Τα τελευταία χρόνια, οι ιδέες είναι μάλλον παρεξηγημένη και παραμελημένη υπόθεση στην Ελλάδα. Οι ιδέες για την ανανέωση της πολιτικής είναι μεταξύ των σταθερών θυμάτων αυτής της τάσης. Τα κόμματα, ελέω επικοινωνιολόγων, έχουν πειστεί ότι ο διάλογος επί των ιδεών «κουράζει» το ευρύ κοινό, και διατυπώνουν σλόγκαν τα οποία φιλοδοξούν να περάσουν ως ιδέες. Οι πολιτικοί γράφουν βιβλία που οι εκδότες τους παρουσιάζουν σε εκδηλώσεις στις οποίες μοχθούν για να προσδώσουν κοσμικό χαρακτήρα και σπάνια να προκαλέσουν δημόσιο διάλογο. Οι ημερίδες, τα πολιτικά και επιστημονικά συμπόσια φιλοξενούν ιδέες, απευθύνονται όμως σε μυημένους. Οσο για τα κοινωνικά φόρουμ, που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως φορείς εκσυγxρονισμού των πολιτικών ιδεών, περιορίζονται συνήθως σε ευχολόγια για έναν καλύτερο κόσμο, απαλλαγμένο από την παγκοσμιοποίηση, τους Αμερικανούς και ούτω καθεξής. Σκεφθείτε τι έμεινε στα αλήθεια από το 4ο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ που διοργανώθηκε στις αρχές του μήνα στην Αθήνα: τα τηλεοπτικά πλάνα του «πολύχρωμου πλήθους», για το οποίο δεν πληροφορήκαμε τι ακριβώς πρέσβευε και οι δηλώσεις του υπουργού Δημόσιας Τάξης ότι όλα πήγαν ρολόι, παρά τους βανδαλισμούς των γνωστών αγνώστων…
Ενα λιγότερο μεγαλόσχημο φόρουμ οργανώθηκε το περασμένο Σαββατοκύριακο οργανώθηκε στη Γκρενόμπλ της Γαλλίας. Η πρωτοβουλία ανήκε στην «Δημοκρατία των Ιδεών», ένα think tank (δεξαμενή σκέψης) που ιδρύθηκε το 2002 και σύμφωνα με τον ιστότοπό του (www.repid.com) πιστεύει στη δύναμη των ιδεών για την αλλαγή της γαλλικής και της ευρωπαϊκής κοινωνίας. Φίλα προσκείμενη στη γαλλική και ευρωπαϊκή Αριστερά, η «Δημοκρατία των Ιδεών» διευκρινίζει ότι δεν συνδέεται με κανένα πολιτικό κόμμα. Στο Φόρουμ συμμετείχαν οικονομολόγοι, πολιτειολόγοι και κοινωνιολόγοι νέας γενιάς. Τα βιογραφικά τους, όπως διαβάζουμε στην επιθεώρηση Le Nouvel Observateur, είναι τόσο εντυπωσιακά όσο και το εύρος των θεμάτων που τους απασχολούν: η κοινωνική έκρηξη στη Γαλλία και την Ευρώπη, η εκκοσμίκευση του Ισλάμ, τα δεινά των φορολογουμένων, οι ευθύνες της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς για τα σημερινά αδιέξοδα της Ευρώπης, ο συνδικαλισμός, οι ανισότητες με αφορμή το φύλο. Για την οικονομία του λόγου και με κριτήριο την ηλικία τους, που κυμαίνεται από τα 34 έως τα 43 χρόνια, οι γαλλικές εφημερίδες τούς έχουν χαρακτήρισαν τη «νέα γενιά διανοουμένων» που θα ταρακουνήσει τη γαλλική κοινωνία. Οι νέοι αυτοί φορείς ιδεών, που ακούν στα ονόματα Ερικ Μορέν, Μπρουνό Παλιέ, Λουί Σοβελ, Τομά Πικετί, προέρχονται από τον χώρο των θετικών επιστημών, έχουν φοιτήσει και σε αμερικανικά πανεπιστήμια και εμπιστεύονται την επιστήμη για την ανάλυση των κοινωνιολογικών ζητημάτων. Δεν συγκινούνται από τη λαγνεία των μέσων ενημέρωσης, έχουν πρότυπα προς αποφυγήν, όπως για παράδειγμα τον φιλόσοφο Μπερνάρ Ανρί-Λεβί, του οποίου οι ενίοτε ενδιαφέρουσες απόψεις συνθλίβονται κάτω από την ναρκισσιστική του σχέση με τις κάμερες. Παιδιά μιας γενιάς που μεγάλωσε με την τηλεόραση, αισθάνονται ότι δεν της χρωστούν τίποτε και δεν περιμένουν να τους αναδείξει. Πολιτικά κινούνται στον χώρο της Αριστεράς, όμως συνδιαλέγονται με τους πολιτικούς της Δεξιάς που έχουν ιδέες, και ανοιχτά μυαλά. Τους προτιμούν από την Ακροαριστερά που τη θεωρούν είτε άγονη είτε σεχταριστική.
Αν θεωρείτε πολύ τεχνοκράτες αυτούς τους νέου τύπου διανοούμενους, σκεφθείτε μόνον αν η Γαλλία και η Ευρώπη έχει να κερδίσει περισσότερα από τη δική τους σκέψη ή από τα συνθήματα επαγγελματιών ακτιβιστών, όπως ο Ζοζέ Μποβέ. Ποιος πιστεύει ότι στις μέρες μας η πολιτική και η κοινωνία μπορούν να ανανεωθούν με συνθήματα;