H πρόσκληση που απηύθυνε την περασμένη εβδομάδα ο πρόεδρος Μπους για παγκόσμια συνεργασία στον τομέα της διαστημικής εξερεύνησης, είχε ως πρωταρχικό αποδέκτη την Κίνα. Μέσα στο 2003, η Κίνα έγινε η τρίτη χώρα του κόσμου που πετυχαίνει να οδηγήσει αστροναύτη σε τροχιά, σηματοδοτώντας σαφώς την πρόθεσή της να καταλάβει εξέχουσα θέση στις τάξεις των εξερευνητών του Διαστήματος. Τα κινεζικά σχέδια για νέες επανδρωμένες αποστολές κατά τη διάρκεια του 2004 και για την ολοκλήρωση μη επανδρωμένης αποστολής στη Σελήνη έως το 2010, πέντε χρόνια νωρίτερα από την ημερομηνία που έχει θέσει ως στόχο του ο πρόεδρος των ΗΠΑ για την επάνοδο Αμερικανών αστροναυτών στον δορυφόρο της Γης. ΗΠΑ και Κίνα βρίσκονται σήμερα σε κρίσιμο σταυροδρόμι, μη έχοντας αποφασίσει μεταξύ συνεργασίας και ανταγωνισμού, σε μία ακόμη δαπανηρή και επικίνδυνη διαστημική αντιπαράθεση. «H αναφορά του προέδρου σε παγκόσμια συνεργασία δεν είναι σχήμα λόγου. Επρόκειτο για πρόσκληση, ενώ ο Μπους τόνιζε έτσι ότι δεν πρόκειται να προκαλέσει ένα νέο Ψυχρό Πόλεμο», εξηγεί αξιωματούχος του Λευκού Οίκου.
Πεδίο εξοπλιστικού ανταγωνισμού
Η διαστημική κούρσα θα μπορούσε, όμως, να μεταβληθεί σε νέο Ψυχρό Πόλεμο. Οι Κινέζοι δεν είναι άλλωστε οι μόνοι που αναζητούν το κύρος και την ισχύ που προσδίδουν σε ένα έθνος οι διαστημικές αποστολές. Το ταξίδι στο Διάστημα έχει αποκτήσει ανάλογη σημασία όση και η σχάση του ατόμου, για τα κράτη με έξεις διεθνούς μεγαλείου. Κράτη όπως η Βραζιλία και η Ινδία καταβάλλουν ολοένα και μεγαλύτερες προσπάθειες, ώστε να μην αποκλεισθούν από τη νέα κούρσα του Διαστήματος. «Οι κινεζικές επιτυχίες επιτρέπουν στο Πεκίνο να στραφεί σε άλλες χώρες, οι οποίες αντιδρούν θετικά στα ανοίγματα αυτά. Αν και μία διαστημική κούρσα δεν είναι ακόμη δεδομένη, παραμένει πιθανή», εξηγεί η ειδικός του κινεζικού διαστημικού προγράμματος στο Πανεπιστήμιο του Αμερικανικού Ναυτικού του Ρόουντ Αϊλαντ, Τζοάν Τζόνσον. Σύμφωνα με την δρα Τζόνσον, οι ΗΠΑ οφείλουν να εκμεταλλευθούν την ευκαιρία που παρουσιάζουν τα πολιτικά – επιστημονικά ανοίγματα του Πεκίνου, καταλαμβάνοντας την ηγετική θέση που της ανήκει στα διαστημικά θέματα. Μεγαλύτερη ανησυχία προκαλεί η ενδεχόμενη μεταβολή του διαστήματος σε νέο πεδίο εξοπλιστικού ανταγωνισμού, με τη χρήση διαστημικών οπλικών συστημάτων και τη δημιουργία ασφυκτικών μηχανισμών ελέγχου των επικοινωνιών. Τέτοια σενάρια βρίσκονται στο επίκεντρο της δυσπιστίας που χαρακτηρίζει τις σχέσεις ΗΠΑ – Κίνας.
Πολλοί Αμερικανοί αναλυτές επισημαίνουν ότι το κινεζικό διαστημικό πρόγραμμα εμπίπτει στην ευθύνη του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, προκαλώντας υποψίες για ενδεχόμενη στρατιωτική του κατεύθυνση. Ορισμένοι Αμερικανοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι η κινεζική κάψουλα επανόδου στη Γη είναι ειδικά σχεδιασμένη για αμυντικές εφαρμογές. Τον περασμένο Οκτώβριο, η ημερήσια εφημερίδα του κινεζικού στρατού ανέφερε σε κύριο άρθρο της ότι το Διάστημα θα γίνει «σφαίρα πολεμικών αντιπαραθέσεων», εξαιτίας της μεγάλης σημασίας που έχουν οι άρτιες δορυφορικές επικοινωνίες για τις σύγχρονες υπερεξαπλωμένες στρατιωτικές δυνάμεις. Τα μηνύματα από το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών, όμως, δίνουν διαφορετική εικόνα.
Συνεργασία με την Ευρώπη
Η κινεζική κυβέρνηση, σύμφωνα με ανώτατους αξιωματούχους της, έχει προσπαθήσει επανειλημμένα, χωρίς αποτέλεσμα, από το 2002 να κτίσει ισχυρότερους δεσμούς με τη ΝΑΣΑ. H Κίνα έκανε και άλλα σημαντικά ανεξάρτητα βήματα προς την κατεύθυνση της κατάκτησης του Διαστήματος, συνεργαζόμενη με την E.E. για την ανάπτυξη νέου παγκόσμιου συστήματος δορυφορικής πλοήγησης. Αλλο κοινό πρόγραμμα της κινεζικής και της ευρωπαϊκής υπηρεσίας Διαστήματος πέτυχε την εκτόξευση δορυφόρου τον περασμένο μήνα, με αποστολή τη μελέτη των μαγνητικών πεδίων της Γης, σηματοδοτώντας την πρώτη διαστημική συνεργασία του Πεκίνου με χώρα της Δύσης. H Κίνα προγραμματίζει να αποστείλει στο Διάστημα 10 δορυφόρους μέσα στο 2004, με προοπτική να έχει θέσει σε τροχιά γύρω από τη Γη 30 δορυφόρους μέχρι το 2005. Δεκαέξι κινεζικοί δορυφόροι γυροφέρνουν σήμερα τον πλανήτη μας, ενώ το Πεκίνο σχεδιάζει να έχει εκτοξεύσει δική του αποστολή στον Αρη, μέχρι το έτος 2020.