«Βροχή» πέφτουν οι ανακοινώσεις υποψηφιοτήτων για το αξίωμα του προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας, παρ’ όλο που οι εκλογές θα διεξαχθούν στις αρχές Μαΐου. Την περασμένη Πέμπτη ανακοίνωσε την απόφασή του για διεκδίκηση του θώκου ο υποψήφιος της δεξιάς Νικολά Σαρκοζί. Το Σάββατο έκανε το ίδιο ο πρόεδρος του κέντρου Φρανσουά Μπαϊρού, ενώ την επόμενη μέρα ακολούθησε η υποψήφια των Πρασίνων Ντομινίκ Βουανέ. Είχαν προηγηθεί η υποψήφια των σοσιαλιστών Σεγκολέν Ρουαγιάλ και ο πρόεδρος του Δημοκρατικού Κινήματος Πολιτών, παλαιός υπουργός των σοσιαλιστών, Ζαν-Πιέρ Σεβενεμάν. Στον χώρο της φασίζουσας ακροδεξιάς ο Λεπέν αποτελεί «σταθερή αξία», καθώς το εντυπωσιακό ποσοστό του 17% των Γάλλων εξεδήλωσε πρόθεση να τον υπερψηφίσει για πρόεδρο, σε δημοσκόπηση που διενεργήθηκε για λογαριασμό της «Μοντ».
Το ενδιαφέρον, όμως, αυτών των γαλλικών προεδρικών εκλογών δεν περιορίζεται στο αν θα είναι ο Σαρκοζί ή η Σεγκολέν που θα μετακομίσει στο Μέγαρο των Ηλυσίων. Αυτό είναι το λιγότερο.
Το σημαντικότερο είναι πως ο τρόπος που πολιτεύονται οι δύο εξέχοντες υποψήφιοι έχει ήδη δυναμιτίσει το γαλλικό πολιτικό σκηνικό και αναμένεται να προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερες αλλαγές στη συνέχεια, υπονομεύοντας σοβαρά το κομματικό σύστημα της χώρας. Ο βρετανικός «Εκόνομιστ» δεν κρύβει τον ενθουσιασμό του: «Η συντριπτική νίκη της Σεγκολέν Ρουαγιάλ (στις προκριματικές εκλογές των σοσιαλιστών) σηματοδοτεί την άφιξη της αμερικανικού στυλ «πολιτικής της εικόνας» σε μια χώρα που είναι συνηθισμένη να κυβερνάται από κομματικούς έμμισθους υπαλλήλους παλαιού τύπου», γράφει.
Εναντίον των… κομμάτων τους!
Η αλήθεια είναι πως δύο αντιφατικά γεγονότα θα εντείνουν τα συμπτώματα κρίσης του γαλλικού πολιτικού συστήματος, διευρύνοντας την απόσταση πολιτών και πολιτικών ελίτ. Το πρώτο είναι πως ενώ το 55% του γαλλικού λαού ψήφισε «όχι» στο Ευρωσύνταγμα, αυτή την πλειοψηφία δεν την εκφράζει κανένας(!) σοβαρός υποψήφιος.
Δικαιωματικά έπρεπε να την εκφράσει κάποιος σοσιαλιστής, όμως τα στελέχη του κόμματος αυτού μεθόδευσαν αριστοτεχνικά τον στραγγαλισμό της δυνατότητας έκφρασης της άποψης αυτής από κάποιον υποψήφιο προερχόμενο από τους κόλπους τους. Εσωοργανωτικά θριάμβευσαν, αλλά σίγουρα αποξένωσαν τους ψηφοφόρους τους που είπαν «όχι»!
Το δεύτερο γεγονός που προοιωνίζεται εμβάθυνση της κρίσης αξιοπιστίας των κομμάτων, είναι πως τόσο ο Σαρκοζί όσο και η Σεγκολέν επιβλήθηκαν μόνοι τους, με την καθοριστική βοήθεια των ΜΜΕ, ως υποψήφιοι… εναντίον της θέλησης των ηγετών των κομμάτων τους!
