Αν και οι κομήτες προέρχονται από τα παγωμένα άκρα του ηλιακού μας συστήματος, περιέχουν κατά κάποιο περίεργο τρόπο μέταλλα, τα οποία σχηματίζονται μόνο με παρουσία νερού σε υγρή μορφή και σε πολύ υψηλότερες θερμοκρασίες, σύμφωνα με επιστημονική ανακοίνωση.
Τόνοι πάγου και σκόνης
Την 4η Ιουλίου, όπως είχε προγραμματισθεί, τμήμα του διαστημοπλοίου Deep Impact, με βάρος 410 κιλά και σχήμα που θυμίζει μεγάλο πλυντήριο, προσέκρουσε με ορμή στην επιφάνεια του κομήτη Τέμπελ 1, με ταχύτητα που άγγιζε τα 34.000 χλμ την ώρα. H πρόσκρουση εξαπέλυσε χιλιάδες τόνους πάγου και σκόνης στον αέρα, ενώ η σκηνή καταγράφηκε από τηλεσκόπια στη Γη. Το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Σπρίτσερ ήταν ένας από αυτούς τους σταθμούς παρακολούθησης. H αποστολή αυτή της ΝΑΣΑ εξασφαλίζει εικόνες από το υπέρυθρο φάσμα. Κατά την πρόσκρουση, όμως, η στήλη φωτός που δημιουργήθηκε επέτρεψε στο τηλεσκόπιο Σπρίτσερ να εντοπίσει συγκεκριμένα χρώματα στο φάσμα του υπεριώδους φωτός, που έδειξαν ότι ο Τέμπελ 1 αποτελείται από αργιλώδη πετρώματα και οργανικές ενώσεις, που θυμίζουν πολύ τη σύσταση των ασβεστολιθικών εδαφών και των οστράκων της θάλασσας. Και οι δύο αυτές ουσίες προϋποθέτουν την παρουσία νερού σε υγρή μορφή για να σχηματιστούν.
Αργιλώδη πετρώματα
«Πώς σχηματίζονται τα αργιλώδη πετρώματα και οι οργανικές ενώσεις σε παγωμένους κομήτες, οι οποίοι δεν διαθέτουν ίχνος νερού; Κανείς δεν περίμενε κάτι τέτοιο», λέει ο δρ Κάρι Λίσε, επιστημονικός συνεργάτης της έδρας της Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς των ΗΠΑ. Το τηλεσκόπιο Σπρίτσερ διαπίστωσε επίσης την ύπαρξη μετάλλων, που ονομάζονται κρυσταλλικό πυρίτιο. Οι αστρονόμοι γνώριζαν ήδη ότι οι κομήτες περιέχουν ενώσεις του πυριτίου. Οι ενώσεις αυτές, όμως, σχηματίζουν κρυστάλλους μόνο εφόσον θερμανθούν πάνω από τους 1.300 βαθμούς Κελσίου. Τέτοιες θερμοκρασίες συναντούμε μόνο στην τροχιά του Ερμή. «Πώς μπορείς να εξασφαλίσεις την παρουσία τέτοιων ενώσεων σε ένα αστρικό σώμα, το οποίο σχηματίζεται στην περιοχή του Πλούτωνα;», αναρωτιέται ο δρ Λίσε. H παρουσία χώματος, οργανικών ενώσεων και κρυσταλλικού πυριτίου οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι μεταλλικές αυτές ενώσεις προέκυψαν από αναπάντεχες χημικές αντιδράσεις.
Αλλη θεωρία θέλει τις μεταβολές αυτές να είναι πολύ πιο πρόσφατες. Μέσα στα τελευταία 10.000 χρόνια, ο κομήτης Τέμπελ 1 μετακινήθηκε προς τις θερμότερες ζώνες του ηλιακού συστήματος, μεταξύ Αρη και Δία. O δρ Λίσε, όμως, αμφισβητεί κατά πόσον η παρουσία του κομήτη εκεί είχε αρκετή χρονική διάρκεια, ώστε να μεταβληθεί ριζικά η σύστασή του.
Οι παρατηρήσεις της πρόσκρουσης του Deep Impact επιβεβαίωσαν τις θεωρίες που θέλουν τον κομήτη να αποτελείται κυρίως από αδρανή υλικά. Οι εξωτερικές στρώσεις του κομήτη Τέμπελ 1 είναι πολύ ευαίσθητες, λιγότερο ανθεκτικές από στρώση χιονιού. «Δεν είχαμε καμιά ένδειξη ότι το διαστημόπλοιό μας συνάντησε στερεό πάγο», λέει ο δρ Μάικλ Αχερν, επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας ελέγχου του Deep Impact.
O κομήτης έχει μήκος 7 χλμ. και πλάτος 4 χλμ., ενώ η υφή του είναι πορώδης και ασταθής. «O πάγος είχε μορφή μικροσκοπικών σφαιριδίων», λέει ο δρ Αχερν.
Οι αστρονόμοι ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τους κομήτες, καθώς αποτελούν υπολείμματα των πρώιμων σταδίων του ηλιακού μας συστήματος και εικάζεται ότι προσέφεραν στη Γη μεγάλο μέρος των χημικών ουσιών, που οδήγησαν στην εμφάνιση ζωής. Αγνωστο παραμένει ακόμη τι έκταση είχε ο κρατήρας, που δημιούργησε το διαστημόπλοιο Deep Impact κατά την πρόσκρουσή του στην επιφάνεια του Τέμπελ 1.O δρ Αχερν εκτιμά, όμως, ότι ο κρατήρας θα έχει βάθος μερικών δεκάδων μέτρων και πλάτος γύρω στα εκατό μέτρα.
Τρία πορίσματα
Η ερχόμενη εβδομάδα αναμένεται συναρπαστική για τον κόσμο της Αστρονομίας, καθώς τρεις ανεξάρτητες μεταξύ τους επιστημονικές ομάδες πρόκειται να δημοσιεύσουν τα αρχικά τους πορίσματα για την αποστολή του διαστημοπλοίου Deep Impact, στην επιστημονική επιθεώρηση Science.