Είναι μετριοπαθής μουσουλμάνος, θρησκευτικός ηγέτης και απόγονος του προφήτη Μωάμεθ. Ταυτόχρονα, ανήκει στο διεθνές τζετ σετ, έχει παντρευτεί δύο φορές, είναι ιδιοκτήτης καθαρόαιμων αλόγων ιπποδρομίας, διαθέτει φάρμες αναπαραγωγής αλόγων, λέσχη ιστιοπλοΐας στη Σαρδηνία, μια εκπληκτική έπαυλη στα περίχωρα του Παρισιού και ένα αιγιοπελαγίτικο αρχοντικό στην πανέμορφη Πάτμο.
Επένδυσε χρήματα στα πιο φτωχά κράτη του κόσμου, κυρίως σε εταιρείες που κατασκευάζουν αλιευτικά δίχτυα, σπίρτα, πλαστικές σακούλες. Τίποτα, όμως, δεν τον εμπόδισε να επενδύσει τεράστια ποσά σε υδροηλεκτρικούς σταθμούς στην Ουγκάντα.
Καθώς προσπαθεί να προβάλλει ένα λιγότερο απειλητικό πρόσωπο του Ισλάμ στον κόσμο των επιχειρήσεων, ο Αγά Χαν -από τους πιο εύπορους μουσουλμάνους επενδυτές της Υφηλίου- διακηρρύτει ως επιλογές του την ηθική απόκτηση και χρήση του πλούτου και της οικονομικής βοήθειας ώστε τα αναπτυσσόμενα κράτη να ανεξαρτητοποιηθούν και να στηριχθούν στα πόδια τους.
Σε μία από τις εξαιρετικά σπάνιες συνεντεύξεις που παραχώρησε ο Αγά Χαν, πρόεδρος του Ταμείου Οικονομικής Ανάπτυξης Αγά Χαν, με έδρα τη Γενεύη, τόνισε ότι ενδιαφέρεται περισσότερο για τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα των επενδύσεών του παρά για τα βραχυπρόθεσμα κέρδη. Προσπαθεί, δηλαδή, να διασφαλίσει ότι οι επιχειρήσεις του μπορούν να επιβιώσουν και να αποκτήσουν σταθερότητα μέσα σε ένα λογικό χρονικό πλαίσιο.
Απελπισία
«Αν κανείς ταξιδέψει στον αναπτυσσόμενο κόσμο θα αντιληφθεί ότι η ένδεια είναι το αίτιο της απόλυτης απελπισίας. Για να βγει κανείς από αυτή μπορεί να κάνει χρήση οποιουδήποτε μέσου», εξηγεί ο Αγά Χαν. «Η παροχή βοήθειας προς τους φτωχούς διαμέσου της επιχειρηματικής δραστηριότητας δημιουγεί μια ασπίδα προστασίας εναντίον του εξτρεμισμού».
Βασικός στόχος της προαναφερθείσης εταιρείας είναι να «συμβάλει στην ανάπτυξη. Δεν είναι μια καπιταλιστική επιχείρηση που στοχεύει στον διαμοιρασμό υψηλών μερισμάτων στους μετόχους». Τέτοιες επενδύσεις μπορούν να πυροδοτήσουν άλλες μορφές οικονομικής ανάπτυξης στη χώρα ή ακόμα και την ευρύτερη περιοχή, αυξάνοντας τα ποσοστά απασχόλησης των κατοίκων και ταυτόχρονα δημιουργώντας ελπίδα για μια καλύτερη ζωή για τους φτωχούς.
Οι γνώστες του τομέα υποστηρίζουν ότι οι δραστηριότητες του Αγά Χαν θα δημιουργήσουν ένα ωφέλιμο πλαίσιο δράσης για άλλους, όπως ο Μπιλ Γκέιτς και ο Τζορτζ Σόρος, όσοι δηλαδή αποπειρώνται να βοηθήσουν τους φτωχούς παντρεύοντας επιχειρηματικές πρακτικές με κοινωνικούς στόχους. Ταυτόχρονα, ο Αγά Χαν ενσωματώνει πολλές από τις αντιμαχόμενες κοινωνικές και οικονομικές τάσεις που διαμορφώνουν την παγκόσμια οικονομία. Είναι πνευματικός ηγέτης της μουσουλμανικής σέκτας των ισμαηλιτών και ταυτόχρονα ζει βυθισμένος στα υλικά πλούτη. Αυτό, όμως, δεν θεωρείται αντίθεση από κανέναν.
