«Δεν θα είμαστε βάρος για τους Ευρωπαίους ως μέλη της Ε.Ε.», δηλώνει σε συνεντευξή του στην «Κ» ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας κ. Σεργκέι Στανίσεφ με αφορμή την ένταξη της χώρας του από αύριο στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ο κ. Στανίσεφ διαβεβαιώνει ότι δεν πρόκειται να υπάρξει πλημμυρίδα Βουλγάρων μεταναστών προς αναζήτηση εργασίας σε άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε. και τούτο γιατί, όπως λέει, η χώρα του έχει δημιουργήσει τις οικονομικές και κοινωνικές προϋποθέσεις ώστε να μη χρειαστεί να ξενιτευτούν οι συμπατριώτες του. Ο Βούλγαρος πρωθυπουργός χαρακτηρίζει ουσιαστική την ελληνική βοήθεια στην ενταξιακή πορεία της χώρας του, ενώ μιλάει ακόμα για τον πετρελαιαγωγό Μπουργκάς -Αλεξανδρούπολης, το Κόσοβο, αλλά και την τραγική ιστορία των συμπατριωτών του νοσοκόμων, που καταδικάστηκαν σε θάνατο από λιβυκό δικαστήριο για σκόπιμη διάδοση του ιού του AIDS σε ασθενείς.
– Νομίζετε, κ. πρωθυπουργέ, ότι η βουλγαρική κοινωνία είναι έτοιμη για το μεγάλο ταξίδι στην Ενωμένη Ευρώπη; Ο Βούλγαρος πολίτης έχει πειστεί ότι η ζωή του θα αλλάξει θεαματικά όταν στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης η ανασφάλεια των ανθρώπων αυξάνεται διαρκώς;
– Η ένταξη στην Ε.Ε. ήταν ο υπ’ αριθμόν ένα εθνικός στόχος για τη Βουλγαρία τα τελευταία δεκαεπτά χρόνια. Η πραγματοποίησή του υλοποιήθηκε με πολύ κόπο και η ικανοποίησή μας είναι μεγάλη, διότι είμαστε πεπεισμένοι για τη δύναμη και την προοπτική της Ενωμένης Ευρώπης. Κατά την ενταξιακή διαδικασία στη Βουλγαρία έγιναν ριζικές μεταρρυθμίσεις σε όλους τους τομείς της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ζωής, από τις οποίες κερδισμένοι είναι οι Βούλγαροι πολίτες, οι οποίοι θα ζήσουν σε δημοκρατική, σύγχρονη ευρωπαϊκή κοινωνία.
Ταυτόχρονα, η επίτευξη των κριτηρίων για την ένταξη στην Ε.Ε. έκανε τους Βούλγαρους πιο προσαρμοστικούς και περισσότερο έτοιμους για τον συνολικό συναγωνισμό. Ο σοβαρός έλεγχος που άσκησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη Βουλγαρία είχε θετικά αποτελέσματα και προσωπικά είμαι πεπεισμένος ότι μπαίνουμε καλά προετοιμασμένοι. Μολονότι οι απαιτούμενες αλλαγές έχουν γίνει, οι δικές μας προσπάθειες δεν θα σταματήσουν με την ενταξή μας στην Ε.Ε.
Η κοινωνία στηρίζει
Επανειλημμένα εξηγήσαμε στους πολίτες ότι η ένταξη στην Ε.Ε. προσφέρει εξαιρετικές δυνατότητες στη Βουλγαρία ως κράτος και σε κάθε πολίτη της. Το συγκεκριμένο, όμως, αποτέλεσμα μακροχρόνια εξαρτάται από τις προσπάθειες που έχουν καταβληθεί από τον κάθε πολίτη ξεχωριστά. Σύμφωνα με έρευνες, η στήριξη της Ε.Ε. στην κοινωνία ως σύνολο είναι εξαιρετικά υψηλή, κοντά στο 70%, κάτι που θεωρώ ότι μιλάει ξεκάθαρα για τη διάθεση των πολιτών έναντι της Ε.Ε.
