Η περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για την πρόκληση πυρετού μπορεί να χωρέσει στην κεφαλή μιας καρφίτσας.
Οπως αναφέρουν ερευνητές του Ιατρικού Κέντρου Beth Israel Deaconess της Βοστώνης, έχουν πιστοποιήσει με ακρίβεια τα κύτταρα του μυαλού, τα οποία προκαλούν την άνοδο της θερμοκρασίας του σώματος ως αντίδραση σε φλεγμονή, εντοπίζοντάς τα σε ένα τμήμα του εγκεφάλου που ονομάζεται υποθάλαμος.
Ο πυρετός και τα άλλα συμπτώματα που συνήθως τα συνοδεύουν -όπως άλγη και πόνοι, απώλεια της όρεξης και επιθυμία να ξαπλώσεις- «μπορούν να φαίνονται ενοχλητικά σ’ αυτό το διάστημα», είπε ο δρ Clifford B. Saper, νευρολόγος και νευροεπιστήμων, του οποίου το εργαστήριο εκτέλεσε τη νέα εργασία. «Αλλά στην πραγματικότητα», είπε, «αυτά είναι μέρος των αντιδράσεων προσαρμογής, που συντονίζονται από τον υποθάλαμο για να σας βοηθήσουν να επιβιώσετε κάποιας μόλυνσης. Εάν ανεβάσετε τη θερμοκρασία του σώματος μερικούς βαθμούς, τα λευκά αιμοσφαίρια γίνονται περισσότερο δραστήρια· στην πραγματικότητα μάχονται εντονότερα. Αλλά τα περισσότερα βακτήρια δεν αναπτύσσονται επίσης. Γι’ αυτό τον λόγο, ο πυρετός μπορεί να βοηθάει το σώμα να καταστείλει τη βακτηριακή μόλυνση. Παρομοίως, η απώλεια της όρεξης συμβάλλει στο να στερήσει τα βακτήρια από την αναγκαία γι’ αυτά γλυκόζη. Τα άλγη και οι πόνοι μπορούν να ωθήσουν ένα άρρωστο άτομο να ξαπλώνει οπότε εξοικονομεί ενέργεια».
Ο δρ Saper περιέγραψε την εργασία του σαν μέρος της προσπάθειας «να ανατάμει μοριακώς αυτά που συμβαίνουν στο μυαλό όταν υπάρχουν αυτές οι αντιδράσεις». Η έρευνα δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού «Nature Νeuroscience».
Αντίδραση στη μόλυνση
Ο πυρετός εκδηλώνεται ως αντίδραση προς τη φλεγμονή, η οποία μπορεί να συνοδεύει βακτηριακές μολύνσεις, μερικές ιογενείς μολύνσεις και ακόμη μερικές μη μολυσματικές ασθένειες, όπως η αρθρίτιδα και η γαστρεντερική ανωμαλία της νόσου του Crohn.
Αυτές οι καταστάσεις υποχρεώνουν τον οργανισμό να εκκρίνει ορμόνες που ονομάζονται προσταγλαδίνες, οι οποίες μεταφέρονται στο μυαλό και είναι υπεύθυνες για τον πυρετό, τα άλγη και άλλα συμπτώματα.
«Οταν έχετε πυρετό, εάν πάρετε ασπιρίνη και ο πυρετός πέσει, ο λόγος είναι διότι η ασπιρίνη εμποδίζει το σώμα να παραγάγει προσταγλαδίνες», είπε ο δρ Saper. Τα τελευταία χρόνια ερευνητές έχουν βρει ότι οι προσταγλαδίνες συνδέονται με ένα ειδικό είδος υποδοχέων, οι οποίοι ονομάζονται EP3 για να προκαλέσουν πυρετό.
Είναι επίσης γνωστό ότι αυτή η σύνδεση συμβαίνει στον υποθάλαμο του εγκεφάλου, μια περιοχή, η οποία συντονίζει πολλές θεμελιώδεις δραστηριότητες που έχουν σχέση με την επιβίωση, όπως πείνα και σεξουαλική επιθυμία.
«Ηταν οι προσταγλαδίνες που εργάζονταν στον υποδοχέα ΕΡ3 κάπου στον υποθάλαμο, αλλά που άφησαν ακόμη μερικές -ενδεχομένως κενές- θέσεις», είπε ο Saper.
Γενετική διερεύνηση
Στην τρέχουσα εργασία ο δρ Saper και η ομάδα του ταυτοποίησαν την ακριβή θέση δημιουργώντας ένα ποντίκι – πειραματόζωο μοντέλο, στο οποίο ένα γονίδιο για τον υποδοχέα ΕΡ3 μπορούσε να καταστραφεί σε μια ελάχιστου μεγέθους θέση στο μυαλό κάθε φορά.
Ενας διακεκριμένος ειδικός για τον πυρετό, ο δρ Andrej A. Romanovsky, διευθυντής του εργαστηρίου συστεμικών φλεγμονών στο Νοσοκομείο Αγίου Ιωσήφ στο Φοίνιξ είπε ότι η τεχνική αφαίρεσης ενός γονιδίου από ένα σημείο στο μυαλό κάθε φορά ήταν «πολύ καινούργια» και «πολύ σέξι» και είπε ότι τα νέα ευρήματα ήταν πειστικά και σημαντικά.
Στο άρθρο, η ομάδα του δρ Saper αναφέρει ότι τα κύτταρα, τα οποία ξεκινούν τον πυρετό βρίσκονται σε περιοχή του υποθαλάμου, η οποία ονομάζεται μέσος πρεοπτικός πυρήνας, ακριβώς πίσω από τα μάτια, όπου τα οπτικά νεύρα διασταυρώνονται, καθώς εισέρχονται στο μυαλό. Η ομάδα απέδειξε ότι όταν το γονίδιο για τον σωστό υποδοχέα προσταγλαδίνης αφαιρείτο από αυτά τα ειδικά κύτταρα, τα ποντίκια δεν ανέπτυσσαν πλέον πυρετό.
Μακροχρόνια, τέτοιες μοριακές λεπτομέρειες θα μπορούσαν να αποδειχθούν χρήσιμες για την ανάπτυξη φαρμάκων. «Μπορεί να είναι εφικτό να παρεμποδιστούν ειδικοί υποδοχείς προσταγλαδινών, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι μόνο για τον πυρετό ή μόνο για τα άλγη ή τον λήθαργο ή για την απώλεια της όρεξης», είπε ο δρ Saper. Για παράδειγμα «είναι πιθανό σε μια βακτηριακή μόλυνση να επιθυμείτε τον πυρετό αλλά να μη θέλετε να αισθάνεστε άλγη και ταλαιπωρημένος». Ή ίσως σε μη μολυσματικές ασθένειες, όπως την αρθρίτιδα ή τη νόσο του Crohn, στις οποίες ο πυρετός δεν είναι προσαρμόσιμος, να θέλετε να εμποδίσετε και τον πυρετό», είπε.
«Αναζητούμε σ’ αυτήν την έρευνα το κλειδί που θα μπορέσει να ανοίξει μερικές κλειδαριές στο μυαλό», είπε ο δρ Saper «για να μας πουν πώς μερικά από αυτά τα συστήματα στον εγκέφαλο λειτουργούν και τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτά».