Μια νέα, απρόβλεπτη, πηγή εκπομπής διοξείδιου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα έρχεται να προστεθεί στις ήδη γνωστές, τινάζοντας στον αέρα τους υπολογισμούς του Πρωτοκόλλου του Κιότο. Αναφερόμαστε στο έδαφος, το οποίο, σύμφωνα με έρευνα Βρετανών επιστημόνων, εξαιτίας της υπερθέρμανσης του πλανήτη εξαπολύει τόνους διοξειδίου του άνθρακα. Πρόκειται δηλαδή για κλασικό φαινόμενο ντόμινο: το φαινόμενο του θερμοκηπίου προκαλεί αύξηση της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας, αυτή με τη σειρά της απελευθερώνει CO2 από το έδαφος, γεγονός που οξύνει το φαινόμενο της υπερθέρμανσης του πλανήτη! Σχεδόν ταυτόχρονα, μια άλλη εργασία Ελβετών ερευνητών κατέγραψε «μπούκωμα» των δέντρων από τις αυξημένες συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα, γεγονός που οδηγεί σε αδυναμία να επεξεργαστούν και να αποδομήσουν επιπλέον CO2. H απορρύθμιση της ισορροπίας της φύσης κτυπά πια κόκκινο…
25ετής μελέτη
Σύμφωνα με έρευνα πολυμελούς ομάδας του Βρετανικού Εθνικού Ινστιτούτου Ερευνών για το Εδαφος του Πανεπιστημίου του Κράνφιλντ, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Nature», το έδαφος της Βρετανίας απελευθερώνει τα τελευταία χρόνια πολύ περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. H αιτία βρίσκεται στην αύξηση της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας, που προκαλεί επιτάχυνση των φυσικών ρυθμών της οργανικής αποσύνθεσης.
Η έρευνα διεξήχθη σε 6.000 σημεία της Αγγλίας και της Ουαλλίας, όπου εξετάστηκε η περιεκτικότητα του εδάφους σε άνθρακα από το 1978 έως το 2003. Το αποτέλεσμα ήταν συγκλονιστικό. Οι συγκεντρώσεις άνθρακα στο έδαφος μειώνονται σταθερά, καθώς σημαντικό ποσοστό διαφεύγει στην ατμόσφαιρα, ως επί το πλείστον με τη μορφή του διοξειδίου του άνθρακα. Οι Βρετανοί ερευνητές υποστήριξαν ότι ανάλογες διαδικασίες πρέπει να βρίσκονται σε εξέλιξη και σε άλλες περιοχές της εύκρατης ζώνης του πλανήτη.
Τεράστια «αποθήκη»
Το έδαφος είναι ένας τεράστιος αποθηκευτικός χώρος για το διοξείδιο του άνθρακα. O άνθρακας παγιδεύεται στο έδαφος σαν οργανικό υλικό. H ερευνητική ομάδα του Κράνφιλντ υπολογίζει ότι στο έδαφος βρίσκονται ποσότητες άνθρακα 300 φορές μεγαλύτερες από εκείνες που παράγονται από τα ορυκτά καύσιμα. Καταλαβαίνετε τι μπορεί να συμβεί εάν αρχίσει το έδαφος να «εκπέμπει» διοξείδιο του άνθρακα! H έρευνα έδειξε μείωση των συγκεντρώσεων στο έδαφος σε ποσοστό 0,6%. Δεν πρόκειται για μικρή ποσότητα. Τα 13 εκατομμύρια τόνοι CO2 το χρόνο που διαφεύγουν από το έδαφος στην ατμόσφαιρα «ισοφαρίζουν» τα 12,7 εκατ. τόνους που κατάφερε η Βρετανία να περικόψει από τις βιομηχανικές εκπομπές!
«Το μέρος της εξίσωσης του άνθρακα που αφορά το έδαφος είναι πιο τρομακτικό απ’ ό,τι είχαμε σκεφθεί», υπογραμμίζει ο καθηγητής Γκάι Κιρκ, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας του Κράνφιλντ. Οι ερευνητές ομολογούν ότι δεν ξέρουν ακριβώς πού έχει πάει ο εξαφανισμένος άνθρακας, αλλά υποστηρίζουν ότι το μεγαλύτερο μέρος πρέπει να έχει μπει στην ατμόσφαιρα… «Εχουμε 25% περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα να σκεφτούμε πώς θα εξαφανίσουμε», τονίζει ο δρ Κιρκ, υπολογίζοντας πού μπορεί να φτάσουν οι εκπομπές του εδάφους. Πρόκειται για ένα φαινόμενο «ανατροφοδότησης», σημειώνει ο Βρετανός ερευνητής. «Το φαινόμενο του θερμοκηπίου θα επιταχυνθεί, ενώ και οι συνέπειές του θα αναπτυχθούν πιο γρήγορα». Από την άλλη, ο Ιαν Μπράντλεϊ, καθηγητής στο ίδιο πανεπιστήμιο, που είχε λάβει μέρος στην αρχική έρευνα του 1978, σημειώνει ότι η απώλεια του άνθρακα από το έδαφος έχει αρνητική επίπτωση στη γεωργία και στην ανάπτυξη των φυτών γενικότερα.
