Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, οι δύο πυρηνικές υπερδυνάμεις περιόρισαν δραστικά το οπλοστάσιό τους. Πουθενά πια δεν γίνονται πυρηνικές δοκιμές και όσα κράτη προσπαθούν να αποκτήσουν πυρηνικά όπλα, όπως π.χ. το Ιράν, τιμωρούνται από τη διεθνή κοινότητα. Τα παραπάνω ισχύουν, αλλά η καθησυχαστική εικόνα που συνθέτουν είναι απολύτως παραπλανητική. Στην πραγματικότητα, το διεθνές καθεστώς πυρηνικού αφοπλισμού μέρα με τη μέρα αχρηστεύεται.
Οι πέντε αναγνωρισμένες πυρηνικές δυνάμεις, (ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία, Βρετανία και Κίνα) σχεδιάζουν ή κατασκευάζουν μια νέα γενιά πυρηνικών όπλων, ενώ ο εκσυγχρονισμός των πυρηνικών οπλοστασίων συμβαδίζει με την ανανέωση -ή αποχαλίνωση- των πυρηνικών δογμάτων. Πρώτες οι ΗΠΑ, στη συνέχεια η Ρωσία και πιο πρόσφατα η Γαλλία έχουν απειλήσει να χρησιμοποιήσουν πυρηνικά όπλα εναντίον μη πυρηνικών δυνάμεων. Παράλληλα η έννοια του «προληπτικού πυρηνικού πλήγματος» έχει προστεθεί στο διεθνές λεξιλόγιο, με αφορμή την πάντα ασαφή απειλή της διεθνούς τρομοκρατίας.
Επιπροσθέτως, οι τρεις χώρες που έχουν αναπτύξει πυρηνικό οπλοστάσιο «με το έτσι θέλω», το Ισραήλ, η Ινδία και το Πακιστάν, παραμένουν έξω από κάθε καθεστώς διεθνών ελέγχων, ενώ μια τέταρτη, η Βόρεια Κορέα, συνεχίζει απερίσπαστη την πορεία της προς τη λέσχη των πυρηνικών δυνάμεων. Η πιο πρόσφατη σοβαρή εξέλιξη στο θέμα αυτό, η συμφωνία για τα πυρηνικά που υπέγραψε ο πρόεδρος Μπους στο Νέο Δελχί δεν κάνει άλλο από το να επιτείνει το χάος. Η συμφωνία ουσιαστικά προσφέρει άφεση αμαρτιών στην Ινδία και της επιτρέπει να συνεχίσει ανενόχλητη να κατασκευάζει πυρηνικές βόμβες, κατά παράβαση κάθε πρόνοιας της Συμφωνίας για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Οπλων.
ΗΠΑ
Οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να διατηρούν σε ετοιμότητα 4.500 πυρηνικές βόμβες και πυρηνικές κεφαλές και έχουν άλλες 5.000 εφεδρικές. Ως το 2012, κατ’ εφαρμογή των συμφωνιών Μπους-Πούτιν, οι στρατηγικές πυρηνικές κεφαλές κάθε πλευράς σε χρήση θα είναι «μόνο» 2.200. Ομως, οι πλεονάζουσες κεφαλές δεν καταστρέφονται, απλώς φυλάσσονται και είναι έτοιμες να ξαναχρησιμοποιηθούν αν χρειαστεί, ενώ τα «τακτικά» πυρηνικά όπλα που χρησιμοποιούνται στο πεδίο της μάχης δεν καλύπτονται από τις συμφωνίες.
Αυτό δεν είναι τυχαίο. Τα τελευταία χρόνια, η Αμερική χαμηλώνει διαρκώς το «πυρηνικό κατώφλι», προβλέποντας νέες πιο «περιορισμένες» χρήσεις για τα πυρηνικά της όπλα. Από την αναθεώρηση της πυρηνικής στρατηγικής του 2002, οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει στον πλανήτη ότι τα πυρηνικά δεν αποτελούν μόνο δύναμη αποτροπής αλλά φυσιολογικά όπλα που μπορούν και να χρησιμοποιηθούν ανάλογα με τις απαιτήσεις της κάθε αποστολής. Ενα «προληπτικό« πυρηνικό πλήγμα θα μπορούσε να προλάβει απειλή κατά των ΗΠΑ από μέσα μαζικής καταστροφής ή και να καταστρέψει τα αποθέματα όπλων μαζικής καταστροφής κάποιου αντιπάλου. Ο πρόεδρος Μπους ζητεί διαρκώς χρηματοδότηση από το Κογκρέσο για αντικατάσταση γηρασμένων πυρηνικών όπλων, για σχεδιασμό νέων «μίνι πυρηνικών» (που σύμφωνα με έρευνα μπορούν να σκοτώσουν ένα εκατομμύριο ανθρώπους αν πέσουν σε πόλη) ακόμη και για πυρηνικά στο Διάστημα. Παράλληλα, οι ΗΠΑ επιμένουν να μην επικυρώνουν τη Συνθήκη για την Πλήρη Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών, επιφυλασσόμενες να αρχίσουν ξανά δοκιμές. Επιπλέον, προχωρούν στην κατασκευή αντιπυραυλικής ασπίδας και έτσι όχι μόνο καταργούν τη διεθνή συνθήκη ΑΒΜ που απαγορεύει τέτοια συστήματα, αλλά και παροτρύνουν άλλες χώρες να αναβαθμίσουν τις πυρηνικές τους δυνατότητες.
Βρετανία
Η χώρα διαθέτει περίπου διακόσιες πυρηνικές κεφαλές. Πέρυσι, ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπλερ άρχισε «εθνικό διάλογο» σχετικά με το αν θα πρέπει ή όχι να αντικατασταθούν με καινούργιες – αφού είχε ήδη δώσει μόνος του την απάντηση. Οπως αποκάλυψαν οι «Σάντεϊ Τάιμς» πριν από δεκαπέντε μέρες, Βρετανοί και Αμερικανοί επιστήμονες από πέρυσι εργάζονται για την κατασκευή του διαδόχου του συστήματος Trident στα εργαστήρια Αldermastoτης Νότιας Αγγλίας, Los Alamos και Lawrence Livermore των ΗΠΑ. Βασισμένοι στα δεδομένα προηγούμενων πυρηνικών δοκιμών, στις νέες δυνατότητες των ηλεκτρονικών υπολογιστών και στην αναβάθμιση των πυρηνικών εργαστηρίων, οι επιστήμονες προσπαθούν να φτιάξουν νέα βόμβα χωρίς να τη δοκιμάσουν. Προσπαθούν δηλαδή να σώσουν τα προσχήματα της Συνθήκης για την Πλήρη Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών παραβιάζοντας την ουσία της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών.
Γαλλία
Στις 19 Ιανουαρίου 2006, επισκεπτόμενος τη βάση πυρηνικών υποβρυχίων στο Ιλ Λογκ, ο πρόεδρος Σιράκ απαρίθμησε τις περιπτώσεις στις οποίες η Γαλλία μπορεί να προσφύγει σε χρήση πυρηνικών. Η Γαλλία, σύμφωνα με τον Σιράκ, δεν θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά μόνο για να εγγυηθεί την εδαφική της ακεραιότητα και κυριαρχία αλλά και για να διασφαλίσει «στρατηγικής σημασίας προμήθειες» και «την άμυνα συμμαχικών χωρών». Ο Σιράκ τόνισε επίσης ότι η αντίδραση της Γαλλίας σε τρομοκράτες μπορεί να είναι «συμβατικής ή άλλης φύσης». Η Γαλλία έχει ξεκινήσει πρόγραμμα εκσυγχρονισμού της πυρηνικής «force de frappe». Νέα πυρηνικά υποβρύχια (Triomphant), νέοι πυρηνικοί πύραυλοι (Μ51), νέοι πυρηνικοί πύραυλοι μεσαίου βεληνεκούς (ASMP) που θα εκτοξεύονται από νέο αεροσκάφος (Rafale). Η Γαλλία σήμερα διαθέτει 350 πυρηνικές κεφαλές, η συντήρηση των οποίων κοστίζει 3,5 δισ. ευρώ τον χρόνο.
Κίνα
Η πιο συγκρατημένη αλλά και η πιο μυστικοπαθής από τις πυρηνικές δυνάμεις είναι η Κίνα. Διαθέτει ένα πυρηνικό υποβρύχιο και τετρακόσιες πυρηνικές κεφαλές. Η Κίνα συνεχίζει να δηλώνει ότι δεν θα είναι η πρώτη που θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα και επιμένει στην πολυμερή διαδικασία αφοπλισμού- τονίζοντας, ωστόσο, τις ευθύνες των άλλων. «Τα κράτη με τα μεγαλύτερα οπλοστάσια έχουν ιδιαίτερες ευθύνες για τον πυρηνικό αφοπλισμό και πρέπει να λάβουν δραστικά μέτρα μείωσης των οπλοστασίων τους» είναι η επίσημη θέση της Κίνας. Οι πληροφορίες για το πυρηνικό πρόγραμμα της Κίνας και για τα μέτρα που λαμβάνει για τον πυρηνικό αφοπλισμό είναι ελάχιστες.
Ρωσία
«Θα αναπτύξουμε πυρηνικούς πυραύλους νέας τεχνολογίας που καμία άλλη χώρα δεν διαθέτει και ούτε πρόκειται» είχε δηλώσει το 2004 ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν. Και πράγματι, η Ρωσία εκτόξευσε με επιτυχία πύραυλο με πολλαπλές πυρηνικές κεφαλές, που διαχωρίζονται στο Διάστημα και ακολουθούν η κάθε μία διαφορετική πορεία κατά την είσοδο στην ατμόσφαιρα. Το σύστημα αυτό είναι η απάντηση της Ρωσίας στην υπό κατασκευήν αμερικανική αντιπυραυλική ασπίδα. Παράλληλα, η Ρωσία έχει ενστερνιστεί από το 2003 το δόγμα του «προληπτικού πλήγματος» το οποίο δεν διευκρινίζει αν μπορεί να είναι και πυρηνικό.