ΝΕΟ ΔΕΛΧΙ. Μετά από μία κακή ημέρα στη δουλειά η Μανοράμα Μπέγκουμ μόλις και μετά βίας συγκρατιέται να μην ξεράσει. Μετά από μία καλή ημέρα, απλώς δεν έχει όρεξη να φάει για ώρες, μέχρι να μη μυρίζει πια τη δυσωδία και να έχει καθαρίσει τη βρώμα από τα νύχια της.
Η κ. Μπέγκουμ είναι σκουπιδιάρης στην πρωτεύουσα της Ινδίας, μία από τις 300 χιλιάδες εργάτες που παρέχουν ζωτική υπηρεσία στην πόλη: περιδιαβαίνουν ανάμεσα στα σκουπίδια, ανακυκλώνουν οτιδήποτε έχει αξία και προσεκτικά πετάνε τα υπόλοιπα. Περισσότερο από 95% του Νέου Δελχί δεν καλύπτεται από επίσημη υπηρεσία καθαριότητας, οπότε η δουλειά πέφτει στους ώμους των ρακοσυλλεκτών -μία από τις πλέον φτωχές και περιφρονημένες ομάδες πληθυσμού. Δεν πληρώνονται από το κράτος και προσπαθούν να καλύψουν τις ανάγκες τους από δωρεές που τους προσφέρουν οι κοινότητες που εξυπηρετούν και από τα πενιχρά κέρδη που αποκομίζουν πουλώντας όσα σκουπίδια έχουν αξία. Ομως, μετά από αιώνες παθητικής σιωπής, οι ρακοσυλλέκτες αρχίζουν να απαιτούν σεβασμό.
Στις 2 Οκτωβρίου, ημέρα των γενεθλίων του Γκάντι, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Δελχί θα προχωρήσει σε μια μικρή, αλλά σημαντική αναγνώριση. Υπό την πίεση του σωματίου των ρακοσυλλεκτών, θα δώσει σε έξι χιλιάδες προστατευτικά γάντια, γαλότσες και ποδιές. Προς το παρόν, πάντως, συνεχίζουν να μαζεύουν με γυμνά χέρια κομμάτια γυαλιού γεμάτα αποφάγια και πεταμένα παπούτσια ανακατεμένα με σάπιο κρέας. «Το μάζεμα σκουπιδιών, οπουδήποτε στον κόσμο, δεν είναι αξιοπρεπές», λέει ο κ. Τζέι Κέι Ντάντο, γραμματέας του υπουργείου Περιβάλλοντος του Δελχί. «Το ίδιο το γεγονός ότι παραδεχθήκαμε πως πρέπει να προστατεύσουμε την υγεία τους αποτελεί σημαντική αναγνώριση της αξιοπρέπειάς τους», προσθέτει.
Οι ρακοσυλλέκτες δεν εντυπωσιάστηκαν από την κίνηση. Δεν θέλουν γάντια, λένε. Θέλουν μισθό, σύνταξη, ιατρική περίθαλψη, στολές που ελπίζουν ότι θα περιορίσουν τις επιθέσεις της αστυνομίας, σχολεία για τα παιδιά τους και αξιοπρεπή σπίτια. Το σύστημα αποκομιδής σκουπιδιών εδώ είναι πολύ εξελιγμένο. Η ανακύκλωση πλαστικού και χαρτιού γίνεται πολύ καλύτερα απ’ ό,τι θα ονειρεύονταν πολλές Δυτικές χώρες με εξελιγμένα συστήματα ανακύκλωσης. Σε μία κοινωνία όπου εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι λιμοκτονούν, τα πάντα έχουν αξία και τίποτα δεν πετιέται. Η αδιαφορία της πολιτείας για τους ρακοσυλλέκτες είναι σύμπτωμα ευρύτερης τύφλωσης για τους παρίες της ινδικής οικονομίας.
Και αν σταματήσουν;
Σε μια πρόσφατη συγκέντρωση των ρακοσυλλεκτών το σχέδιο της κυβέρνησης έγινε δεκτό με μικρή ικανοποίηση. «Μας δίνουν γάντια και γαλότσες για να μην αρρωστήσουμε και σταματήσουμε να δουλεύουμε», λέει ο κ. Μοχάμεντ Ναζίρ, σύζυγο της κ. Μπέγκουμ. «Αν σταματήσουμε, ποιος θα κάνει αυτή τη δουλειά στη θέση μας; Το ξέρουν ότι δεν θα βρουν άλλους πρόθυμους να την κάνουν. Σε δύο ημέρες όλη η πόλη θα βρωμάει και θα ζέχνει».