Προτού καλά καλά διατυπωθεί επισήμως το ευρωπαϊκό «πακέτο» οικονομικών και τεχνολογικών κινήτρων προς το Ιράν για την υπέρβαση της κρίσης σχετικά με το πυρηνικό του πρόγραμμα, η Τεχεράνη έσπευσε να απορρίψει με έντονες δόσεις ειρωνείας τη συμβιβαστική πρόταση, αντιπροτείνοντας οικονομικά κίνητρα στην… Ευρώπη, με αντάλλαγμα να προχωρήσει κανονικά ο εμπλουτισμός ουρανίου επί ιρανικού εδάφους. Μιλώντας ενώπιον χιλιάδων Ιρανών στην πόλη Αράκ, όπου κατασκευάζεται πυρηνικός αντιδραστήρας βαρέος ύδατος, ο πρόεδρος της χώρας Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ δήλωσε, απευθυνόμενος ρητορικά προς την ευρωπαϊκή «τρόικα» Γαλλίας- Γερμανίας- Βρετανίας:
Με σοκολάτες;
«Νομίζετε ότι έχετε να κάνετε με τετράχρονο παιδί, στο οποίο μπορείτε να προσφέρετε σοκολάτες και ξηρούς καρπούς για να του πάρετε το χρυσάφι»; Στη διάρκεια της ομιλίας του, που μεταδόθηκε από το εθνικό, τηλεοπτικό δίκτυο, ο Ιρανός πρόεδρος επανήλθε στην απειλή ότι η χώρα του μπορεί να αποδεσμευθεί από τη συνθήκη μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων (ΝΡΤ) εάν κλιμακωθούν οι δυτικές πιέσεις. «Μην αναγκάζετε χώρες και κυβερνήσεις που έχουν υπογράψει την ΝΡΤ να αποδεσμευθούν από αυτήν», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Η πρόταση της ευρωπαϊκής «τρόικα», που δεν έχει ακόμη δημοσιοποιηθεί στις λεπτομέρειές της, προβλέπει χορήγηση οικονομικών και τεχνολογικών κινήτρων στο Ιράν με αντάλλαγμα την παραίτησή του από τον εμπλουτισμό ουρανίου στο έδαφός του (ένας όρος που, πάντως, δεν προβλέπεται από τη ΝΡΤ και δεν τέθηκε κατά το παρελθόν σε άλλες χώρες που έχουν υπογράψει τη συνθήκη). Ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι μεταξύ των ευρωπαϊκών κινήτρων θα περιλαμβάνεται και η παράδοση στο Ιράν πυρηνικού αντιδραστήρα ελαφρού ύδατος. Πρόκειται για τύπο αντιδραστήρα που θεωρείται δύσκολο, από τεχνική άποψη, να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή πυρηνικών όπλων.
Μη μας δαγκώνετε
Δικαιολογώντας την απορριπτική του στάση, ο Αχμαντινετζάντ υποστήριξε ότι η χώρα του εμπιστεύθηκε την Ε. E. το 2003, όταν ανέστειλε μονομερώς τις πυρηνικές του δραστηριότητες, αλλά η «τρόικα» απαίτησε την παραίτηση της χώρας του από τον εμπλουτισμό ουρανίου, τον Αύγουστο του 2005, με αποτέλεσμα την κατάρρευση των διαπραγματεύσεων. «Δε θα αφήσουμε να μας δαγκώσετε στο ίδιο σημείο για δεύτερη φορά», διεμήνυσε ο Ιρανός πρόεδρος, καλώντας τους Ευρωπαίους «να μη θυσιάσουν τα συμφέροντά τους για χάρη τρίτων» – μια σαφής νύξη για τον ρόλο των ΗΠΑ.
Περισσότερο δηκτικός, ο εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών, Χαμίντ Ρεζά Ασεφί, δήλωσε ότι «η χώρα του είναι πρόθυμη να προσφέρει κίνητρα στην Ευρώπη με αντάλλαγμα την αναγνώριση των δικαιωμάτων του» (στον εμπλουτισμό ουρανίου) και ανέφερε ως επαρκές κίνητρο «την αγορά 70 εκατομμυρίων ανθρώπων, που αντιπροσωπεύει το Ιράν».
Ο εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, Σιν Μακόρμακ, απέφυγε να τοποθετηθεί στο ερώτημα κατά πόσο η προσφορά αντιδραστήρα ελαφρού ύδατος στο Ιράν θα ήταν αποδεκτή από αμερικανικής πλευράς. Το κλίμα αβεβαιότητας επιτείνεται από την αναβολή της συνάντησης εκπροσώπων της ευρωπαϊκής «τρόικα», που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί χθες στο Λονδίνο, για τη συγκεκριμενοποίηση του «πακέτου» κινήτρων. Πάντως, ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Κόφι Ανάν κάλεσε την ιρανική ηγεσία να περιμένει την οριστικοποίηση των ευρωπαϊκών προτάσεων προτού λάβει οριστική θέση. Ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές εκτιμούσαν ότι είναι λίγες οι πιθανότητες να ανταποκριθεί θετικά η ιρανική ηγεσία. Προσέθεταν δε ότι κύριος στόχος της πρότασης είναι να πεισθούν η Ρωσία και η Κίνα, που απορρίπτουν την επιβολή κυρώσεων, ότι η Ενωση δεν εννοεί να στερήσει το αναφαίρετο δικαίωμα του Ιράν στην ειρηνική αξιοποίηση της πυρηνικής ενέργειας.