Ανθρακες ο θησαυρός…
Εργασία του γερμανικού ινστιτούτου Βιογεωχημείας Μαξ Πλανκ, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Nature», υποστηρίζει τα συμπεράσματα των βρετανών ερευνητών. Οι Γερμανοί επιστήμονες προειδοποιούν ότι οι υπολογισμοί πάνω στους οποίους βασίστηκε η Συμφωνία του Κιότο πρέπει να επανεκτιμηθεί. «Μια αποτελεσματική πολιτική για το κλίμα απαιτεί μια πιο ευρεία προσέγγιση», τονίζουν οι Ντίτλεφ Σουλτς και Ανέτ Φραϊμπάουερ από το Μαξ Πλανκ. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο Πρωτόκολλο του Κιότο δεν είχε ληφθεί καθόλου υπόψη ο άνθρακας που είναι παγιδευμένος στο έδαφος.
Οι πρόσφατες έρευνες καταρρίπτουν και ορισμένες επιστημονικές προσδοκίες για την αντιμετώπιση των αερίων του θερμοκηπίου. Επιστήμονες πίστευαν ότι θα μπορούσαν να «κλειδώσουν» με ασφάλεια το φάντασμα του διοξειδίου του άνθρακα στο «υπόγειο» του εδάφους και μετά να πετάξουν ξέγνοιαστοι το κλειδί. Οι πιο αισιόδοξοι υπολόγιζαν ότι θα μπορούσαν να βυθίσουν στο έδαφος μέχρι και το ένα τέταρτο των βιομηχανικών και άλλων εκπομπών καυσαερίων.
Σήμερα αποδεικνύεται ότι το έδαφος όχι μόνο δεν μπορεί να λειτουργήσει ως «χωματερή» διοξειδίου του άνθρακα, αλλά λόγω της υπερθέρμανσης μετατρέπεται σε ακόμα μία π(λ)ηγή του φαινομένου του θερμοκηπίου. O δρόμος της μείωσης των εκπομπών από τη βιομηχανία και τις άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες αναδεικνύεται μονόδρομος.
Το «θερμοκήπιο» περιορίζει την ανάπτυξη των δέντρων
Μία από τις επιστημονικές υποθέσεις όσων υποβαθμίζουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι ότι η αύξηση των συγκεντρώσεων διοξειδίου του άνθρακα θα οδηγήσει τα δέντρα σε πιο γρήγορη ανάπτυξη, έτσι ώστε να μπορούν τελικά να διασπούν και να αποδομούν περισσότερο διοξείδιο. Μάλιστα, πολλές χώρες προσπαθούσαν να αντισταθμίσουν τη μη μείωση των εκπομπών τους με φύτεμα δασών. Ωφέλιμη η δεντροφύτευση, αλλά μπορεί από μόνη της να είναι η απάντηση στην υπερθέρμανση του πλανήτη;
Μια πρόσφατη επιστημονική μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Science», κλονίζει σοβαρά τις προσδοκίες εκείνων που περίμεναν από τα δάση να κάνουν όσα δεν θέλουν να κάνουν οι κυβερνήσεις… Μελέτη ενός δάσους στην Ελβετία απέδειξε ότι το επιπλέον διοξείδιο του άνθρακα δεν επιταχύνει την ανάπτυξη των δέντρων.
Ο δρ Κρίστιαν Κόρνερ και η ερευνητική του ομάδα από το πανεπιστήμιο του Μπάσελ ψέκαζε 500 τετραγωνικά μέτρα φυλλοβόλων δέντρων με επιπλέον διοξείδιο του άνθρακα για τέσσερα χρόνια… Τα δέντρα εκτίθεντο κατά την εξάμηνη περίοδο της ανάπτυξης σε ποσότητες CO2 50% μεγαλύτερες από εκείνες που βρίσκονται σήμερα στην ατμόσφαιρα. Οι Ελβετοί επιστήμονες δεν παρατήρησαν καμία αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης των μίσχων ή των φύλλων κατά τη διάρκεια της έρευνας, παρά το γεγονός ότι τα δέντρα ανακύκλωναν το διοξείδιο του άνθρακα και το απελευθέρωναν στην ατμόσφαιρα με μεγαλύτερη ταχύτητα.
Βεβαίως, πρόκειται απλά για ένα πείραμα. Οι ίδιοι οι μελετητές αναγνωρίζουν τα μειονεκτήματα της έρευνας. Ηταν αρκετό το χρονικό διάστημα; Είναι ακόμα πιθανό να αποθηκεύτηκε επιπλέον CO2 στο έδαφος μέσω των ριζών, κάτι που ήταν εκτός των στόχων της έρευνας. Επίσης, τα είδη των δέντρων αντιδρούν διαφορετικά. Πρέπει να δούμε εάν τα αποτελέσματα της έρευνας ανταποκρίνονται στα κωνοφόρα ή στα τροπικά δέντρα… Ολα όμως δείχνουν ότι το φαινόμενο του θερμοκηπίου δημιουργεί πολλά και πολυσύνθετα προβλήματα.