ΒΑΓΔΑΤΗ. «Τέλος της ιστορίας» αποκαλεί ο δημοσιογράφος του Ιντεπέντεντ, Ρόμπερτ Φισκ, τη λεηλασία του πολιτιστικού πλούτου του Ιράκ σε χθεσινή ανταπόκρισή του στη βρετανική εφημερίδα. Πόλεις των Σουμερίων ηλικίας 2.000 ετών πέφτουν θύματα πλιάτσικου από ληστές και αρχαιοκάπηλους. Ακόμη και τα τείχη της άλλοτε κραταιάς Ουρ καταρρέουν υπό το βάρος «της ιδιωτικοποίησης της λεηλασίας», όπως την ονομάζει ο Φισκ, καθώς γαιοκτήμονες αγοράζουν εκτάσεις, στις οποίες υπάρχουν ερείπια της αρχαίας Μεσοποταμίας με στόχο να απογυμνώσουν ολόκληρες τοποθεσίες από τον πλούτο τους. Η σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή του ιρακινού ιστορικού παρελθόντος, που αποτέλεσε την κοιτίδα του ανθρώπινου πολιτισμού, αποτελεί το πλέον επονείδιστο σύμβολο της συμμαχικής κατοχής.
Στοιχεία που συγκέντρωσαν αρχαιολόγοι αποδεικνύουν ότι οι Ιρακινοί, που είχαν εκπαιδευτεί από καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν, για να εργαστούν σε ανασκαφές και μουσεία χρησιμοποιούν τις γνώσεις τους για να συνδράμουν την εκστρατεία αποψίλωσης του ιστορικού πλούτου της χώρας. Σκάβουν σε αρχαίες πόλεις, καταστρέφουν χιλιάδες πολύτιμα αγγεία και άλλα έργα τέχνης, αναζητώντας χρυσό και θησαυρούς. Μετά το 1991 και τον Πόλεμο του Κόλπου στρατιές επιτήδειων μετακινήθηκαν σε πόλεις στο νότιο Ιράκ και λεηλάτησαν τουλάχιστον 13 μουσεία. Οπως επισημαίνει ο Φισκ, σήμερα σχεδόν όλοι οι αρχαιολογικοί τόποι στην περιοχή τελούν υπό τον έλεγχο των αρχαιοκάπηλων. «Ξέρουν να ληστεύουν από τον κόσμο το παρελθόν του και να αποκομίζουν σημαντικά κέρδη. Γνωρίζουν την αξία κάθε αντικειμένου και είναι δύσκολο να υπάρξει κάποιος τρόπος να ανασταλεί η μαζική λεηλασία», πιστεύουν οι ντόπιοι αρχαιολόγοι.
Δεν γλίτωσε τίποτα
Σε μια μακρά και θλιβερή αποτίμηση της κατάστασης, που αναμένεται να δημοσιοποιηθεί τον Δεκέμβριο, η Λιβανέζα αρχαιολόγος, Τζόαν Φαρτσάχ, επισημαίνει ότι από τις λεηλασίες «δεν γλίτωσε ούτε ένα μέτρο από αυτές τις πόλεις των Σουμερίων, που ήταν θαμμένες κάτω από την άμμο χιλιάδες χρόνια». «Υπάρχουν 10.000 αρχαιολογικές τοποθεσίες στη χώρα. Μόνο στην περιοχή της Νασαρίγια πάνω από 840. Ακόμη και ο Μέγας Αλέξανδρος όταν κατέστρεφε μία πόλη, πάντα έχτιζε μία άλλη. Αυτό που έχει αλλάξει είναι ότι σήμερα καταστρέφονται όλα, επειδή οι πλιατσικοκολόγοι έχουν στόχο το υπέδαφος. Η ανθρωπότητα χάνει την ιστορία της προς όφελος ιδιωτών συλλεκτών, που ζουν ασφαλώς στις πολυτελείς κατοικίες τους και ζητούν συγκεκριμένα αντικείμενα για να πλουτίσουν τη συλλογή τους», καταλήγει η αρχαιολόγος.
Παρόλο που οι αεροπορικές επιδρομές του 2003 άφησαν ανέγγιχτα τα ιστορικά μνημεία, τα στρατεύματα κατοχής ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την καταστροφή της ιστορίας της χώρας, αναφέρει ο Ιρακινός αρχαιολόγος, Ζαϊνάμ Μπαχρανί, καθηγητής ιστορίας τέχνης και αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.