«Τα δύσκολα βρίσκονται ακόμη μπροστά μας», προειδοποίησε στα μέσα της περασμένης εβδομάδας η Αγκελα Μέρκελ σε άρθρο της στην έγκυρη οικονομική εφημερίδα «Handelsblatt». Το μήνυμα της καγκελαρίου είχε πολλούς αποδέκτες, κυρίως όμως τον πρόεδρο του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Κουρτ Μπερκ, ο οποίος μία ημέρα νωρίτερα είχε αποφανθεί ότι η περίοδος των μεταρρυθμίσεων και των διαρθρωτικών αλλαγών πρέπει να λήξει, διότι ξεπεράστηκαν τα όρια της αντοχής. «Για να εδραιωθούμε στην παγκόσμια σκηνή, πρέπει να συνεχίσουμε τις αλλαγές, όχι μόνο σε εθνική, αλλά σε ευρωπαϊκή κλίμακα», συνέχισε η κ. Μέρκελ. Λίγο αργότερα, ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Γερμανίας Χορστ Κέλερ κάλεσε την κυβέρνηση να μην υπαναχωρήσει. Διότι, όπως τόνισε και η κ. Μέρκελ, η εργασία για την εφαρμογή των μεταρρυθμιστικών σχεδίων θα συνεχιστεί και το νέο έτος.
Οντως, πολλά, δύσκολα αλλά ενδιαφέροντα, περιμένουν την καγκελάριο, την κυβέρνησή της και τη Γερμανία το 2007. Ο χρόνος αρχίζει με ένα «τρίπτυχο έργου», που χαρακτηρίζεται «Ηράκλειο», εφόσον συνδυάζει την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, την προεδρία της «Ομάδας των Οκτώ» και εσωτερικές μεταβολές «για την αναπροσαρμογή στην πραγματικότητα και την έξοδο από τη ραστώνη της ευημερίας».
Η Αγκελα Μέρκελ, η οποία δεν είπε ούτε προεκλογικά ούτε μετεκλογικά ψεύδη, φαίνεται αποφασισμένη να επιδιώξει την επίτευξη μεγάλων στόχων, εντός και εκτός Γερμανίας. «Για να γίνουν όλα αυτά πρέπει να επιβιώσει ο μεγάλος συνασπισμός», ισχυρίζονται αναλυτές που αμφισβητούν τη βιωσιμότητα του κυβερνητικού σχήματος. Δύσκολα, ωστόσο, η γερμανική πολιτική τάξη θα αφήσει να πάνε χαμένες λόγω ενδοκυβερνητικών ερίδων ευκαιρίες σαν την προεδρία της Ε. Ε. και του G8, περιβεβλημένες με υψηλές προσδοκίες, όπως η διευθέτηση της ευρωπαϊκής συνταγματικής εκκρεμότητας, η παγίωση της ενεργειακής σταθερότητας στην Ευρώπη και τέλος η «αναπροσαρμογή» της διατλαντικής σχέσης βάσει των σημερινών δεδομένων. Η κ. Μέρκελ εγκαινιάζει το έτος 2007 μεταβαίνοντας στις 4 Ιανουαρίου στην Ουάσιγκτον, όπου θα συναντηθεί με τον πρόεδρο Μπους.
Ως προς την αναβίωση της Συνταγματικής Συνθήκης, το τελευταίο τρίμηνο η Γερμανίδα καγκελάριος έδωσε αποσπασματικά το περίγραμμα του γερμανικού εξαμήνου, εντάσσοντάς το όμως σε χρονοδιάγραμμα πολύ ευρύτερο, περικλεισμένο μεταξύ της γερμανικής προεδρίας (Ιανουάριος – Ιούνιος 2007) και της γαλλικής (Ιούλιος – Δεκέμβριος 2008). Στο μεσοδιάστημα, στην Ενωση προεδρεύουν η Πορτογαλία και η Σλοβενία, με τις οποίες η κ. Μέρκελ σκοπεύει να συνεργαστεί σε επίπεδο «τριγωνικής συνεννόησης».
