H Ευρωπαϊκή Ενωση δεν είναι υπόθεση μόνο των ελίτ και δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς την ενεργητική συμμετοχή των λαών της ηπείρου. Αυτό τονίζει ο πρεσβευτής της Γαλλίας στην Ελλάδα, κ. Μπρινό Ντελέ, με συνέντευξή του στην «K» την επαύριο του γαλλικού «όχι» που συγκλόνισε την Ευρώπη. O Γάλλος διπλωμάτης διατυπώνει σαφείς και τολμηρές θέσεις για τα αίτια της σημερινής κρίσης της E.E., το κοινωνικό και δημοκρατικό της έλλειμμα και την ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας.
– Μετά το σοκ που προκάλεσε το γαλλικό «όχι» πολλοί μίλησαν για πραγματική καταστροφή, για τη Γαλλία και για την Ευρώπη. Συμμερίζεσθε αυτές τις εκτιμήσεις;
– Καθόλου. Δεν υπήρχε ποτέ τίποτα στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης που να παραπέμπει σε «Αποκάλυψη». Υπήρξαν κατά καιρούς επιταχύνσεις, επιβραδύνσεις, ακόμη και κρίσεις. Είναι αλήθεια ότι σήμερα η Ευρωπαϊκή Ενωση βρίσκεται αντιμέτωπη με μία παρόμοια κρίση. Αλλά αυτήν την κρίση δεν την προκάλεσε το δημοψήφισμα, υπήρχε εδώ και πολύ καιρό. Και η βασική της αιτία ήταν το γεγονός ότι προχωρήσαμε σε μια γεωγραφική διεύρυνση της Ενωσης χωρίς την ταυτόχρονη πολιτική της εμβάθυνση.
Σκληρές οι διαπραγματεύσεις
– Θα υπάρξουν επιπτώσεις του γαλλικού «όχι» στις διαπραγματεύσεις για τον κοινοτικό προϋπολογισμό την περίοδο 2007-2013, ένα θέμα που ενδιαφέρει ζωηρά την Ελλάδα;
– Αμεσα όχι, γιατί το θέμα δεν συνδέεται με το δημοψήφισμα. Αλλωστε, οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε εξέλιξη και η λύση ήταν ούτως ή άλλως μακριά. Τώρα, αν από πολιτική άποψη ορισμένες χώρες που συμβάλλουν σοβαρά στον κοινοτικό προϋπολογισμό σκληρύνουν τη στάση τους, αυτό είναι πιθανό.
– Μετά το γαλλικό και το ολλανδικό «όχι» πρέπει να θεωρούμε το Ευρωσύνταγμα νομικά και πολιτικά νεκρό;
– Αυτά που θα σας πω δεν είναι η γνώμη του πρεσβευτή της Γαλλίας, η θέση της Γαλλικής Δημοκρατίας, αλλά σκέψεις ειδικών στο θέμα του ευρωπαϊκού Συντάγματος, όχι μόνο στη Γαλλία. Σύμφωνα με αυτές τις σκέψεις, θα μπορούσαν να διασωθούν -ακόμη και μετά την απόρριψη της συνταγματικής συνθήκης από έναν αριθμό χωρών ή την ακύρωση της διαδικασίας επικύρωσής τους σε άλλες- ορισμένα ουσιώδη στοιχεία του Ευρωσυντάγματος. Λόγος γίνεται για τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις (κατανομή ψήφων, ρόλος του Ευρωκοινοβουλίου και της Κομισιόν, νομοθετικές πρωτοβουλίες πολιτών, υπουργός Εξωτερικών κ.ά.) που καθιστούν την Ενωση πιο αποτελεσματική και λειτουργική και δεν ήταν αντικείμενα διαμάχης στην πορεία προς το δημοψήφισμα. Αντίθετα, το τρίτο μέρος του Ευρωσυντάγματος, που καθορίζει το πλαίσιο των πολιτικών της Ενωσης και κάθε χώρας-μέλους (στην οικονομία, τις διεθνείς σχέσεις κ.λπ.), είναι εκείνο που συγκέντρωσε τα πυρά των αντιπάλων της συνθήκης με το επιχείρημα ότι δεν μπορεί να δεσμεύει ένα Σύνταγμα -και μάλιστα όχι ένα εθνικό αλλά ένα ευρωπαϊκό Σύνταγμα- τις πολιτικές των εθνικών κυβερνήσεων για μεγάλο χρονικό διάστημα.
– Θεωρείτε ότι το «όχι» αποδυναμώνει τη θέση της χώρας σας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, εμφανίζοντάς την ως το μαύρο πρόβατο της Ενωσης, ένα ρόλο που παραδοσιακά κατείχε, στα μάτια πολλών, η Βρετανία;
– Αυτή είναι μια ερμηνεία. Θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει και μια εντελώς αντίθετη. Οτι, δηλαδή, η εκφρασμένη θέληση του γαλλικού λαού είναι η θέληση όχι για λιγότερη, αλλά για περισσότερη Ευρώπη, για μια Ευρώπη πιο κοινωνική και πιο δημοκρατική.
