Παρά τις συνεχιζόμενες κατηγορίες ότι είπε ψέματα στο βρετανικό λαό σχετικά με τον πόλεμο στο Ιράκ, παρά τα κάποια προβλήματα στην οικονομία, ο Τόνι Μπλερ κέρδισε την τρίτη εκλογή του στην πρωθυπουργία. Κέρδισε μεν, με κατά πολύ μειωμένη πλειοψηφία δε. Πώς όμως θα χειριστεί τις μελλοντικές προκλήσεις; Και πόσο σύντομα θα παραδώσει τα ηνία στον αναμενόμενο διάδοχό του, υπουργό Οικονομικών Γκόρντον Μπράουν;
Οι υποψήφιοι και οι πολιτικοί αναλυτές κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να προσδώσουν ενδιαφέρον στην εκλογική αναμέτρηση. Ομως, όσο προχωρούσε η προεκλογική εκστρατεία τόσο το αποτέλεσμα έμοιαζε τετελεσμένο. Το πρωί της 6ης Μαΐου οι Εργατικοί είχαν εξασφαλίσει την απαιτούμενη πλειοψηφία των 324 εδρών. Και για πρώτη φορά στην ιστορία τους κέρδιζαν τρεις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις – αξιομνημόνευτο επίτευγμα για τον κ. Μπλερ.
Ψαλιδισμένα φτερά
Ωστόσο, η ατμόσφαιρα στο στρατόπεδο των Εργατικών δεν ήταν θριαμβευτική, καθώς η κοινοβουλευτική πλειοψηφία του κόμματος μειώθηκε σχεδόν κατά εκατό έδρες σε σχέση με τις εκλογές του 2001. Και μικρότερη πλειοψηφία σημαίνει ότι κατά την τελευταία πρωθυπουργική του θητεία ο κ. Μπλερ θα αντιμετωπίσει πολύ περισσότερες δυσκολίες, σε σύγκριση με τις δύο προηγούμενες. Μετά την επανεκλογή του στην περιφέρεια του Σεντζφίλντ, ο κ. Μπλερ παραδέχθηκε ότι ο βρετανικός λαός επιδίωξε την επανεκλογή των Εργατικών, αλλά με τα φτερά τους ψαλιδισμένα. Το ποσοστό 36,2%, τούς εξασφάλισε τη νίκη, είναι όμως το χαμηλότερο κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας στην εκλογική ιστορία της Βρετανίας.
Ο κ. Μπλερ κατέκτησε τη νίκη παρά τις κατηγορίες των αντιπάλων του ότι είπε ψέματα στη βρετανική κοινή γνώμη για τα όπλα μαζικής καταστροφής που υποτίθεται ότι διέθετε ο Σαντάμ Χουσεΐν, προκειμένου να δικαιολογήσει την αποστολή βρετανικών στρατευμάτων στο Ιράκ το 2003. Κατά τις τελευταίες ημέρες της προεκλογικής εκστρατείας το θέμα επανήλθε στην επικαιρότητα μετά τη διαρροή εγγράφου που αποκάλυπτε ότι, την παραμονή του πολέμου, ο ανώτερος νομικός σύμβουλος της κυβέρνησης προειδοποιούσε ότι η εισβολή ενδέχεται να είναι παράνομη. Ομως, παρά τις συνεχιζόμενες αναταραχές που προκαλούσε το θέμα, το προβάδισμα του κ. Μπλερ συνέχισε να αυξάνεται. Παρ’ όλο που οι ψηφοφόροι δεν εμπιστεύονταν τον πρωθυπουργό, εμπιστεύονταν ακόμη λιγότερο τον αρχηγό των Συντηρητικών, Μάικλ Χάουαρντ. Τόσο επιτυχημένη ήταν η «κλοπή» από τον κ. Μπλερ των σημαντικότερων όπλων των Συντηρητικών -ανθηρή οικονομία και μεταρρύθμιση των δημοσίων υπηρεσιών- ώστε ο κ. Χάουαρντ αναγκάστηκε να καταφύγει σε λαϊκιστικά επιχειρήματα, προσπαθώντας να εγείρει φόβους σχετικά με τους μετανάστες. Καθώς αυτή η τακτική δεν κατάφερε να αποτρέψει την τρίτη συνεχόμενη εκλογική ήττα των Συντηρητικών, ο κ. Χάουαρντ ανακοίνωσε την Παρασκευή την παραίτησή του από την ηγεσία του κόμματος.
