Η εξάπλωση και ανάπτυξη του ισλαμικού εξτρεμισμού αντί της ανάσχεσής του, οι μακροπρόθεσμα ολέθριες επιπτώσεις της κλιματικής και περιβαλλοντικής καταστροφής με μέτρο σύγκρισης μια πυρηνική καταστροφή και η διασπορά των πυρηνικών όπλων – ή σε διαφορετική διατύπωση η ανατολή μιας νέας πυρηνικής εποχής εξαιτίας του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος- συνθέτουν τη θεματική βάση της έκθεσης του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (IISS) του Λονδίνου για το έτος 2007.
Αντιστρόφως ανάλογα είναι τα συμπεράσματα του IISS σε σχέση με την εξάρθρωση της αλ Κάιντα και το διεθνές κύρος των ΗΠΑ και των συμμάχων τους. Στη σύνοψη της έκθεσης η μεν διεθνής αξιοπιστία των Αμερικανών έχει υποστεί πλήγμα, ο δε «πυρήνας» της αλ Κάιντα αποδεικνύεται προσαρμοστικός, ανθεκτικός και πάντα ικανός να σχεδιάζει και να συντονίζει επιθέσεις μεγάλης κλίμακας στο δυτικό κόσμο. «Οι περιφερειακές ομάδες που διεξάγουν τον ιερό πόλεμο, όπως η αλ Κάιντα της Μεσοποταμίας και η αλ Κάιντα του Μαγκρέμπ -βόρεια Αφρική- έχουν ορκιστεί υποταγή στη μητέρα οργάνωση. Ταυτόχρονα ευδιάκριτη γίνεται η φιλοδοξία τους να στηρίξουν, πέραν των περιφερειακών ή τοπικών στόχων, τους οικουμενικούς στόχους της αλ Κάιντα. Την ροπή προς τον ισλαμικό ριζοσπαστισμό μαρτυρούν και οι συνωμοσίες που αποκαλύφθηκαν στην Ευρώπη και αλλού. Η ιδεολογία της οργάνωσης φαίνεται να έχει αποκτήσει τέτοιες ρίζες, ώστε θα χρειαστούν δεκαετίες για να εξουδετερωθεί», προβλέπουν οι συντάκτες της έκθεσης. Οι ίδιοι ωστόσο διαπιστώνουν με ικανοποίηση ότι η Ευρώπη μοιάζει να εξέρχεται από μια περίοδο διχόνοιας και «θεσμικής ατροφίας», χάρη στην εδραίωση της καγκελαρίου Μέρκελ ως ισχυρής ηγετικής φυσιογνωμίας στο διεθνές στερέωμα, της πολιτικής πυγμής για την αναβάθμιση του ρόλου της Γαλλίας του προέδρου Σαρκοζί, και της νέας μορφής διακυβέρνησης του Γκόρντον Μπράουν.
Πάντως η ετυμηγορία είναι ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους έχασαν προς ώρας τον αγώνα κατά της τρομοκρατίας, μολονότι σημειώνεται ότι βάσει της έκθεσης Πετρέους υφίσταται κάποια πρόοδος στο στρατιωτικό τομέα και την ανάσχεση της δράσης των σουνιτικών ή σιιτικών ομάδων μετά τη μεγάλη επιχείρηση που άρχισε το Φεβρουάριο. Δεν παρατηρείται όμως πρόοδος στον πολιτικό τομέα, ενώ ρευστή και ασαφής παραμένει η κατάσταση στο Ιράκ.
Περίπου το αυτό ισχύει για το Αφγανιστάν. Γίνεται αναφορά σε μια κάποια ασυμφωνία μεταξύ της Διεθνούς Δύναμης (ISAF) και του ΝΑΤΟ, ενώ ως κυρίαρχος στόχος αυτή τη στιγμή εμφανίζεται ο έλεγχος της Κοιλάδας Σαντζίν στην επαρχία Χελμάντ, κυρίως του φράγματος Κατζάκι. Εάν ο έλεγχος διασφαλιστεί, θα δοθεί η δυνατότητα ύδρευσης και ηλεκτροδότησης επισφαλών περιοχών, όπως είναι οι αυτόνομες περιοχές των Παστούν. Ισως αυτοί πεισθούν να μη στηρίζουν την εξέγερση στο Αφγανιστάν, με θετικές επιπτώσεις και στο Πακιστάν, που μοιάζει να εγκλωβίζεται στη δίνη του ισλαμικού εξτρεμισμού. Τέλος, ως προς το Παλαιστινιακό η μελαγχολική διαπίστωση του IISS είναι ότι αυτή τη στιγμή το ζητούμενο δεν είναι η αναβίωση της ειρηνευτικής διαδικασίας αλλά το τέλος της ενδοπαλαιστινιακής διαμάχης, δηλαδή του σπαραγμού Χαμάς και Φατάχ. Σε ό,τι δε αφορά το Ιράν, το συμπέρασμα είναι ότι και εξαιτίας του ανατέλλει μια νέα πυρηνική εποχή, αναζητείται πάντα ωστόσο ως λύση η συναίνεση.
Η πρόβλεψη ότι το 2008 θα είναι έτος ορόσημο, έτος καμπής σε διάφορες εστίες κρίσης, αλλά και σε συνάρτηση με τον επαπειλούμενο περιβαλλοντικό όλεθρο, συνοδεύεται από τη διαπίστωση ή συμβουλή ότι χρειάζονται επειγόντως μέτρα. Η συγκράτηση του ισλαμικού εξτρεμισμού πρέπει να επιτευχθεί όχι απλώς διά των όπλων, αλλά διά της πειθούς, με τη δημιουργία κινήτρων πολιτισμικής βαρύτητας, ώστε ο εκσυγχρονισμός να γίνει προσιτός. Ομως παράλληλα ζητείται η έξοδος από μια γενικότερη ατροφία, όχι απλώς θεσμική.