«Δεν είμαι πολύ μορφωμένος ή ταλαντούχος και δεν έχω πολλή εμπειρία. Παρ’ όλ’ αυτά, με επιλέξατε ως ηγέτη του κόμματος. Είμαι συγκινημένος. Θέλω να αναζωογονήσω το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα για να εφαρμόζει πολιτικές με πυγμή και να κερδίζει τη λαϊκή εμπιστοσύνη», δήλωνε ο Γιασούο Φουκούντα στα στελέχη του κόμματός του την Κυριακή. Χθες, ο 71χρονος Φουκούντα υποκλίθηκε μπροστά στη Βουλή, που τον έχρισε πρωθυπουργό της Ιαπωνίας.
Από το 1955 ώς σήμερα, με τη μικρή εξαίρεση των αρχών της δεκαετίας του ’90, όποιος έφθανε στο αξίωμα του Φουκούντα είχε υπερπηδήσει όλα τα εμπόδια. Απαξ και τα διάφορα κομματικά ρεύματα συμφωνούσαν στο πρόσωπό του, δεν χρειαζόταν να ανησυχεί για το τι θα γίνει στη Βουλή και το τι θα πει η κάλπη. Το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα είχε την απόλυτη κυριαρχία και στα δύο σώματα του ιαπωνικού κοινοβουλίου και η δύναμη αυτή επιβεβαιωνόταν ξανά και ξανά. Ομως οι πέντε δεκαετίες μονοκρατορίας του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος φθάνουν στο τέλος τους. Η σταδιακή άνοδος του αντιπολιτευόμενου Δημοκρατικού Κόμματος την τελευταία πενταετία κατέληξε, στις 29 Ιουλίου, στο κατακλυσμιαίο γεγονός που οδήγησε τον Φουκούντα στην πρωθυπουργία. Εκείνη την αποφράδα για το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα ημέρα του καλοκαιριού, οι Δημοκρατικοί κέρδισαν τον έλεγχο της Ανω Βουλής. Τώρα, η αντιπολίτευση βιάζεται να δοκιμάσει τη δύναμή της στις εκλογές που πραγματικά μετράνε, αυτές για την Κάτω Βουλή.
Η παλιά φρουρά
Οσο κι αν αρχικά προσπάθησε να αγνοήσει τη βαριά ήττα του Ιουλίου, ο πρωθυπουργός Σίνζο Αμπε στις 12 Σεπτεμβρίου σήκωσε τα χέρια ψηλά. Ανακοίνωσε ότι παραιτείται και την ερχόμενη ημέρα μπήκε στο νοσοκομείο. Δεν έχει βγει ακόμα. Επιλέγοντας τον συντηρητικό, γκριζο, γνώριμο και αξιόπιστο Φουκούντα για διάδοχο του Αμπε, το κόμμα αναγνωρίζει ότι κι αυτό χρειάζεται θεραπεία. Μετά πέντε χρόνια πρωθυπουργίας Κοϊζούμι, που επεχείρησε να μεταρρυθμίσει την οικονομία και ένα χρόνο πρωθυπουργίας Αμπε, που επεχείρησε να μεταρρυθμίσει τα στρατιωτικά πράγματα, το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα ανακάλυψε ότι οι ψηφοφόροι του δεν είναι δεδομένοι. Ο μεταρρυθμιστής Κοϊζούμι και ο «ταραξίας» Αμπε έσπρωξαν το κόμμα σε μια οικεία, συναινετική φυσιογνωμία από την παλιά φρουρά.
Διευρύνθηκαν οι ανισότητες
Ο Φουκούντα δεν υπόσχεται καμία μεταρρύθμιση, αντίθετα αναγνωρίζει τις διευρυνόμενες ανισότητες που διαμορφώνουν οι πολιτικές των τελευταίων ετών. «Είναι λάθος να δίνουμε την εξουσία στους οικονομολόγους», λέει. Στο πρόσωπο του 71χρονου Φουκούντα, η Ιαπωνία αποκτά ξανά έναν πρωθυπουργό που έχει την εμπειρία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, και έχει εμποτιστεί από τις αξίες που διαμόρφωσαν την μεταπολεμική Ιαπωνία. Ενώ ο Κοϊζούμι έσπρωχνε τις σχέσεις με την Κίνα και την Κορέα στο ναδίρ, επισκεπτόμενος το θρησκευτικό μνημείο των στρατηγών που αιματοκύλισαν την Ασία και ο Αμπε κινούσε διαδικασίες για την αναθεώρηση του φιλειρηνικού ιαπωνικού συντάγματος, ο Φουκούντα προτείνει να ανοικοδομηθεί ένα νέο «αποφορτισμένο» μνημείο, που θα επιτρέπει στους Ιάπωνες να τιμούν τους στρατιώτες και πολίτες νεκρούς τους χωρίς να θίγουν τις ευαίσθητες χορδές των γειτόνων τους. Την δε πολύκροτη αναθεώρηση του συντάγματος, ακόμη κι αν ο Φουκούντα την επιθυμούσε, θα δυσκολευόταν πολύ να την πραγματοποιήσει τώρα που η Ανω Βουλή πέρασε στα χέρια των δημοκρατικών.
Τρομάζουν οι πειραματισμοί
Τον Ιούλιο, το ιαπωνικό εκλογικό σώμα αποφάσισε ότι δεν επιθυμεί πολλούς πειραματισμούς στην εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας. Ισως το ισχυρότερο όπλο της αντιπολίτευσης στις εκλογές εκείνες ήταν η επιμονή της κυβέρνησης να διατηρεί, παρά τις αντιρρήσεις της κοινής γνώμης, ιαπωνικά πλοία στον Ινδικό Ωκεανό, για ανεφοδιασμό Αμερικανικών που υποστηρίζουν τις επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν.
Η εντολή για ανανέωση της αποστολής των πλοίων στο Αφγανιστάν λήγει την 1η Νοεμβρίου και η αντιπολίτευση δηλώνει ότι θα την καταψηφίσει. «Εμείς δεν θα αλλάξουμε θέση επειδή άλλαξε ηγεσία το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα», λέει ο ηγέτης των δημοκρατικών, Ιτσίρο Οζάουα. Μια τέτοια κίνηση θα έφερνε τον Φουκούντα στη δύσκολη θέση να προκηρύξει νέες εκλογές σε μια δυσοίωνη για το κόμμα του πολιτική συγκυρία.
Γιος πρωθυπουργού
Για να αποτρέψει το φάσμα των εκλογών, αντί να απολαύσει οποιαδήποτε περίοδο χάριτος, ο Φουκούντα θα αποδυθεί αμέσως σε κοπιώδεις διαπραγματεύσεις με την αντιπολίτευση, στις οποίες θα φανούν όλες οι ικανότητές του ως ισορροπιστή. Ικανότητες που ανέπτυξε στη μακρά πολιτική του καρριέρα ως ισχυρό αλλά όχι προβεβλημένο κομματικό στέλεχος.
Ως γιος του πρώην πρωθυπουργού Τακέο Φουκούντα, ο νέος πρωθυπουργός θα βασιστεί στην μακρά εμπειρία που υποτίθεται ότι δεν έχει.