Πρόκειται για πρωτοφανή εξέλιξη. Ο Σαρκοζί π.χ. αντιμετωπίζει την ανοιχτή έχθρα του ομοϊδεάτη του, προέδρου Ζακ Σιράκ και του πρωθυπουργού Ντομινίκ ντε Βιλπέν. Το ίδιο και η Σεγκολέν αντιμετωπίστηκε με εμφανή περιφρόνηση από τους «ελέφαντες» του Σοσιαλιστικού Κόμματος, όπως αποκαλούνται τα ηγετικά στελέχη του (Λιονέλ Ζοσπέν, Λοράν Φαμπιούς, Ανρί Εμανουελί, Ντομινίκ Στρος – Καν κ.ά.). Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης, είναι αφενός οι δύο προεδρικοί υποψήφιοι να περιφρονούν, αν όχι να μισούν τα κόμματά τους, και αφετέρου τα ηγετικά στελέχη των κομμάτων τους να βυσσοδομούν διαρκώς πώς θα τους υπονομεύσουν! Μέχρι που ο Σιράκ ερωτοτροπεί με την ιδέα να θέσει και πάλι υποψηφιότητα προκειμένου να βλάψει τον Σαρκοζί…
Η στάση των κομματικών ηγεσιών ενίσχυσε την εξαρχής ισχυρότατη τάση των δύο υποψηφίων να οικοδομήσουν εκείνες τις συμμαχίες με τους ιδιοκτήτες MME που τους επέτρεψαν μέσω της καταιγιστικής υπερπροβολής τους να σφυρηλατήσουν απευθείας δεσμούς, πραγματικούς και εικονικούς, με την κοινή γνώμη. Στη συνέχεια αξιοποίησαν την απήχηση αυτή για να επιβληθούν κυριολεκτικά με «μιντιακά πραξικοπήματα» επί των κομμάτων τους, αποδεικνύοντας έτσι πόσο εύκολη υπόθεση είναι πλέον η επιβολή από τα έξω επί κομμάτων εξουσίας που έχουν αφυδατωθεί από σοβαρό ιδεολογικό και πολιτικό περιεχόμενο.
Με τον τρόπο αυτόν, η ανάδειξη ως υποψηφίων της Σεγκολέν και του Σαρκοζί μετατόπισε και τον συσχετισμό δυνάμεων μεταξύ MME και κομμάτων εις βάρος των δεύτερων, σε ακόμη δυσμενέστερη κλίμακα.
Ιδεολογικό πατινάζ
Φυσικά, η στροφή προς τα MME και μέσω αυτών προς τις μάζες δεν μένει χωρίς πολιτικές και ιδεολογικές συνέπειες. Αποθεώνοντας την εικόνα και όχι τον νου, τόσο η Σεγκολέν όσο και ο Σαρκοζί απευθύνονται πρωτίστως στα ένστικτα και στις διαμορφωμένες αντιλήψεις του κόσμου, αποφεύγουν τα γενικότερα προβλήματα ή εκείνα που απαιτούν σύνθετες απαντήσεις και φυσικά δίνουν απαντήσεις αρεστές στο κοινό, στις ανασφάλειές του, στις φοβίες του ή στην οργή του.