Εμείς όμως δεν βλέπουμε την Ε.Ε. ως καταναλωτές. Θέλουμε να συμβάλουμε στο καλό της και να ενταχθούμε ενεργά στην ενδυνάμωση και σταθερότητά της με την πεποίθηση ότι στον ενιαίο πλέον κόσμο και σε συνθήκες έντονου παγκόσμιου ανταγωνισμού, οι ευρωπαϊκοί λαοί μπορούν να πετύχουν μόνο όταν είναι μαζί. Η προσπάθεια της Βουλγαρίας είναι ως ισότιμο πλέον μέλος της Ε.Ε. να αποδείξει την ορθότητα αυτής της θέσης της και να συμβάλει στο να είναι η Ε.Ε. το πιο πετυχημένο έργο του 21ου αιώνα.
Θετικός αντίκτυπος
– Βέβαια, για σας η «πόρτα του Παραδείσου» ανοίγει την 1η Ιανουαρίου, όμως σας απασχολεί η καχυποψία με την οποία γίνεστε δεκτοί στο «κλαμπ» της Ε.Ε.; Και το ρωτώ αυτό, ορμώμενος από τον σκεπτικισμό που επικρατεί σε χώρες -μέλη, που φοβούνται ότι θα πλημμυρίσουν από Βούλγαρους και Ρουμάνους ανέργους.
– Η αλλαγή στην κοινή γνώμη των χωρών-μελών έναντι της διεύρυνσης σίγουρα έχει αλλάξει, σε σύγκριση με το 2004 για παράδειγμα. Χάνεται η αίσθηση της ιστορικής αποστολής που τότε κυριαρχούσε. Παρ’ όλα αυτά οι έρευνες κατηγορηματικά αποδεικνύουν ότι η 5η διεύρυνση της Ε.Ε., με τα δέκα κράτη, είχε αναμφίβολα οικονομική επιτυχία. Πιστεύω ότι η ένταξη Βουλγαρίας και Ρουμανίας επίσης θα έχει θετικό αντίκτυπο -όχι μόνο για τις δυο χώρες αλλά και για την «ευρω-ένωση» ως σύνολο. Θέλω να υπογραμμίσω ότι στο κατώφλι της Ε.Ε. η Βουλγαρία έχει θετικά αναπτυσσόμενη οικονομία σε συνδυασμό με πολιτική σταθερότητα, με ειδικευμένο εργατικό δυναμικό, σχετικά χαμηλή ανεργία και σύγχρονο νομοθετικό πλαίσιο.
Αξιομνημόνευτο είναι ότι για ένατο κατά σειρά χρόνο η βουλγαρική οικονομία αναπτύσσεται σταθερά με 5-6% ετησίως, ενώ το 2006 καταγράφεται ρεκόρ επενδύσεων. Η δημοσιονομική πειθαρχία είναι αυστηρή, η ανεργία μειώνεται και είναι περίπου στο 8,3%, πλησιάζοντας τον μέσο όρο της Ε.Ε. Συνεπώς δεν περιμένουμε ότι θα είμαστε βάρος για τους Ευρωπαίους, αντιθέτως μπορούμε να είμαστε επωφελείς για την επιχειρηματικότητά τους. Αναλύσεις που έχουν γίνει από βουλγαρικούς και ξένους οίκους, δείχνουν κατηγορηματικά ότι δεν υπάρχει κίνδυνος μαζικής μετανάστευσης Βουλγάρων εργαζομένων προς την Ε.Ε. μετά την 1η Ιανουαρίου 2007. Ακόμα σε κάποιους τομείς της καλά αναπτυσσόμενης βουλγαρικής οικονομίας υπάρχει πλέον έλλειψη στελεχών, ενώ το ύψος των μισθών ειδικά στον ιδιωτικό τομέα είναι σημαντικό.
