Νεωτεριστική ευρωπαϊκή «επίθεση» προτίθεται να εξαπολύσει ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Αλί Μπαμπατσάν, προνοητικός ενόψει της παρουσίασης της ετήσιας έκθεσης προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Τουρκία στις 7 Νοεμβρίου. «Η κυβέρνησή μας σκέφτεται να εκπονήσει και να εφαρμόσει νέο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα το οποίο θα σχεδιαστεί, θα ανακοινωθεί και θα επιθεωρείται σε τρίμηνα τέρμινα. Πυρήνας του προγράμματος αυτού είναι η εναρμόνιση της τουρκικής νομοθεσίας με το κοινοτικό κεκτημένο», ανήγγειλε ο κ. Μπαμπατσάν, λίγο πριν από την συνάντησή του με το αρμόδιο για ευρωπαϊκά θέματα κυβερνητικό όργανο στην Αγκυρα. Αντικείμενο των συνομιλιών είναι, φυσικά, οι επιβεβλημένες από την Ε.Ε. μεταρρυθμίσεις, τις οποίες ο πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν έχει δεσμευθεί, προεκλογικά και μετεκλογικά, να επισπεύσει και να ολοκληρώσει, στο πλαίσιο της ενταξιακής προσπάθειας της Τουρκίας.
Οι δηλώσεις του Αλί Μπαμπατσάν, επικεφαλής των διαπραγματεύσεων με τις Βρυξέλλες την περασμένη πενταετία, συμπίπτουν με τη μεγάλη συζήτηση περί της συνταγματικής αναθεώρησης, την οποία ευαγγελίζεται η κυβέρνηση Ερντογάν. Η εκπόνηση σύγχρονου Συντάγματος πολιτικής βαρύτητας και ουσίας, εις αντικατάστασιν του ισχύοντος Συντάγματος του 1982, είναι ένα από τα θέματα αιχμής της πολιτικής των ανακατατάξεων που προσπαθεί να εφαρμόσει το κυβερνών Κόμμα της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης (ΑΚΡ). Η συνταγματική μεταρρύθμιση συνδέθηκε με την περιπετειώδη εκλογή του Αμπντουλάχ Γκιουλ στην προεδρία και ενδέχεται να επενεργήσει ως καταλύτης στις σχέσεις του στρατιωτικού κατεστημένου με τη «νέα» τουρκική πολιτική τάξη, δηλαδή τους μετριοπαθείς ισλαμογενείς πολιτικούς.
Πάλι για την μαντίλα
Τις τελευταίες ημέρες, στο πλαίσιο της συνταγματικής αναθεώρησης, επανήλθε το ζήτημα της μαντίλας, μόνιμη πηγή τριβών ανάμεσα στο ΑΚΡ και το κεμαλικό και στρατιωτικό κατεστημένο. Η μαντίλα της Εμινέ Ερντογάν και της Χαϊρούνισα Γκιουλ υπήρξε μεγάλο εμπόδιο στις προεδρικές φιλοδοξίες των συζύγων τους. Τώρα η μαντίλα φαίνεται να προβληματίζει την αρμόδια για τη μελέτη της συνταγματικής αναθεώρησης επιτροπή, η οποία στη διάρκεια «εργαστηρίου ανταλλαγής απόψεων» με τη συμμετοχή Τούρκων πανεπιστημιακών και συνταγματολόγων το περασμένο Σαββατοκύριακο, μετέθεσε την ευθύνη για την τύχη της μαντίλας στο πρωθυπουργό.
«Το κυβερνών κόμμα κινείται προσεκτικά στο θέμα του Συντάγματος», παρατηρούσε η χθεσινή «Ζαμάν», η οποία ωστόσο, περιλαμβάνει στα «δύσκολα» της συνταγματικής αναθεώρησης εκτός από την μαντίλα, περί της οποίας θα αποφανθεί εντός των ημερών ο κ. Ερντογάν, την ισορροπία δυνάμεων πολιτικών και στρατιωτικών στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας και τη μείωση της παρεμβατικής ισχύος του Συνταγματικού Δικαστηρίου.
Διαφθορά και κόμματα
Οπως αναφέρει η προσκείμενη στο ΑΚΡ «Ζαμάν», στη συνάντηση του Σαββατοκύριακου οι συνταγματολόγοι και εμπειρογνώμονες του ΑΚΡ συμφώνησαν ότι, βάσει του νέου Συντάγματος, οι περιπτώσεις διαφθοράς θα εξετάζονται από το Ελεγκτικό Συνέδριο και όχι από το Συνταγματικό Δικαστήριο, θεσμό παντοδύναμο μετά το πραξικόπημα του ’60, ο οποίος ερευνά τα οικονομικά κομμάτων που θα τεθούν εκτός νόμου. Το Συνταγματικό Δικαστήριο έχει απαγορεύσει τα τελευταία 40 χρόνια 46 κόμματα, κομμουνιστικά, ισλαμικά ή κουρδικά. Αυτή ακριβώς η παράμετρος, δηλαδή ποιος θεσμός θα είναι αρμόδιος να κρίνει περί της νομιμοφροσύνης των κομμάτων θα αποτελέσει κορωνίδα της συνταγματικής αναθεώρησης. Πέραν αυτού, στο «εργαστήριο» για τα συνταγματικά αποφασίστηκε η τύχη των Κούρδων δημάρχων της νοτιοανατολικής Τουρκίας να μην αποφασίζεται από το υπουργείο Εσωτερικών, αλλά από δικαστικές αρχές. Ολες αυτές οι μεταβολές θα επισφραγίσουν τη μεταρρυθμιστική ειλικρίνεια της Τουρκίας. Το οριστικό σχέδιο Συντάγματος θα ανακοινωθεί στα τέλη Σεπτεμβρίου, θα τεθεί προς συζήτηση στην Εθνοσυνέλευση τον Ιανουάριο και, καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα τεθεί στην κρίση του λαού με δημοψήφισμα.