Ο γαλλογερμανικός άξονας
– Για πρώτη φορά στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, Γαλλία και Γερμανία εμφανίζονται διχασμένες σε ένα ιδιαίτερα κρίσιμο θέμα. Να συμπεράνουμε ότι ο γαλλογερμανικός άξονας δεν λειτουργεί πια;
– Δεν είναι η πρώτη φορά. Σας θυμίζω ότι όταν ήρθε στην εξουσία ο καγκελάριος Σρέντερ, πολλοί έλεγαν ότι ο γαλλογερμανικός άξονας δεν έχει μέλλον. Ανάλογες αναταράξεις υπήρξαν την περίοδο των Κολ – Μιτεράν. Σήμερα, μπορεί να υπάρχει μια διαφωνία, αλλά δεν υπάρχει βαθύ ρήγμα. Αντίθετα, ποτέ η Γαλλία και η Γερμανία δεν είχαν περισσότερο ανάγκη η μία την άλλη.
– Είσθε σίγουρος ότι θα ισχύσει το ίδιο αν, στις εκλογές του Οκτωβρίου, υπάρξει κυβερνητική αλλαγή στη Γερμανία;
– Δεν έχω δει στις μέχρι στιγμής διακηρύξεις της κυρίας Μέρκελ, που ηγείται της γερμανικής αντιπολίτευσης, κάτι που να θέτει υπό αναθεώρηση τις γαλλογερμανικές σχέσεις.
Πολιτική διαπάλη
– Μήπως τελικά ήταν μέγα σφάλμα του προέδρου Σιράκ να θέσει το Ευρωσύνταγμα σε δημοψήφισμα;
– Οχι, σε καμία περίπτωση. Το μεγάλο πλεονέκτημα του δημοψηφίσματος ήταν ότι έφερε τα μεγάλα θέματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του σύγχρονου κόσμου σε κάθε σπίτι, σε κάθε οικογένεια, σε κάθε μπαρ, σε κάθε γραφείο. O γαλλικός λαός βγήκε πολύ περισσότερο ενημερωμένος και συνειδητός. Είναι ανοησία αυτό που υποστηρίζουν ορισμένοι, ότι το δημοψήφισμα κατέδειξε μια αναδίπλωση των Γάλλων στον εαυτό τους. Αντίθετα, σηματοδότησε μια άνευ προηγουμένου «διεθνοποίηση» της πολιτικής διαπάλης. Είναι εκπληκτικό να συζητά ζωηρά ο κόσμος για τη Γερμανία, την Ευρώπη, την Τουρκία, την Αμερική, την Κίνα, την παγκοσμιοποίηση -ένας πραγματικός θρίαμβος της Δημοκρατίας. Εν ολίγοις, πιστεύω ότι το δημοψήφισμα έφερε ορισμένες τακτικές απώλειες, αλλά μπορεί κάλλιστα να μας αφήσει ένα στρατηγικό κέρδος.
– Σας μεταφέρω μια ερώτηση από τη «Μοντ» της Τετάρτης: Στο ευρωπαϊκό συμβούλιο της 16ης Ιουνίου, ο πρόεδρος Σιράκ θα ταχθεί υπέρ μιας στροφής της Ενωσης σε πιο κοινωνική κατεύθυνση;
– Ασφαλώς ναι. Αυτό ήταν και το πρώτο μήνυμα του νέου πρωθυπουργού, Ντομινίκ ντε Βιλπέν.
– Αν και όλες οι πολιτικές, δημοσιογραφικές και επιχειρηματικές ελίτ είχαν ταχθεί υπέρ του «ναι», η λαϊκή πλειοψηφία ψήφισε «όχι». Ποια είναι τα πολιτικά μαθήματα από αυτήν την «επανάσταση μέσω της κάλπης», όπως πολιτογραφήθηκε;
– Οτι η οικοδόμηση της Ευρώπης δεν είναι μόνο υπόθεση των ελίτ, ότι δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς τη συναίνεση και την ενεργητική συμμετοχή των λαών.
Πιθανή η ειδική σχέση E.E. – Τουρκίας
– Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος μπορεί να αλλάξει τη θέση της Γαλλίας για την περαιτέρω διεύρυνση της Ενωσης, ιδιαίτερα σε σχέση με την Τουρκία;
– H θέση της Γαλλίας δεν θα αλλάξει, αφού δεν τέθηκε αυτό το ερώτημα στο δημοψήφισμα, έστω κι αν το ζήτημα της τουρκικής υποψηφιότητας έπαιξε ένα ρόλο στη διαμάχη. Οι διαπραγματεύσεις θα ξεκινήσουν στην προβλεπόμενη ημερομηνία και σε κάθε περίπτωση ο γαλλικός λαός θα κληθεί να αποφανθεί με δημοψήφισμα όταν έρθει η ώρα.
– Μπορεί, αντί της πλήρους ένταξης, να υιοθετηθεί η «ειδική σχέση» με την Τουρκία που προτείνει η ηγέτης της γερμανικής αντιπολίτευσης, Αγκελα Μέρκελ;
– Βεβαίως, είναι ένα ενδεχόμενο. Οταν το θέμα συζητήθηκε στη σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τον περασμένο Δεκέμβριο, η Γαλλία είχε υποστηρίξει ότι ο τελικός στόχος των διαπραγματεύσεων δεν θα έπρεπε να είναι αναγκαστικά η πλήρης ένταξη αλλά το θέμα να μείνει ανοιχτό και σε άλλες μορφές εταιρικής σχέσης.