Θεωρώ ότι οι φοβίες σε κάποιες χώρες- μέλη της Ε.Ε. χρησιμοποιήθηκαν για εσωτερικούς πολιτικούς σκοπούς και το κλείσιμο της αγοράς εργασίας ήταν ένα βήμα για εσωτερική κατανάλωση. Τα ΜΜΕ, ειδικά στη Μεγάλη Βρετανία, επίσης συνέβαλαν για τη μη φυσιολογική εξέλιξη της κατάστασης, διότι η Ε.Ε. είναι δυνατή ακριβώς επειδή επενδύει στην ελεύθερη μετακίνηση ατόμων και στην ανταγωνιστικότητα ως βασική αρχή.
Η πρώην Γιουγκοσλαβία
– Με τη δική σας ένταξη και αυτή της Ρουμανίας φαίνεται να κλείνει η πόρτα της προς Ανατολάς διεύρυνσης. Το γεγονός ότι κινδυνεύουν να μείνουν εκτός οι χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας, φοβάστε ότι μπορεί να προκαλέσει αποσταθεροποίηση στα δυτικά Βαλκάνια, όπου οι άνθρωποι μετά την τραγωδία των πολέμων έχουν επενδύσει το μέλλον τους στην ευρωπαϊκή προοπτική;
– Τα κράτη των δυτικών Βαλκανίων δεν είναι μοναχικές νησίδες στη διαδρομή προς την ευρωπαϊκή και ευρωατλαντική ενοποίηση. Εμείς στηρίζουμε ξεκάθαρα την ενταξιακή προοπτική τους, διότι είμαστε πεπεισμένοι ότι αυτή αποτελεί εγγύηση για τη σταθερότητα και την ευημερία της περιοχής. Ως παράδειγμα θα μπορούσα να αναφέρω το μεμοράντουμ ευρωπαϊκής και ευρωατλαντικής συνεργασίας που έχουμε με όλες τις χώρες των δυτικών Βαλκανίων. Είμαι πεπεισμένος ότι αυτές συναισθάνονται πως στο πρόσωπο της Βουλγαρίας και της Ελλάδας έχουν καλούς «συνηγόρους» για την ευρωπαϊκή και ευρωατλαντική προοπτική τους. Ως θετικό παράδειγμα θα αναφέρω την εξομάλυνση του καθεστώτος θεωρήσεων με την Ε.Ε., κάτι που αντιλαμβάνομαι ως ένα πολύ καλό σήμα γι’ αυτές τις χώρες.
Η Βουλγαρία επίσης έχει τη δική της συγκεκριμένη προσφορά μέσω σειράς δράσεων στην ανάπτυξη διμερών σχέσεων με αυτά τα κράτη. Εννοείται ότι μπροστά σε αυτές τις χώρες υπάρχει σειρά προκλήσεων, που μόνες τους πρέπει να επιλύσουν. Αυτές βασικά συνδέονται με τις διαδικασίες των μεταρρυθμίσεων στο απαραίτητο επίπεδο υλοποίησης των ευρωπαϊκών κριτηρίων και προδιαγραφών.
Μας είναι ξεκάθαρο ότι στη συνείδηση των κοινωνιών των κρατών της πρώην Γιουγκοσλαβίας υπάρχουν «μεταπολεμικά τραύματα», εδώ όμως είναι και η υπευθυνότητα της πολιτικής τους ελιτ να κάνει τη διαδικασία της θεραπείας πιο ανώδυνη. Εμείς βοηθάμε και θα συνεχίσουμε να βοηθάμε όλες τις δημοκρατικές δυνάμεις σε αυτές τις χώρες, στις προσπάθειές τους να οικοδομήσουν σταθερά θεμέλια της δημοκρατίας στα δυτικά Βαλκάνια. Γιατί ως χώρα που έχει περάσει από αυτόν τον δρόμο είμαστε ξεκάθαροι ότι ακριβώς αυτή η προοπτική ένταξης στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. είναι το κίνητρο για τις βαριές, μη δημοφιλείς, πλην όμως σημαντικές μεταρρυθμίσεις σε αυτά τα κράτη.
