Πριν αναλάβει τα ηνία της χώρας ο Γκόρντον Μπράουν δεσμεύτηκε ότι ως πρωθυπουργός θα είναι διατεθειμένος να ακούσει όλες τις απόψεις. Λίγο πριν μετακομίσει στην πρωθυπουργική κατοικία της οδού Ντάουνινγκ, είχε εμμέσως πλην σαφώς καταστήσει σαφές ότι αυτός, σε αντίθεση με τον προκάτοχό του, δεν θα είχε ως πρωταρχικό στόχο τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Η εποχή του Τόνι Μπλερ ανήκε στο παρελθόν, αφήνοντας πρόσφορο έδαφος για την εξάπλωση του νέου πνεύματος του διαλόγου μεταξύ της κυβέρνησης και ενός λαού, η σχέση εμπιστοσύνης του οποίου με τους πολιτικούς είχε προ πολλού κλονιστεί. Ο κ. Μπράουν επανήλθε επί του ζητήματος την εβδομάδα που πέρασε, παραθέτοντας στοιχεία περί αύξησης του ποσοστού αποχής των ψηφοφόρων και μείωσης των πολιτών που εγγράφονται σε κάποια πολιτική παράταξη. Για μια ακόμα φορά έκανε λόγο για την ανάγκη ενεργού συμμμετοχής των πολιτών στη διακυβέρνηση στο πλαίσιο μιας νέας πολιτικής.
«Το πολιτικό σύστημα ενίοτε αγνοεί τις νέες ιδέες, οι οποίες εκφράζονται μακριά από το Κοινοβούλιο ή τα υπουργεία», τόνισε ο Βρετανός πρωθυπουργός. Ο ίδιος, μάλιστα, εξήγγειλε την καθιέρωση ειδικών επιτροπών, οι οποίες θα απαρτίζονται από πολίτες και οι οποίες θα αναλαμβάνουν την εξέταση ζητημάτων που απασχολούν την κοινή γνώμη και ανακοίνωσε τον διορισμό βουλευτών του Συντηρητικού Κόμματος και των Φιλελεύθερων Δημοκρατών σε ρόλο κυβερνητικών συμβούλων. Παράλληλα, αποκάλυψε ότι προτίθεται να διοργανώσει διακομματικό συνέδριο προκειμένου να εξεταστούν τα αίτια της αποχής του 40% των ψηφοφόρων από τις εκλογές.
Εσωκομματική σύγκρουση
Παρά τις ενθουσιώδεις τοποθετήσεις υπέρ της ενεργού συμμετοχής των πολιτών στη διακυβέρνηση της Βρετανίας, τα σχέδια του κ. Μπράουν όσον αφορά το Κόμμα των Εργατικών είναι πολύ διαφορετικά. Στα τέλη του μήνα, για παράδειγμα, ο κ. Μπράουν προτίθεται να επιδιώξει την κατάργηση του δικαιώματος της Συνδιάσκεψης των Εργατικών να καταψηφίζει την κυβερνητική πολιτική. Εχοντας υποστεί ως υπουργός Οικονομικών διαδοχικές ήττες σε πληθώρα ζητημάτων -από τις ιδιωτικοποιήσεις μέχρι και το συνταξιοδοτικό- η υπομονή του κ. Μπράουν εξαντλήθηκε. Ευελπιστώντας ότι θα εξασφαλίσει την πολυπόθητη για τον ίδιο εσωκομματική γαλήνη μέχρι τις εκλογές, ο Βρετανός πρωθυπουργός σκοπεύει να αφαιρέσει από τα συνδικάτα και τους περιφερειακούς αντιπροσώπους το δικαίωμα να ψηφίζουν υπέρ ή κατά συγκεκριμένων κυβερνητικών αποφάσεων, γεγονός που συνεπάγεται ότι φλέγοντα θέματα, όπως για παράδειγμα αυτό της ιδιωτικοποίησης κρατικών υπηρεσιών, θα εξετάζονται αποκλειστικά από το «ελεγχόμενο» συνέδριο για την Εθνική Πολιτική του κόμματος.
Δεν πρόκειται, φυσικά, για απλή εσωκομματική υπόθεση, αλλά για ένα σημαντικό θέμα που σχετίζεται άμεσα με το πρόβλημα της αδιαφορίας της κοινής γνώμης για την πολιτική, η οποία υποτίθεται ότι απασχολεί τον κ. Μπράουν. Εφόσον στο προσεχές συνέδριο του κόμματος ο κ. Μπράουν πείσει τα μέλη των Εργατικών να παραιτηθούν από το δικαίωμά τους να εγκρίνουν ή να απορρίπτουν την κυβερνητική πολιτική, τότε η αίσθηση ότι η πολιτική αποτελεί χώρο απόλυτα ελεγχόμενο από την ελίτ θα ενισχυθεί. Βαδίζοντας στα χνάρια του προκατόχου του, λοιπόν, είναι φανερό ότι ο κ. Μπράουν επιχειρεί να μειώσει την ισχύ της λεγόμενης βάσης των Εργατικών όχι μόνο για να εξασκήσει ανενόχλητος τη διακυβέρνηση, αλλά και για να αποδείξει ότι το κόμμα δεν έχει πλέον σχέση με το ιδεολογικό παρελθόν του.
Σύγκριση με Θάτσερ
Δεν είναι, συνεπώς, τυχαία η προσπάθεια του Βρετανού πρωθυπουργού να συγκρίνει εαυτόν με τη Μάργκαρετ Θάτσερ. Εκθειάζοντας την κ. Θάτσερ και υποστηρίζοντας δημόσια ότι ήταν μια προσωπικότητα με ισχυρή πειθώ, η οποία αντιλήφθηκε πρώτη την ανάγκη για αλλαγή, ο κ. Μπράουν προσπαθεί, προφανώς, να γοητεύσει τους δεξιούς ψηφοφόρους. Παράλληλα, ωστόσο, αποξενώνει ακόμα περισσότερο τους ήδη τρομοκρατημένους από τις εξαγγελίες του παραδοσιακούς υποστηρικτές των Εργατικών. Ούτως ή άλλως, το πρόβλημα με την πολιτική της Θάτσερ δεν ήταν η ανεργία, όπως δήλωσε ο κ. Μπράουν, αλλά το γεγονός ότι οι Συντηρητικοί διέλυσαν ολόκληρες κοινότητες, κατέστρεψαν τη βρετανική βιομηχανία και ευνοούσαν προκλητικά τους πλούσιους σε βάρος των φτωχών.
Πολλοί θα υποστηρίξουν ότι η Δημοκρατία στο εσωτερικό των Εργατικών διαλύθηκε από τα χέρια του κ. Μπλερ στα μέσα της περασμένης δεκαετίας. Δεδομένου, όμως, ότι οι Εργατικοί παραμένουν κόμμα εξουσίας, το αν αντέχουν ή όχι την πολιτική πίεση αποτελεί ζήτημα ευρύτερων κοινωνικών διαστάσεων. Τα εργατικά συνδικάτα, τα οποία έχουν τη δύναμη να απορρίψουν τις προτάσεις του κ. Μπράουν, εμφανίζονται διατεθειμένα να διαπραγματευτούν. Σαφώς και υπάρχουν περιθώρια για διαπραγμάτευση, πλην όμως, αν τελικά τα Εργατικά Συνδικάτα παραχωρήσουν το δικαίωμά τους να ψηφίζουν στα συνέδρια του κόμματος, τότε δεν θα έχουν υπονομεύσει μόνο όσους εκπροσωπούν, αλλά και τα συμφέροντα της Δημοκρατίας.