Βορειοαφρικανοί πειρατές απήγαγαν και υποδούλωσαν περισσότερους από ένα εκατομμύριο Ευρωπαίους κατά το διάστημα από το 1530 έως το 1780, στη διάρκεια επιδρομών που είχαν αποτέλεσμα να ερημώσουν παράκτιες πόλεις από τη Σικελία ώς την Κορνουάλη. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει μια νέα έρευνα σύμφωνα με την οποία, χιλιάδες Χριστιανοί απήχθησαν και έγιναν σκλάβοι ή παλλακίδες μουσουλμάνων φεουδαρχών σε περιοχές που σήμερα ανήκουν στο Μαρόκο, την Τυνησία, την Αλγερία, και τη Λιβύη.
Ποιες χώρες επλήγησαν
Το ζήτημα των επιδρομών με σκοπό των εξασφάλιση δούλων, είναι από χρόνια γνωστό στους ιστορικούς και τους μελετητές. Ομως ο Αμερικανός ιστορικός Ρόμπερτ Ντέιβις, υπολόγισε ότι ο συνολικός αριθμός των ανθρώπων που απήχθησαν- παρότι μικρός σε σχέση με τα 12 εκατομμύρια Αφρικανών που οδηγήθηκαν ως δούλοι με πλοία στην Αμερική- είναι πολύ μεγαλύτερος από ό,τι υπολογιζόταν μέχρι τώρα. Με το νέο του βιβλίο «Λευκοί Χριστιανοί, Μουουλμάνοι Αφέντες: Λευκή Δουλεία στη Μεσόγειο τη Μπαρμπαριά και την Ιταλία, 1500-1800», ο ιστορικός καταλήγει ότι 1-1,2 εκατομμύρια χριστιανοί κατέληξαν δούλοι. H ανορθόδοξη μεθοδολογία του καθηγητή Ντέιβις διχάζει τους ιστορικούς αναφορικά με την αληθοφάνεια των εκτιμήσεών του, έρχεται ωστόσο να καλύψει ένα κενό στην ελάχιστα γνωστή ιστορία των Αφρικανών που υποδούλωσαν Ευρωπαίους. Μελετώντας διαφορετικές πηγές πληροφόρησης για την Ευρώπη, τους τρεις τελευταίους αιώνες, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Οχάιο, υποστηρίζει ότι τα χωριά και οι πόλεις στις ακτές της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ευρώπης ήταν εκείνα που επλήγησαν περισσότερο ενώ ανάλογες επιδρομές δέχτηκαν και η Βρετανία, η Ιρλανδία και η Ισλανδία. Σύμφωνα μάλιστα με μια μαρτυρία, μουσουλμάνοι απήγαγαν 130 Αμερικανούς ψαράδες από πλοία στον Ατλαντικό και τη Μεσόγειο στο διάστημα μεταξύ του 1785 και του 1793.
O τρόπος υπολογισμού
Ελλείψει γραπτών μαρτυριών, όπως για παράδειγμα τελωνειακών εγγράφων, ο καθηγητής Ντέιβις αποφάσισε να υπολογίσει, χρησιμοποιώντας τα καλύτερα αρχεία που διέθετε, πόσοι δούλοι βρίσκονταν σε μια συγκεκριμένη περιοχή σε μια δεδομένη χρονική στιγμή και κατόπιν να υπολογίσει πόσοι νέοι δούλοι χρειάζονταν για να αντικαταστήσουν αυτούς που πέθαναν, απέδρασαν ή ελευθερώθηκαν. Για να διατηρηθεί σταθερός ο αριθμός των δούλων, το ένα τέταρτο περίπου εξ αυτών έπρεπε να αντικαθίσταται κάθε χρόνο, γεγονός που για την περίοδο από το 1580 ώς το 1680, μεταφράζεται σε 8.500 νέους δούλους ετησίως, και 850.000 για το διάστημα της 100ετίας. Ακολουθώντας την ίδια μεθοδολογία, ο καθηγητής καταλήγει ότι 450.000 Χριστιανοί είχαν απαχθεί το προηγούμενο, πριν του 1580, αλλά και το επόμενο, μετά του 1680, διάστημα. «Οι περισσότερες μελέτες εξετάζουν το ζήτημα της δουλείας μόνο σε μια χώρα ή μόνο για μια μικρή χρονική περίοδο. Οταν όμως δείτε το ζήτημα συνολικά και σε βάθος χρόνου, θα διαπιστώσετε τη σημασία του φαινομένου αυτής της δουλείας στην Ευρώπη», εκτιμά ο καθηγητής Ντέιβις.
Ο καθηγητής αναγνωρίζει ότι η μεθοδολογία του δεν είναι ιδεώδης όμως ο Ιαν Μπλάντσαρντ, καθηγητής Οικονομικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και ειδικός στο ζήτημα του εμπορίου στην Αφρική δήλωσε ότι τα στοιχεία ίσως είναι «λίγο φουσκωμένα».
«Εχουμε να κάνουμε με στατιστικά στοιχεία που δεν είναι ακριβή. Δεν πιστεύω όμως ότι ο αριθμός του ενός εκατομμυρίου Χριστιανοί δούλοι, πρέπει να προκαλεί κατάπληξη». H άφιξη χρυσού από την Αμερική και η μεταφορά δούλων από τη δυτική Αφρική είχαν αποτέλεσμα ο εμπορικός στόλος της Μπαρμπαριάς που μέχρι τότε μετέφερε χρυσό και δούλους από τη νότιο στη βόρειο Αφρική, να στραφεί προς την Ευρώπη, λέει ο καθηγητής Μπλάντσαρντ.
Παρότι η αναλογία μεταξύ των μαύρων Αφρικανών που μεταφέρθηκαν ως δούλοι με πλοία στην αμερικανική ήπειρο επί τέσσερις αιώνες και των λευκών Ευρωπαίων που έγιναν δούλοι στην Αφρική, είναι 12-1, είναι πιθανό, οι συνθήκες διαβίωσης και των μεν και των δε να ήταν εξίσου δυσάρεστες. «Ενα από τα πράγματα που τόσο η κοινή γνώμη όσο και πολλοί ιστορικοί θεωρούν δεδομένο είναι ότι η δουλεία οριζόταν με βάση τη φυλή. Αυτό δεν είναι αληθές», λέει ο Ρόμπερτ Ντέιβις.