Ελληνική βοήθεια
– Στη δύσκολη διαδρομή σας προς τις Βρυξέλλες είχατε πραγματική βοήθεια από την Αθήνα ή μήπως αυτή περιορίστηκε σε κάποιες γενικόλογες διακηρύξεις;
– Ακόμη από τη στιγμή, κατά την οποία η Βουλγαρία κατέθεσε αίτηση για την Ε.Ε. το 1995, εμείς συναισθανθήκαμε τη βοήθεια της γείτονος φιλικής Ελλάδας. Σε καμία περίπτωση δεν θεωρώ ότι μπορούμε να μιλάμε για γενικόλογες διακηρύξεις, απεναντίας οι σχέσεις μας ήταν και είναι σχέσεις ενεργού συνεργασίας σε διμερές επίπεδο. Η ελληνική πλευρά συνέδραμε τις προσπάθειές μας τα τελευταία δέκα χρόνια. Η ανοδική ανάπτυξη των ανταλλαγών μεταξύ των δυο χωρών, όπως και οι σημαντικες ελληνικές επενδύσεις στη Βουλγαρία, έχουν επίσης τον δικό τους πρακτικό και επωφελή ρόλο για την πετυχημένη πορεία προς την ένταξή μας στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Η χώρα μας υπολογίζει και θα συνεχίσει να υπολογίζει στη στήριξη και της πολιτικής ηγεσίας της Ελλάδας και όλων των Ελλήνων πολιτών, γιατί η καλή συναναστροφή μεταξύ των γειτόνων είναι επωφελής για όλους.
Η κατασκευή του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολης
– Αυτή η ιστορία του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολης τείνει να γίνει σίριαλ. Είστε αισιόδοξος ότι θα «τρέξει» σύντομα πετρέλαιο από αυτό το κανάλι;
– Στην πραγματικότητα το έργο είναι αντικείμενο συζήτησης για πάνω από δέκα χρόνια και όλη αυτήν την περίοδο η βουλγαρική πλευρά χωρίς δεύτερη σκέψη στήριζε την υλοποίησή του. Ελιποδοφόρα όμως είναι η εξέλιξη του θέματος τους τελευταίους μήνες και ειδικά μετά την τριμερή συνάντηση στην Αθήνα, όπου οι πρόεδροι Παρβάνοφ και Πούτιν και ο πρωθυπουργός Καραμανλής δήλωσαν τη στήριξή τους για την κατασκευή του πετρελαιαγωγού και για την υπογραφή τριμερούς διακυβερνητικής συμφωνίας έως το τέλος του 2006. Οι εκτιμήσεις για την οικονομική σκοπιμότητα του έργου και η δηλωμένη πολιτική στήριξη των τριών χωρών είναι γεγονότα που με κάνουν να αισιοδοξώ. Η συνάντηση στην Αθήνα έδωσε δυνατή ώθηση στις συνομιλίες σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων κατά τις οποίες οι τρεις χώρες αναλυτικά παρουσίασαν και επέτρεψαν τη μέγιστη σύγκλιση στις θέσεις τους.
Ο χαρακτήρας των υφιστάμενων αυτήν την ώρα διαφορών πάνω σε κάποια θέματα επίσης είναι ξεκάθαρος, αλλά είμαι πεπεισμένος ότι αυτές οι διαφορές απολύτως μπορεί να ξεπεραστούν, αφού αφορούν κυρίως τον τρόπο με τον οποίο θα υλοποιηθεί το σχέδιο και σε καμία περίπτωση δεν θέτουν υπό αμφισβήτηση το ενδιαφέρον οποιασδήποτε απο τις τρεις χώρες.