Τα αποτελέσματα είναι ενδιαφέροντα από πολλές πλευρές. Πρώτον, οι θέσεις των δύο υποψηφίων είναι σχεδόν ταυτόσημες, με αποτέλεσμα η Σεγκολέν να αποκαλείται πλέον… «Σαρκολέν» από πάμπολλους στη Γαλλία, που θέλουν έτσι να υποδηλώσουν τη σύγκλιση απόψεων των δύο αντιπάλων. Δεύτερον, η Σεγκολέν αφήνει άναυδους τους συντρόφους της με κατά καιρούς προτάσεις. Αυτό, βέβαια, της δίνει πρωτοφανή διεισδυτικότητα στους οπαδούς του Λεπέν, πράγμα που μπορεί να της χαρίσει ακόμη και την προεδρία στον δεύτερο γύρο, αλλά την αποξενώνει από την αριστερά. Τρίτον, αυτό το «ιδεολογικό πατινάζ» επιτρέπει στη Σεγκολέν και στον Σαρκοζί να πλασάρονται με επιτυχία ως δήθεν το «μοντέρνο» στην πολιτική ζωή της Γαλλίας, παρόλο που και οι δυο τους έχουν πάνω από ένα τέταρτο του αιώνα πολιτική δράση μέσα στους κόλπους του κομματικού συστήματος, το οποίο τώρα καταπολεμούν.
Τέταρτον, οι θέσεις των δύο υποψηφίων και ο διαρκής προσανατολισμός και αναπροσανατολισμός τους όπου φυσάει ο άνεμος επιτείνει ταυτόχρονα την ιδεολογική και πολιτική αποδόμηση των γαλλικών κομμάτων στα μάτια των πολιτών της χώρας, οι οποίοι ήδη αισθάνονται αποστροφή για τις κομματικές ελίτ. Καθώς μάλιστα όλοι σχεδόν οι ηγέτες των σοσιαλιστών υποτάσσονται στη Σεγκολέν με την ελπίδα ότι θα τους κάνει πρωθυπουργούς ή θα τους διορίσει υπουργούς, εμπεδώνεται ισχυρότερα η αντίληψη πως ενώπιον της νομής της εξουσίας όλες οι ιδεολογικές ενστάσεις πάνε περίπατο.
Η αμήχανη γαλλική Αριστερά
Η γαλλική Αριστερά αποδεικνύεται κραυγαλέα ανίκανη να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά κάτι από τη δυναμική του 55% του «όχι» στο Ευρωσύνταγμα. Αντί να προβάλει ως κοινό υποψήφιο τον πασίγνωστο ανά την υφήλιο, μαχητικό αγροτιστή Ζοζέ Μποβέ, ο οποίος θα μπορούσε άνετα να συγκεντρώσει ποσοστό άνω του 15% και ίσως πολύ περισσότερο, κατέληξε να κατεβάζει τρεις(!) μέχρι στιγμής υποψήφιους, κανένας των οποίων δεν είναι ο Μποβέ. Διέλυσαν έτσι τις συσπειρώσεις που είχαν πετύχει στην εκστρατεία κατά του Ευρωσυντάγματος που κατέληξε στο νικηφόρο πλειοψηφικό ρεύμα και προβάλλουν τα κόμματα της Αριστεράς τρεις υποψήφιους, που κανένας τους δεν αναμένεται να υπερβεί το 5%, τουλάχιστον κατά τις σημερινές δημοσκοπήσεις.
Παραμένει αδιευκρίνιστο ακόμη όμως τι θα κάνουν στον δεύτερο γύρο οι αριστεροί, οι οποίοι στην τεράστια πλειοψηφία τους μισούν τη Σεγκολέν. Η ύπαρξη του Σαρκοζί δεν τους επιτρέπει βέβαια σε καμιά περίπτωση την υπερψήφιση του υποψηφίου της Δεξιάς και τους ωθεί προς τη «Σαρκολέν», αν και δεν αποκλείεται να υπάρξει σχεδόν καθολική αποχή τους στον δεύτερο γύρο. Σε μια τέτοια περίπτωση, η υποψήφια των σοσιαλιστών έχει δύσκολο καθήκον, καθώς πρέπει να αντλήσει ψήφους από το κέντρο και την Ακροδεξιά σε ποσοστό υψηλότερο από αυτό του Σαρκοζί. Δεν αποκλείεται να το δούμε και αυτό, αν και φυσικά κάτι τέτοιο μπορεί μεν να φέρει τη Σεγκολέν στην προεδρία, αλλά συνεπιφέρει και περαιτέρω απαξίωση του πολιτικού συστήματος.