Η περιουσία του
Μπορεί να διαθέτει δύο ιδιωτικά αεροσκάφη, αλλά οδηγεί ένα Audi και το σκάφος του είναι κιόλας 25 ετών. Μέρος της προσωπικής του περιουσίας, που κατά τους συμβούλους του ξεπερνάει το ένα δισεκατομμύριο δολάρια, προέρχεται από ένα εξαιρετικά πολύπλοκο σύστημα «εισφορών» που καταβάλλουν οι ισμαηλίτες.
Η επιχειρηματική του δράση απλώνεται σε ευρύτατο φάσμα τομέων από ξενοδοχεία πολυτελείας, εταιρείες κινητής τηλεφωνίας έως πληθώρα μικρών επιχειρήσεων στην Κεντρική Ασία και την υποσαχάρια Αφρική. Ο Αγά Χαν (πρίγκιπας Καρίμ) γεννήθηκε το 1936 στη Γενεύη. Μεγάλωσε στο Ναϊρόμπι, φοίτησε σε ελβετικό σχολείο και στα είκοσί του χρόνια έγινε ιμάμης.
Η εγγύτητά του στον δυτικό τρόπο ζωής και η επιθυμία του να δείξει ότι «ένας ιμάμης φροντίζει για την ποιότητα ζωής και την οικονομική ανάπτυξη των ανθρώπων που καθοδηγεί πνευματικά», έδωσε πνοή στην πρώτη του επιχειρηματική απόπειρα, μια εταιρεία ΜΜΕ στο Ναϊρόμπι, το 1961. «Αίτιο του εγχειρήματος υπήρξε η ανάγκη να εξηγηθεί η αφρικανική πολιτική, στο αφρικανικό κοινό με αφρικανικούς όρους. Δεν υπήρχαν ανεξάρτητα ΜΜΕ στην περιοχή εκείνη την εποχή. Κατά συνέπεια, η αποστολή μας ήταν λεπτή όσο και απαραίτητη». Η εταιρεία του Ναϊρόμπι, το Νation Media Group, εξελίχθηκε στην πιο επιτυχημένη επιχειρήση ΜΜΕ σε Τανζανία και Ουγκάντα.
Οι δεκαετίες του 1970 και 1980 ήταν δύσκολες για τις εταιρείες του Αγά Χαν, οι περισσότερες από τις οποίες είχαν έδρα στη μαύρη ήπειρο. Οι ντόπιοι ηγέτες κρατικοποιούσαν τις επιχειρήσεις, ξέσπαγαν εμφύλιες συρράξεις και οι οικονομίες κατέρρεαν. Στην ανατολική Αφρική, όπου ζούσαν πολλοί ισμαηλίτες, οι ηγέτες κατηγορούσαν τους ξένους για τα προβλήματά τους. Η κυβέρνηση της Ουγκάντα εκτόπισε πολλούς, ενώ στην κεντρική Ασία υπέφεραν από την καταπίεση του σοβιετικού καθεστώτος. Ο Αγά Χαν αναφέρει ότι εκείνη την εποχή διερωτάτο τι θα συμβεί μετά τον Ψυχρό Πόλεμο.
Ευκαιρίες
Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ το 1991, ο Αγά Χαν διείδε πλήθος νέων ευκαιριών δράσης αλλά και επέκτασης της δραστηριότητάς του.
Η Ουγκάντα όμως παραμένει έδρα των πιο φιλόδοξων επιχειρηματικών εγχειρημάτων του. Του ανήκει η μεγαλύτερη φαρμακοβιομηχανία της χώρας, μία τράπεζα, μία ασφαλιστική εταιρεία και άλλα. Επίσης, διαθέτει εργοστάσιο κατασκευής αλιευτικών διχτυών.
Η κατασκευή νέων τύπων διχτυών αντιπροσωπεύει μία από τις βασικές αρχές κλασικής οικονομικής ανάπτυξης. Δεν υπάρχει ζήτηση για δίχτυα, αλλά χωρίς αυτά δεν είναι δυνατή η ανάπτυξη των ιχθυοκαλλιεργειών.
Εν ολίγοις, τα καινούργια δίχτυα είναι μια τεχνολογική εξέλιξη που βοηθάει στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας. Αυτή, όμως, η διαδικασία απαιτεί υπομονετικούς επενδυτές.
Η «φιλάνθρωπη» προσέγγιση του κόσμου των επιχειρήσεων κράτησε τον Αγά Χάν μακριά από τα παιχνίδια της Γουόλ Στριτ, την ανθούσα αγορά της Κίνας και την παθητική φιλανθρωπία. Προτιμά να βάζει χρήματα σε όχι και πολύ λαμπερές επιχειρήσεις που αυξάνουν τα ποσοστά απασχόλησης και έχουν μελλοντικές δυνατότητες, ακόμα και όταν τα κέρδη δεν επρόκειτο να έλθουν την επόμενη ημέρα.