Το καθεστώς του Κοσόβου
– Ποια είναι η θέση της Βουλγαρίας στο ζήτημα του οριστικού καθεστώτος του Κοσόβου; Συμμερίζεστε τους φόβους ότι μια ενδεχόμενη ανεξαρτησία μπορεί να προκαλέσει περιφερειακή αστάθεια.
– Οπως επανειλημμένα έχουμε δηλώσει σε ό,τι αφορά το μελλοντικό καθεστώς του Κοσόβου, η Βουλγαρία θεωρεί ότι ανεξάρτητα από την ουσία του καθεστώτος, πρέπει να εκπληρωθούν όροι που συνδέονται με την απόδοση της οικονομίας, τη σταθερότητα και την ασφάλεια, με τη δημοκρατία και τα δικαιώματα του ατόμου και πρώτα απ’ όλα με την ευρωπαϊκή προοπτική. Θεωρούμε ότι ανεξάρτητα από το μελλοντικό καθεστώς, το μέλλον του Κοσόβου, όπως και όλης της περιοχής των δυτικών Βαλκανίων, είναι στην Ευρώπη.
Είναι οφθαλμοφανές ότι το θέμα είναι πολύ δύσκολο και πολύπλοκο και η επίλυσή του δεν θα είναι εύκολη. Είμαστε πεπεισμένοι ότι το καθεστώς του Κοσόβου δεν θα πρέπει να γεννάει αποσταθεροποιητικές καταστάσεις στη Ν.Α. Ευρώπη άμεσα, μεσοπρόθεσμα και μακροπόθεσμα. Ρόλο-κλειδί σ’ αυτήν την κατεύθυνση έχουν η Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ.
Η απόφαση πρέπει να έχει σταθερό και λειτουργικό χαρακτήρα, βασιζόμενη σε σταθερές εγγυήσεις, όπως και εγγυήσεις για αρμονική συμβίωση των πολιτών ενός πολυεθνικού Κοσόβου, καθιέρωση κλίματος εμπιστοσύνης – κατέυθυνση προς την οποία η Βουλγαρία έχει καθοριστική συμβολή.
Το αποτέλεσμα που θα αφορά το μελλοντικό καθεστώς του Κοσόβου θα επηρεάσει όλους μας. Για τον λόγο αυτόν χαιρετίζουμε τη σημασία που αποδίδουν στο θέμα αυτό η Ομάδα Επαφής και η ομάδα του Μάρτιν Αχτισάρι. Η Βουλγαρία θεωρεί ότι και οι χώρες της περιοχής μπορούν να συμμετέχουν στον μηχανισμό ελέγχου στο Κόσοβο.
«Εξεύρεση λύσης στην υπόθεση με το AIDS»
– Μια τελευταία ερώτηση: Τι σκοπεύετε να κάνετε μετά την απόφαση καταδίκης εις θάνατο των πέντε νοσοκόμων από τη Βουλγαρία από δικαστήριο της Λιβύης για μετάδοση AIDS σε ασθενείς;
– Με αυτήν την απόφαση τα πράγματα δεν τελειώνουν, ακολουθούν και άλλες αποφάσεις της δικαστικής διδικασίας. Τώρα θα κάνουν έφεση στο Ανώτατο Δικαστήριο. Θα χρησιμοποιήσουμε στο μέγιστο τους υπόλοιπους δικαστικούς και άλλους μηχανισμούς και εργαλεία για την επίτευξη ευνοϊκής επίλυσης του προβλήματος που θα οδηγήσει στην απελευθέρωση των συμπατριωτών μας. Εκτιμούμε πάρα πολύ την πολύτιμη στήριξη της ελληνικής πλευράς για τη δίκαιη υπόθεση των συμπατριωτών μας και τη συμβολή της Αθήνας στις πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση των συνεπειών από τη διάδοση του AIDS στη Βεγγάζη. Συνεχίζουμε να υπολογίζουμε στην προσφορά όλων των ευρωπαϊκών και διεθνών εταίρων για την εξεύρεση λύσης σ’ αυτήν την τραγική υπόθεση.