Την αναβολή του μέλλοντος της Ευρώπης εισηγήθηκε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναγνωρίζοντας με βάση τα διδάγματα του παρελθόντος ότι αυτό το μέλλον δεν είναι του παρόντος, καθώς πολίτες και πολιτικές ηγεσίες δεν είναι σήμερα σε θέση να εξετάσουν το αύριο.
Παράταση περισυλλογής
Κατόπιν αυτού του κάπως πολύπλοκου όμως απολύτως ρεαλιστικού υπολογισμού, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο εισηγήθηκε χθες στις Βρυξέλλες, τη διετή παράταση της μέχρι τούδε άγονης «περιόδου περίσκεψης» στην οποία έχει… περιέλθει από πέρυσι η Ενωση. Στόχος του Μπαρόζο είναι να υπάρξει το 2008-2009 μια συνολική και αποφασιστική συζήτηση μεταξύ των κρατών-μελών για ολόκληρο τον γόρδιο δεσμό που είναι η Ευρώπη σήμερα: για το Σύνταγμα, για τον προϋπολογισμό, για τη θεσμική ισορροπία και την ακολουθητέα ανά τομέα πολιτική και, πάνω από όλα για το πού οδεύει η Ευρωπαϊκή Ενωση.
Ομως στο διάστημα που μεσολαβεί η Ευρώπη δεν πρέπει να παραμείνει στη σημερινή ακινησία, καθώς είναι πια φανερό ότι η «περίοδος περισυλλογής» που άρχισε μετά το ναυάγιο του Συντάγματος σε Γαλλία και Ολλανδία και λήγει φέτος, ουδεμία περισυλλογή προκάλεσε και ουδεμία παραγωγική σκέψη απέδωσε για το ποια θα είναι η τύχη του Συντάγματος ή και της ίδιας της Ενωσης.
Ετσι, απαρίθμησε ποικίλες ιδέες, από τη στενότερη εμπλοκή των εθνικών Κοινοβουλίων στο νομοθετικό έργο της Ενωσης, μέχρι την επιτάχυνση των προσπαθειών ολοκλήρωσης τόσο της εσωτερικής αγοράς της Ενωσης όσο και της Ευρώπης της καταστολής, της ενισχυμένης συνεργασίας μεταξύ των εισαγγελικών και αστυνομικών αρχών των κρατών-μελών αρχών. Σε όλα αυτά δε προσθέτει και μια… κάρτα, που θα διανεμηθεί στους πολίτες και κατά τρόπον μη διευκρινιζόμενο θα τους ενημερώνει για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους εντός της μεγάλης ευρωπαϊκής οικογένειας.
Διακήρυξη ηγετών
Στο πεδίο των συμβόλων, σημαντικότερη των ιδεών Μπαρόζο είναι μια δημόσια και δεσμευτική διακήρυξη των ηγετών των κρατών-μελών του χρόνου, επ’ ευκαιρία του εορτασμού των 50 ετών από την υπογραφή της ιδρυτικής Συνθήκης της Ρώμης. Η διακήρυξη αυτή, διευκρίνισε ο Μπαρόζο θα πρέπει να περιλαμβάνει αφ’ ενός συγκεκριμένους στόχους για την Ευρώπη αφ’ ετέρου τη συγκεκριμένη δέσμευση ότι οι στόχοι αυτοί θα υλοποιηθούν. Σκοπός της διακήρυξης αυτής είναι κατά βάσιν ένας: να καταστεί σαφές στους πολίτες ότι αρχή και τέλος της Ευρώπης είναι οι κυβερνήσεις τους και όχι οι «Βρυξέλλες» – ο αόρατος δαίμων που επικαλείται η πολιτική τάξη των κρατών-μελών κάθε φορά που έχει να τους ανακοινώσει κάτι δυσάρεστο.
Βέβαια η ιστορία της Ευρώπης βρίθει τέτοιων δεσμεύσεων που αναμένουν, συχνά επί δεκαετίες, την υλοποίησή τους και η κατάσταση μάλλον επιδεινούμενη βαίνει παρά το αντίθετο. Ωστόσο, ο Μπαρόζο, χωρίς να το πει ευθέως έδειξε στις χθεσινές δηλώσεις του τη διέξοδο. Επιμένοντας στο θέμα της ομοφωνίας μεταξύ των μελών που απαιτείται για το Σύνταγμα και τόσα άλλα θέματα, έφερε εμμέσως στο προσκήνιο το θέμα της κατάργησής της και της μετάβασης στην κατά πλειοψηφία λήψη αποφάσεων (όπου και πάλι τόνισε τα αγαθά της κατάργησης του βέτο σε θέματα καταστολής).
Ευρώπη δύο ταχυτήτων
Και μέσω αυτής άφησε ανοικτή την πόρτα για κάτι ακόμα σημαντικότερο: μια Ευρώπη διαφορετικών ταχυτήτων, όπου οι πρόθυμοι και ικανοί θα αναπτύξουν μεταξύ τους ένα πολύ στενότερο επίπεδο συνεργασίας και συμβίωσης, αφήνοντας τους υπολοίπους σε μια ευρύτερη, «ευκολότερη», αλλά και λιγότερο περιεκτική Ευρώπη της περιφέρειας.