Αρα κατά τους επόμενους 18 μήνες Γερμανοί και Γάλλοι, με αφετηρία και κατάληξη τις δυο προεδρίες, ελπίζουν να προικίσουν την Ευρώπη με τη νέα Συνταγματική Συνθήκη. Η καγκελάριος έχει θέσει ως όριο για την επικύρωση της Συνθήκης το 2009, πριν από τις ευρωεκλογές. Βραχυπρόθεσμα, σημείο καμπής θεωρείται η επετειακή σύνοδος του Βερολίνου στις 24 – 25 Μαρτίου που συγκαλείται με την ευκαιρία των 50 χρόνων της Συνθήκης της Ρώμης. Τη σύνοδο θα σφραγίσει η Διακήρυξη του Βερολίνου, κείμενο περιεκτικό σε κατευθυντήριες γραμμές για το ευρωπαϊκό μέλλον. Δεύτερος σταθμός, εφόσον όλα πάνε καλά, θα είναι η σύγκληση διακυβερνητικής διάσκεψης κατά το δεύτερο ήμισυ του 2007. Το πλήρες κείμενο θα πρέπει να είναι έτοιμο στο τέλος του 2008, ώστε να επικυρωθεί τους πρώτους μήνες του 2009. Υπάρχουν όμως οι αστάθμητοι παράγοντες…
Κατ’ αρχάς η Γαλλία, όπου το νέο πολιτικό τοπίο θα διαμορφωθεί στις αρχές του καλοκαιριού, μετά τις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές. Οι Γάλλοι σοσιαλιστές είναι διχασμένοι στο θέμα του Συντάγματος – και όχι μόνον. Εάν όμως κερδίσει η Σεγκολέν Ρουαγιάλ, ίσως ο διχασμός αυτός να παρακαμφθεί. Ο κεντροδεξιός Νικολά Σαρκοζί συμφωνεί με την κ. Μέρκελ ως προς την επιτακτική ανάγκη να λυθεί το συνταγματικό, δεν συμφωνεί απολύτως ως προς τη μορφή της νέας συνθήκης. Η καγκελάριος ζητεί Σύνταγμα επί της ουσίας -και όχι ακρωτηριασμένο- εκείνος προτιμά μια «μικρογραφία». «Ισως για να την επικυρώσει στην Εθνοσυνέλευση, αντί να προκηρύξει νέο δημοψήφισμα», εκτιμά πικρόχολος ο «Εκόνομιστ». Μια νίκη στις εκλογές όμως ίσως να ισοδυναμεί με πρόκριμα για το Σύνταγμα.
Ο παράγων Βρετανία
Ο άλλος αστάθμητος παράγων είναι η Βρετανία. Καλώς εχόντων των πραγμάτων, στα μέσα του 2007 ο Τόνι Μπλερ θα εκχωρήσει την πρωθυπουργία στον Γκόρντον Μπράουν, που ίσως προτιμήσει και αυτός να επικυρώσει τη Συνθήκη στο Κοινοβούλιο, ελπίζουν οι αισιόδοξοι Ευρωπαίοι. Διαβουλεύσεις φαίνεται να διεξάγονται ήδη, στις Βρυξέλλες ψιθυρίζεται ότι Βρετανοί απεσταλμένοι πηγαινοέρχονται στο Βερολίνο. Ομως και ο Τόνι Μπλερ και οι Βρετανοί είναι απρόβλεπτοι, συνηθίζουν δε να διαψεύδουν τις ελπίδες στην ηπειρωτική Ευρώπη.
Ο τρίτος αστάθμητος παράγων, η «κραυγαλέα» αιτία τριβών μεταξύ Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών στο Βερολίνο, είναι η Τουρκία και η ενταξιακή της προοπτική. Η καγκελάριος Μέρκελ τάσσεται υπέρ της ειδικής σχέσης, η πολιτική της έναντι της Τουρκίας φαίνεται να προσδιορίζεται από το δόγμα της «εμβάθυνσης», δηλαδή του εσωτερικού εξευρωπαϊσμού της Τουρκίας και όχι της στρατηγικής της σημασίας, αξίωμα της προηγούμενης κυβέρνησης. Ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Φ. Β. Σταϊνμάγερ, πρώην σύμβουλος του Γκέρχαρντ Σρέντερ στην καγκελαρία, υποστηρίζει την ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας «εφόσον αυτή ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της». «Περιμένετε να γίνουν οι τουρκικές εκλογές του 2007» είναι η απάντηση προς Ευρωπαίους της τουρκικής πολιτικής τάξης, όταν επιπλήττεται για ηθελημένη κωλυσιεργία. Εάν το γερμανικό σχέδιο ευοδωθεί, θα έχει ενδιαφέρον να δει κανείς εάν και πώς στη νέα Συνθήκη θα «χωράει» και η ενσωμάτωση της Τουρκίας στην Ευρώπη, μια από τις βασικές αιτίες που στη Γαλλία και την Ολλανδία η προηγούμενη Συνταγματική Συνθήκη καταψηφίστηκε το 2005.