Πρώτα, ήταν ο εκκωφαντικός ήχος του «Κατρίνα», καθώς ο τυφώνας με ανέμους ταχύτητας 145 μιλίων την ώρα σάρωνε τις αμερικανικές ακτές στον Κόλπο του Μεξικού. Ακολούθησε ένας δεύτερος τυφώνας, ο «Ρίτα», αυτή τη φορά με κατεύθυνση το Τέξας, οδηγώντας σε νέα μαζική εκκένωση πληθυσμού σε λιγότερο από ένα μήνα. Και, καθώς ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι αρχίζουν να αναρωτιούνται τι συμβαίνει με τον καιρό, φαίνεται ότι η Ουάσιγκτον κρατάει την ανάσα της, σαν να μη θέλει να αποκαλυφθεί το «βρώμικο μυστικό»: O «Κατρίνα» και ο «Ρίτα» είναι γνήσια προϊόντα των αυξημένων εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, τέκνα της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Οι επιστήμονες μας προειδοποιούν εδώ και χρόνια. Είχαν επισημάνει ότι πρέπει να επικεντρώσουμε την προσοχή μας στην Καραϊβική, εκεί που θα γίνουν κατ’ αρχήν αισθητές οι πρώτες δραματικές επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος με τη μορφή καταστροφικών τυφώνων.
Μια νέα επιστημονική έκθεση, που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα στην έγκυρη αμερικανική επιστημονική επιθεώρηση «Science», δίνει νέα στοιχεία για τη σχέση μεταξύ της υπερθέρμανσης των ωκεανών, ως αποτέλεσμα των κλιματολογικών αλλαγών και της αυξανόμενης ισχύος των τυφώνων. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι ο αριθμός των τυφώνων της κατηγορίας 4 και 5 της σχετικής κλίμακας, έχει διπλασιασθεί τα τελευταία 35 χρόνια. Οι τροπικές καταιγίδες, τονίζουν οι επιστήμονες, κερδίζουν την ενέργειά τους από τα θερμά ύδατα του ωκεανού. Καθώς οι ωκεανοί υπερθερμαίνονται η ισχύς τους αυξάνεται.
Η ευθύνη στις ΗΠΑ
Ο «Κατρίνα» και ο «Ρίτα», επομένως, δεν οφείλονται σε κακή τύχη ούτε είναι εκπλήξεις που επιφυλάσσει κατά καιρούς η φύση στην ανθρωπότητα. Ας μη γελιόμαστε. Εμείς οι Αμερικανοί δημιουργήσαμε αυτά τα τέρατα. Σχεδόν για μια γενιά γνωρίζαμε τις πιθανές καταστροφικές επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη, και απλώς τις αγνόησαμε. Τι περίμενε κανείς; Τα τζιπ αποτελούν το 52% των αυτοκινήτων στην Αμερική, το καθένα μια μηχανή θανάτου που απελευθερώνει μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.
Πώς θα εξηγήσουμε στα παιδιά μας ότι οι Αμερικανοί εκπροσωπούν λιγότερο από 5% του πληθυσμού της Γης, καταλώνουν όμως περισσότερο από το ένα τέταρτο των ορυκτών καυσίμων που παράγονται παγκοσμίως κάθε χρόνο; Πώς θα πούμε στους συγγενείς των θυμάτων του τυφώνα ότι είμαστε πολύ εγωιστές για να επιτρέψουμε ακόμη και την ελάχιστη αύξηση του 5% στη φορολογία των καυσίμων, ώστε να περιορισθεί η κατανάλωση; Και όταν οι γείτονές μας στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο αναρωτιούνται γιατί οι Αμερικανοί αρνούνται να πάρουν στα σοβαρά το ζήτημα της υπερθέρμανσης του πλανήτη, αρνούνται να υπογράψουν το Πρωτόκολλο του Κιότο, τι τους απαντάμε;
«Οχι» στο πετρέλαιο
Μέσα στις επόμενες εβδομάδες και μήνες, εκατομμύρια Αμερικανοί θα προσφέρουν τη βοήθειά τους στα θύματα του τυφώνα «Κατρίνα», δίνοντας τρόφιμα, καταλύματα και οικονομική βοήθεια. Οι φυσικές καταστροφές έχουν και μια ευεργετική επίδραση, βγάζουν τον καλύτερο εαυτό των Αμερικανών. Περηφανεύομαστε ότι είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε τους συνανθρώπους μας όταν έχουν ανάγκη. Γιατί λοιπόν δεν κάνουμε το ίδιο όταν η Γη ζητάει τη βοήθειά μας;
Ντροπή στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλες χώρες, οι οποίες έχουν θέσει το δικό τους όφελος και τα συμφέροντά τους υπεράνω όλων, πάνω από το γενικό καλό ολόκληρου του πλανήτη.
