ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ. Το ταμπού των απευθείας διαπραγματεύσεων των ΗΠΑ με την Τεχεράνη επιχειρούν να καταρρίψουν επιφανή στελέχη του Δημοκρατικού και του Ρεπουμπλικανικού κόμματος των ΗΠΑ, καθώς και ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Κόφι Ανάν. Ο καταιγισμός των προτροπών για απευθείας διαπραγματεύσεις ακολουθεί την επιστολή 18 σελίδων που απέστειλε την Τρίτη ο Ιρανός πρόεδρος Αχμεντινετζάντ στον Αμερικανό ομόλογό του.
Αρχή με την επιστολή
Η επιστολή, η πρώτη γνωστή απευθείας επικοινωνία σε προεδρικό επίπεδο, μετά τη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων το 1980, δεν περιείχε ανοικτή πρόταση για διαπραγματεύσεις. Ομως, ειδικοί τόσο στο Ιράν όσο και στις ΗΠΑ την ερμήνευσαν ως σαφές άνοιγμα προς την κατεύθυνση των διμερών επαφών. Η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Κοντολίζα Ράις έσπευσε να απορρίψει την επιστολή ως μη σοβαρή διπλωματική κίνηση.
Παράλληλα, όμως, γνωστοί Ρεπουμπλικανοί, όπως ο γερουσιαστής από τη Νεμπράσκα Τσακ Χέιγκελ, πιθανός υποψήφιος για το ρεπουμπλικανικό χρίσμα, αλλά και Δημοκρατικοί, όπως η τέως ΥΠΕΞ Μαντλίν Ολμπράιτ και ο τέως σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Σάντι Μπέργκερ τοποθετήθηκαν δημοσίως υπέρ του απευθείας διαλόγου. «Το να λειτουργούμε απορριπτικά δεν μας πηγαίνει πουθενά» έγραψε η Ολμπράιτ σε άρθρο που συνυπέγραψαν πέντε Ευρωπαίοι τέως υπουργοί Εξωτερικών. «Το Ιράν θέλει πολλά πράγματα σε επίπεδο οικονομικό, πολιτικό και στον τομέα της ασφάλειας. Οι ΗΠΑ κρατούν το κλειδί για πολλά από αυτά» έγραψε ο Μπέργκερ, που ήταν σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του προέδρου Μπιλ Κλίντον.
Σε αντίστοιχο κλίμα κινήθηκε χθες ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Κόφι Ανάν. «Οσο οι Ιρανοί έχουν την αίσθηση ότι τους παραπέμπουν σε συζητήσεις με τους Ευρωπαίους και ότι όσα πουν μαζί τους θα πρέπει εκείνοι να τα μεταφέρουν στους Αμερικανούς και μετά να επιστρέψουν, δεν είμαι σίγουρος ότι θα θέσουν τα πάντα στο τραπέζι», είπε ο Ανάν στη Βιέννη. «Εχω δηλώσει με σαφήνεια, τόσο κατ’ ιδίαν όσο και στις επαφές μου με την αμερικανική κυβέρνηση ότι είναι σημαντικό να προσέλθουν οι ΗΠΑ στο τραπέζι και να βρουν μια λύση από κοινού με τις ευρωπαϊκές χώρες και το Ιράν».
Μετά την αποτυχία των πρώτων αμερικανικών προσπαθειών, για την προώθηση καταδικαστικού ψηφίσματος σε βάρος της Τεχεράνης, στο Συμβούλιο Ασφαλείας, οι ΗΠΑ έδωσαν δύο εβδομάδες περιθώριο στην Ευρώπη να προσεγγίσει την Τεχεράνη. Ομως, η Τεχεράνη θέλει να μιλήσει απευθείας με την Ουάσιγκτον.
Στο μεταξύ, στην Τεχεράνη, συντηρητικοί και μεταρρυθμιστές σχολίασαν με πανομοιότυπο τρόπο την επιστολή. «Είναι ένα είδος επικοινωνίας που δείχνει ότι το Ιράν είναι έτοιμο για διαπραγματεύσεις» είπε ο συντηρητικός σχολιαστής Αμίρ Μοχεμπιάν. «Και μόνο το γεγονός ότι στείλαμε την επιστολή αυτή σημαίνει πως είμαστε έτοιμοι να μιλήσουμε» είπε ο μεταρρυθμιστής σχολιαστής Σαέντ Λαϊλάζ. «Πολλοί συντηρητικοί και στελέχη με επιρροή στην κυβέρνηση θα ήταν αντίθετοι με μια απευθείας πρόσκληση σε διαπραγματεύσεις κι αν ο Τζορτζ Μπους την απέρριπτε, θα ήταν πολύ επιζήμιο» πρόσθεσε ο Λαϊλάζ.
Δείγματα ουρανίου
Ιχνη ουρανίου με υψηλό βαθμό εμπλουτισμού εντόπισε η ΙΑΕΑ σε μηχανήματα ιρανικού εργαστηρίου που είχε σχέσεις με το ιρανικό υπουργείο Αμυνας. Αντίστοιχα δείγματα είχε βρει η ΙΑΕΑ και στο παρελθόν, όμως αποδείχθηκε ότι ήταν κατάλοιπα της προηγούμενης χρήσης των μηχανημάτων, που είχαν εισαχθεί μεταχειρισμένα από το Πακιστάν. «Δεν πρόκειται για τεκμήριο εγκλήματος», είπε χθες Δυτικός διπλωμάτης διαπιστευμένος στην ΙΑΕΑ. «Θα μπορούσε να έχει πολλές εξηγήσεις. Ομως αυξάνει τις πιέσεις στο Ιράν να δώσει εξηγήσεις για το εργαστήριο του Λαβιζάν». Το Ιράν κατεδάφισε το εργαστήριο αυτό το 2004, αλλά οι επιθεωρητές πήραν δείγματα μηχανημάτων. Η Τεχεράνη δηλώνει ότι ενδιαφέρεται μόνο για ουράνιο χαμηλού εμπλουτισμού, για την παραγωγή πυρηνικών καυσίμων. Υψηλός βαθμός εμπλουτισμού χρησιμοποιείται για πυρηνικά όπλα, τα οποία διαθέτει το Πακιστάν.Reuters