Στη Γαλλία, η κυβέρνηση «τραβάει το αυτί» των πετρελαϊκών εταιρειών απειλώντας τις με «ειδικό φόρο» επί των «εξαιρετικών κερδών» τους. Στη Γερμανία, καταναλωτές έχουν σύρει στα δικαστήρια την εταιρεία παροχής φυσικού αερίου του Αμβούργου κατηγορώντας την ότι προχωρεί σε διαδοχικές, αδικαιολόγητες αυξήσεις των τιμολογίων. Στη Βρετανία, ο υπουργός Οικονομικών Μπράουν τα βάζει με τον ΟΠΕΚ, ζητώντας την αύξηση της παραγωγής ώστε να πέσουν οι διεθνείς τιμές. H Πολωνία και η Ουγγαρία μειώνουν τη φορολογία των καυσίμων για να ανακουφίσουν τους καταναλωτές. Το Βέλγιο δίνει έκτακτο επίδομα για το πετρέλαιο θέρμανσης.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, αντιμετωπίζουν την άνοδο των τιμών του πετρελαίου ως κοινωνικό θέμα που, για το καλό τους, δεν πρέπει να αγνοήσουν. Το αργό πετρέλαιο, θυμίζουμε, πέρασε από τα 10 δολάρια το βαρέλι το 1998 στα 45 στις αρχές του 2005 και στα 64 σήμερα. Στη Γαλλία, οι πιέσεις της συντηρητικής κυβέρνησης του Ντομινίκ ντε Βιλπέν προς τον κλάδο των πετρελαϊκών εταιρειών οδήγησαν αυτή την εβδομάδα σε ελαφρά μείωση των τιμών στα πρατήρια. Νωρίτερα, η κυβέρνηση είχε αποτρέψει τις διαμαρτυρίες των αγροτών και των μεταφορέων προτού αυτές φουντώσουν, δίνοντάς τους φοροαπαλλαγές και ενισχύσεις. (Οι αγρότες μπορεί να μην είναι η πρώτη κοινωνική ομάδα που θα φανταζόταν κανείς ότι πλήττεται από τις υψηλές τιμές των καυσίμων, όμως, στην πραγματικότητα, η εξάρτηση είναι απόλυτη, όχι μόνο λόγω του κόστους κίνησης των αγροτικών μηχανημάτων αλλά και λόγω των χημικών λιπασμάτων, που είναι, και αυτά παράγωγα του πετρελαίου).
Υψηλοί φόροι
Στη Γαλλία, τη Γερμανία και τη Βρετανία, τα δυο τρίτα της τιμής των καυσίμων είναι φόροι. Σε σύγκριση με τις χώρες αυτές, η Ελλάδα, όπου οι φόροι αποτελούν το 55% της τιμής, μοιάζει με… φορολογικό παράδεισο. Ομως, οι χώρες αυτές αντιστάθηκαν με επιτυχία στις εκκλήσεις για μείωση της φορολογίας των καυσίμων. «Δεν μπορούμε να συγκρίνουμε τα συλλογικά έσοδα με τα ιδιωτικά κέρδη. Εξ ορισμού, οι φόροι είναι προς όφελος όλων», είπε ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Τιερί Μπρετόν. Ούτε και ο Βρετανός ομόλογός του Γκόρντον Μπράουν υπέκυψε, όπως είχε κάνει το 2000, στις διαμαρτυρίες για μείωση του φόρου των καυσίμων. Κάποιες διαμαρτυρίες έγιναν μεν αυτή την εβδομάδα, αλλά ήταν εξαιρετικά υποτονικές σε σχέση με τη θύελλα του 2000.
Σε μια εποχή συρρικνούμενων εσόδων, είναι λογικό τα κράτη να μην θέλουν να απεμπολήσουν τους πόρους αυτούς. Εξάλλου το ζήτημα ίσως είναι ευρύτερο. «Φοβάμαι ότι όλοι οι παράγοντες συντείνουν στο να έχουμε υψηλές τιμές για πολλά χρόνια, αν όχι δεκαετίες», είπε ο Μπρετόν. «Δεν πρέπει να στείλουμε στους καταναλωτές το μήνυμα ότι, παρότι οι τιμές των καυσίμων ανεβαίνουν, εκείνοι πρέπει να συνεχίσουν να καταναλώνουν όπως συνήθως», είπε η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Φρανσουάζ Λε Μπάιγ.Δηλαδή, κατά τον Μπρετόν, οι υψηλές τιμές ήρθαν για να μείνουν, ενώ κατά τις Βρυξέλλες, οι υψηλές τιμές πρέπει να αποτελέσουν έναυσμα για μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας. Μήπως προσαρμοζόμαστε σιγά σιγά στο ενδεχόμενο ενεργειακής κρίσης;
Απροετοίμαστοι
Στη Γαλλία, ο υπουργός βιομηχανίας Λοός απαίτησε από τις πετρελαϊκές εταιρείες να επενδύσουν περισσότερο στις «ενεργειακές πηγές του μέλλοντος», ενώ στη Γερμανία, ο καγκελάριος Σρέντερ εμφανίστηκε στο Σαλόνι Αυτοκινήτου για να ενθαρρύνει τους κατασκευαστές να φτιάξουν πιο οικονομικά αυτοκίνητα. Ολα αυτά έχουν ένα άρωμα από την κρίση της δεκαετίας του ’70. Οι τιμές του πετρελαίου κατέρρευσαν στα μέσα της δεκαετίας του ’80 και οι προσπάθειες εξοικονόμησης εγκαταλείφθηκαν – όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και στην Ευρώπη. H Επιτροπή που τώρα μας ζητάει να πάρουμε το «μήνυμα της εξοικονόμησης» έχει ενισχύσει απείρως περισσότερο τη βιομηχανία πετρελαίου απ’ ό,τι τις οποιεσδήποτε δειλές προσπάθειες εξοικονόμησης και εξεύρεσης νέων πηγών. H μάχη για την επιβίωση των ευρωπαϊκών αυτοκινητοβιομηχανιών ήταν πάντα σημαντικότερη από τη μάχη του περιορισμού της κίνησης των αυτοκινήτων. Το αποτέλεσμα είναι ότι μπαίνουμε στην εποχή των ακριβών καυσίμων απροετοίμαστοι, με τις τεχνολογίες της «εξοικονόμησης» (υβριδικά αυτοκίνητα, φωτοβολταϊκά συστήματα, αιολική ενέργεια) πολύ ακριβές για το μέσο βαλάντιο. Για να πάρει ο μέσος Ευρωπαίος το «μήνυμα της εξοικονόμησης» πρέπει να έχει την επιλογή να το κάνει – εκτός αν επιλογή θεωρούμε να περάσει τον χειμώνα χωρίς καλοριφέρ.