Φυσικά, ακόμη και οι Αμερικανοί πληρώνουν τώρα το τίμημα. Ξαφνικά βρεθήκαμε ανάμεσα σε δύο τυφώνες. Από τη μια, για πρώτη φορά η ζήτηση πετρελαίου στη διεθνή αγορά ξεπερνά την παραγωγή.
Η τιμή του πετρελαίου οδεύει προς τα 70 δολάρια το βαρέλι. Οι τιμές της βενζίνης και του πετρελαίου θέρμανσης αυξάνονται με την ταχύτητα της αύξησης της στάθμης των υδάτων, όταν ο πρώτος τυφώνας έπληξε τις Πολιτείες του Κόλπου του Μεξικού και κατέστρεψε ένα μεγάλο τμήμα των διυλιστηρίων που βρίσκονται στην περιοχή. Διανύουμε ήδη τις τελευταίες δεκαετίες της εποχής του πετρελαίου, με δυσοίωνες συνέπειες για το μέλλον μιας παγκόσμιας οικονομίας που στηρίζεται στα ορυκτά καύσιμα. Την ίδια ώρα, η βιόσφαιρά μας υποφέρει από την αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα και δεν έχει πουθενά να κρυφτεί. Ο πλανήτης μας υπερθερμαίνεται και οι επιπτώσεις μάς παγιδεύουν σε μια νέα απρόβλεπτη περίοδο της ιστορίας.
Τις επόμενες εβδομάδες θα υπάρξουν χιλιάδες επιμνημόσυνες δεήσεις στη μνήμη των θυμάτων του τυφώνα. Το κοινό θα απαιτήσει απαντήσεις. Ομως εκείνο που δεν πρόκειται να ακούσουμε από τον Τζορτζ Μπους ή από τους επικεφαλής του επιχειρηματικού κόσμου είναι ένα συλλογικό «Φταίμε όλοι μας». Αν μπορούσα να φθάσω έστω και για ένα λεπτό στο αυτί του προέδρου Μπους, θα του έλεγα «κύριε πρόεδρε, αν είχατε κοιτάξει μέσα στο μάτι του κυκλώνα, θα είχατε δει το μελλοντικό τέλος του πλανήτη στον οποίο ζούμε». Ηρθε η ώρα να πούμε στον αμερικανικό λαό και και σε όλο τον κόσμο τι πραγματικά διδάσκουν οι τυφώνες «Κατρίνα» και «Ρίτα»: Πρέπει επιτέλους να κινητοποιήσουμε το ταλέντο, την ενέργεια και την αποφασιστικότητα όλων των κατοίκων της Γης για να απαλλαγούμε από τη δουλεία του πετρελαίου, που απειλεί το μέλλον κάθε ύπαρξης αυτού του πλανήτη.
* Ο Τζέρεμι Ρίφκιν είναι συγγραφέας του βιβλίου «Η Οικονομία του Υδρογόνου: Η δημιουργία του Παγκόσμιου Δικτύου Ενέργειας και η Ανακατονομή της Ισχύος στη Γη».