ΣΑΝΤΙΑΓΚΟ. Ο θάνατος του δικτάτορα της Χιλής Αουγκούστο Πινοσέτ, την ημέρα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα οποία το καθεστώς του παραβίαζε μαζικά, σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής, όμως οι πληγές της 17χρονης δικτατορίας του παραμένουν ακόμη ανοιχτές. Ακόμη και μετά θάνατον, ο Πινοσέτ διχάζει. Στη Χιλή παρότι η είδηση του θανάτου έγινε δεκτή με ανακούφιση, χιλιάδες ήταν οι πολίτες που χαιρέτισαν τη σορό του στο νοσοκομείο του Σαντιάγκο. Προηγουμένως 5.000 Χιλιανοί, πολέμιοι και υποστηρικτές του δικτάτορα, είχαν συγκρουστεί στους δρόμους. Κατά τη διάρκεια των επεισοδίων τραυματίστηκαν 24 αστυνομικοί, ενώ έγιναν αρκετές συλλήψεις. Πολλές και διαφορετικές ήταν οι διεθνείς αντιδράσεις για το θάνατο του Πινοσέτ και ακόμη περισσότερες ήταν οι φωνές αυτών που επισημαίνουν ότι η διεθνής δικαιοσύνη, στην περίπτωση του Χιλιανού δικτάτορα, άργησε πολύ. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζορτζ Μπους εξέφρασε τη συμπαράστασή του στα θύματα της «κυριαρχίας» του Πινοσέτ. Η Βρετανή υπουργός Εξωτερικών Μάργκαρετ Μπέκετ απέφυγε τα σχόλια, όμως τόνισε ότι την «τελευταία 15ετία, η Χιλή είναι μια σταθερή ανοιχτή δημοκρατική χώρα». Ο πρώην υπουργός Εσωτερικών της Βρετανίας, Τζακ Στρο, ο οποίος έδωσε την άδεια να επιστρέψει ο Πινοσέτ στη Χιλή από τη Βρετανία όπου βρισκόταν σε κατ’ οίκον περιορισμό, επειδή συνέτρεχαν σοβαροί λόγοι υγείας, υπερασπίστηκε εκείνη την απόφασή του, όμως ενοχλήθηκε από το ότι άμα τη επιστροφή του στο Σαντιάγκο, ο Πινοσέτ ανάρρωσε πολύ γρήγορα. Η πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Μάργκαρετ Θάτσερ, φίλη και σύμμαχος του Πινοσέτ ήταν η μόνη πολιτικός που εξέφρασε ευθέως τη λύπη της για το θάνατό του.
Ο Πινοσέτ αναμένεται να κηδευτεί σήμερα, όμως η κυβέρνηση της σοσιαλίστριας προέδρου Μισέλ Μπατσελέτ -η Μπατσελέτ υπέστη βασανιστήρια κατά τη διάρκεια της δικτατορίας- αποφάσισε ότι η κηδεία του δεν θα γίνει δημοσία δαπάνη, ενώ στο νεκρό θα αποδοθούν μόνο στρατιωτικές τιμές.
Θύματα της δικτατορίας
Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Πινοσέτ (1973-1990) 3197 αντιφρονούντες σκοτώθηκαν, 28.000 βασανίστηκαν από τη διαβόητη πολιτική αστυνομία, την DINA, 200.000 εξορίστηκαν και χιλιάδες ακόμη «εξαφανίστηκαν». Το 1973, με την υποστήριξη των ΗΠΑ, ο Πινοσέτ ανέτρεψε με στρατιωτικό πραξικόπημα τον εκλεγμένο πρόεδρο της Χιλής, Σαλβαδόρ Αλιέντε, ο οποίος ένα μήνα νωρίτερα, τον είχε διορίσει αρχηγό στρατού.
Οι μαζικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατέστησαν το καθεστώς του Πινοσέτ παρία στη διεθνή σκηνή. Για να αντιμετωπίσει τον διεθνή αποκλεισμό και να τονώσει την οικονομία της Χιλής, ο Πινοσέτ ζήτησε και έλαβε τις συμβουλές του διαπρεπούς Αμερικανού οικονομολόγου Μίλτον Φρίντμαν. Ο ίδιος ο Πινοσέτ πάντως, πέραν των πολιτικών δολοφονιών, κατηγορήθηκε και για υπεξαίρεση τουλάχιστον 27 εκατ. δολ. σε ξένες τράπεζες μεταξύ των οποίων και η αμερικανική Riggs. Το 1998, ο Ισπανός δικαστής Μπαλτάσαρ Γκαρθόν εξέδωσε διεθνές ένταλμα σύλληψης κατά του Πινοσέτ, ο οποίος συνελήφθη στο Λονδίνο. Ο δικτάτορας ετέθη σε κατ’ οίκον περιορισμό για 18 μήνες στη Βρετανία και κατόπιν επικαλούμενος ανήκεστο βλάβη, κατόρθωσε να επιστρέψει στη Χιλή.
Σχολιάζοντας το θάνατο του Πινοσέτ, ο δικαστής Γκαρθόν τόνισε ότι η διεθνής δικαιοσύνη άργησε στην περίπτωση του Πινοσέτ και ότι ο θάνατός του δεν θα πρέπει να σημάνει και την αναστολή της διαδικασίας για να αποζημιωθούν τα θύματα της δικτατορίας. Την ίδια άποψη εξέφρασε και ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Φιλίπ Ντουστ Μπλαζί. Στην Ισπανία, την απογοήτευσή τους για το ότι ο Πινοσέτ δεν προσήχθη ποτέ ενώπιον της δικαιοσύνης εξέφρασαν τόσο το κυβερνών σοσιαλιστικό κόμμα όσο και το Λαϊκό που ηγείται της αντιπολίτευσης.