H εξαγγελία του προέδρου των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους, ότι οι ΗΠΑ σύντομα θα στρέψουν τις ρουκέτες προς τον Αρη αναμφισβήτητα θα γίνει δεκτή με ενθουσιασμό από τους διαστημικούς επιστήμονες. Ούτως ή άλλως, υπάρχουν πολλοί λόγοι για την πραγματοποίηση του ταξιδιού. Κατ’ αρχάς ο Κόκκινος Πλανήτης είναι ένα από τα ελάχιστα προσβάσιμα σημεία πέραν της Γης, όπου θα μπορούσε να υπάρξει ζωή.
Αν και σήμερα είναι μία παγωμένη έρημος, κάποτε ήταν θερμός και υγρός με λίμνες, ποτάμια, ενεργά ηφαίστεια και πυκνή ατμόσφαιρα, συνθήκες που ευνοούν τη ζωή. Αν διαπιστωθεί ότι ζωή ξεκίνησε δύο φορές μέσα στο ηλιακό σύστημα, αυτό θα ενισχύσει την άποψη ότι οι νόμοι της Φύσης είναι ενδημικά βιοφιλικοί, αφήνοντας να εννοηθεί ότι το σύμπαν βρίθει από ζωή.
Πρόσκρουση
Μία εναλλακτική πιθανότητα είναι πως η ζωή γεννήθηκε στον Αρη και επεκτάθηκε στη Γη μέσα σε υλικό το οποίο εκτοξεύθηκε στο Διάστημα από την πρόσκρουση κομητών στην επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη. O Αρης και η Γη ανταλλάσσουν πέτρες, ενώ ανθεκτικά βακτήρια θα μπορούσαν να ταξιδέψουν για να σπείρουν τον πλανήτη μας με μικροβιακούς Αρειανούς. Είναι απλώς πιθανό ότι το ταξίδι αυτό αντιστράφηκε: η ζωή ξεκίνησε στη Γη και μεταπήδησε στον Αρη. Αν και αυτή η μόλυνση θα υπονόμευε τις ελπίδες για τον εντοπισμό ενός δεύτερου δείγματος ζωής, θα εκπροσωπούσε παρ’ όλα αυτά ένα απροσδόκητο βιολογικό εύρημα, δίνοντας την ευκαιρία στους επιστήμονες να μελετήσουν δύο εκδοχές της εξέλιξης. Τα οικονομικά και πρακτικά πλεονεκτήματα θα ήταν ανεκτίμητα.
Ο Αρης είναι ελκυστικός και από μία άλλη άποψη. Μεταξύ των άλλων αδελφών πλανητών έχει τη δυνατότητα να υποστηρίξει μόνιμη ανθρώπινη παρουσία, αφού είναι ο δεύτερος ασφαλέστερος του ηλιακού μας συστήματος. H ατμόσφαιρά του εξασφαλίζει κάποιο βαθμό προστασίας από μετεωρίτες και ακτινοβολία.
Το κρισιμότερο είναι πως διαθέτει το νερό, το διοξείδιο του άνθρακα και τα μέταλλα που απαιτούνται για τη συντήρηση μιας αποικίας. Κι όμως, ο ενθουσιασμός της επιστημονικής κοινότητας αναμφισβήτητα θα επισκιασθεί από τον προβληματισμό. Αξίζει να θυμηθούμε ότι οι επιστήμονες επιδοκίμασαν τη δημοσιοποίηση του φιλόδοξου σχεδίου για τον Αρη από τον πατέρα Μπους, το 1989. Στη συνέχεια οι ίδιοι εξέφρασαν την απογοήτευσή τους όταν το σχέδιο εξανεμίσθηκε λόγω του υπέρογκου κόστους και της αλλαγής προτεραιοτήτων. Φυσικά η ματαίωση του σχεδίου δεν θα έπρεπε να εκπλήσσει. Εκείνη την εποχή μία επανδρωμένη αποστολή στον Αρη στοίχιζε 400 δισεκατομμύρια δολάρια, ένα ποσό που κάνει το κόστος των αποστολών του Apollo στη Σελήνη να μοιάζει με ψιχία. Γιατί είναι τόσο ακριβή η μετάβαση στον Αρη; Κυρίως εξαιτίας της απόστασής του από τη Γη. Στο εγγύτερο σημείο σε τροχιά, ο Αρης απέχει 47 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη, με αποτέλεσμα ένα ταξίδι στον Κόκκινο Πλανήτη να διαρκεί πολλούς μήνες, ενώ μια προσελήνωση προϋποθέτει ολιγοήμερη πτήση. Επιπλέον ο Αρης έχει πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα από αυτήν της Σελήνης, αν και μόλις το 38% αυτήν της Γης. Χρειάζονται πολύ περισσότερα καύσιμα για να εκτοξευθεί κανείς από τον Αρη και να επιστρέψει στη Γη. Χωρίς δραστικές βελτιώσεις της τεχνολογίας, οι προοπτικές αποστολής αστροναυτών στον Αρη είναι ισχνές, ανεξάρτητα από την προεδρική ρητορική. Επίσης η προεδρική υπόνοια ότι η Σελήνη θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως βάση δυνάμει θα μπορούσε να μεγιστοποιήσει το κόστος του σχεδίου. Υπάρχει ωστόσο τρόπος να περιορισθεί το κόστος και να συμπεριληφθεί ο Αρης σε κάποιες πρώτες επανδρωμένες εξερευνήσεις.
Ο εξοπλισμός
Η απάντηση βρίσκεται στις αποστολές μιας διαδρομής. Οι περισσότεροι άνθρωποι αντιδρούν με ενστικτώδη φρίκη σε αυτήν την πρόταση. Θυμάμαι τη δική μου δυσαρέσκεια όταν γνώρισα έναν ηλικιωμένο Αμερικανό επιστήμονα, ο οποίος ισχυρίσθηκε ότι εκπαιδεύθηκε για αποστολή -άνευ επιστροφής- στη Σελήνη κατά τις ημέρες που προηγήθηκαν της αποστολής του Apollo. Κι όμως, αν είχαν τον κατάλληλο εξοπλισμό, οι αστροναύτες θα είχαν την ευκαιρία να ζήσουν εκεί για πολλά χρόνια. Θα έδινε η ΝΑΣΑ το πράσινο φως για μία αποστολή, άνευ επιστροφής, στον Αρη; Μάλλον όχι. Αλλες όμως πιο περιπετειώδεις υπηρεσίες στην Ευρώπη ή την Ασία θα το έκαναν. Το επόμενο γιγάντιο βήμα για την ανθρωπότητα δεν θα συντελεσθεί χωρίς ρίσκο.