Παρ’ όλο που η ανάκαμψη της βρετανικής οικονομίας άρχισε κατά την τελευταία περίοδο διακυβέρνησης της χώρας από τους Συντηρητικούς, η συνέχιση της μετά την άνοδο του κ. Μπλερ στην εξουσία το 1997 ενίσχυσε το επιχείρημα των Εργατικών ότι μπορούν να χειριστούν καλύτερα τα οικονομικά ζητήματα. H Βρετανία διαθέτει σήμερα υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ από τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία, αν και αυτό οφείλεται εν μέρει και στις αναιμικές επιδόσεις των οικονομιών των χωρών αυτών. Οι Εργατικοί συνέχισαν τη φιλελεύθερη οικονομική πολιτική της Μάργκαρετ Θάτσερ, ενώ ο υπουργός Οικονομικών Γκόρντον Μπράουν αξίζει ευσήμων για την απόφασή του να εκχωρήσει στην Τράπεζα της Αγγλίας τον έλεγχο της νομισματικής πολιτικής το 1997 και για τη συγκράτηση των δημόσιων δαπανών και φόρων, τουλάχιστον κατά τα πρώτα χρόνια της θητείας του.
Ενώ η οικονομία ήταν το ισχυρότερο προεκλογικό χαρτί των Εργατικών, η κυβέρνηση αναμένεται να αντιμετωπίσει προβλήματα στο μέλλον. H αύξηση των δημόσιων δαπανών, η οποία άρχισε λίγο πριν από τις εκλογές του 2001, και η πτώση των φορολογικών εσόδων μετέτρεψαν το πλεόνασμα 1,6% του ΑΕΠ το 2000-1 σε έλλειμμα 2,9% το 2004-5. Τα έξοδα για την υγεία είναι προγραμματισμένο να αυξάνονται μέχρι το 2008, οπότε είτε τα υπόλοιπα έξοδα του κράτους θα χρειαστεί να περικοπούν αγρίως, είτε θα πρέπει να υπάρξει γενναία αύξηση της φορολογίας. Οτιδήποτε και να συμβεί θα αποτελέσει πλήγμα για την οικονομία.
Αναγκασμένος να αυξήσει τη φορολογία ή να περικόψει τα δημόσια έξοδα (ενδεχομένως και θέσεις στο Δημόσιο) προκειμένου να αντιμετωπίσει την κρίση, ο κ. Μπλερ θα υπονομεύσει τον επίδοξο διάδοχό του και υπουργό Οικονομικών. Εφόσον ο κ. Μπράουν αξίζει μεγάλο μέρος των ευσήμων για την άνθηση της βρετανικής οικονομίας, δεν είναι λογικό να δεχθεί και μεγάλο μέρος των επικρίσεων αν η κατάσταση της οικονομίας επιδεινωθεί;
Τα βλέμματα στη Γαλλία
Υπάρχει όμως και ένα ακόμη πρόβλημα που ο κ. Μπλερ ενδεχομένως θα κληθεί να αντιμετωπίσει συντομότερα. Αυτό δεν είναι άλλο από το δημοψήφισμα για την επικύρωση της Συνταγματικής Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το οποίο ο κ. Μπλερ έχει υποσχεθεί ότι θα πραγματοποιηθεί τον ερχόμενο χρόνο. Εάν οι Βρετανοί απορρίψουν τη Συνθήκη, ο κ. Μπλερ ενδεχομένως θα εγκαταλείψει την Ντάουνινγκ Στριτ νωρίτερα από το επιθυμητό και χωρίς να έχει ολοκληρώσει το έργο του. Βεβαίως, ενδεχόμενο «όχι» των Γάλλων στο τέλος του μήνα θα βοηθούσε τον κ. Μπλερ να απαλλαγεί από πολλά προβλήματα.
Οι αρχικές δημοσκοπήσεις στη Γαλλία έδειχναν ότι η Συνθήκη θα απορριφθεί. Την περασμένη εβδομάδα όμως άρχισαν να διαφαίνονται σημάδια αναστροφής του αρνητικού κλίματος, όπως προέκυψε από σφυγμομετρήσεις που υποδεικνύουν ότι τελικά οι Γάλλοι μπορεί να πουν «ναι». Ισως, λοιπόν, ο κ. Μπλερ να ανησυχεί περισσότερο για τις προθέσεις των Γάλλων ψηφοφόρων απ’ όσο ανησυχούσε για τις προθέσεις των Βρετανών.