Πριν από πενήντα χρόνια, το Σεπτέμβριο του 1957, εννέα μαύροι μαθητές περνούσαν το κατώφλι του λυκείου Σέντραλ, στο Λιτλ Ροκ του Αρκάνσας, υπό τη συνοδεία ομοσπονδιακών στρατευμάτων και τη χλεύη λευκών συγκατοίκων τους. Παρά την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ για τη φυλετική ανάμειξη των σχολείων, αλλά και τη θετική ψήφο του τοπικού συμβουλίου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ο ρατσιστής κυβερνήτης του Αρκάνσας, Ορβιλ Φόμπους, επέμενε να αρνείται την είσοδο των μαύρων μαθητών στο σχολείο. Η απόφαση του κυβερνήτη να εμποδίσει διά της βίας την είσοδο των μαύρων μαθητών στο Σέντραλ, υποχρέωσε τον τότε πρόεδρο Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, «Αϊκ», όπως ήταν γνωστός στους Αμερικανούς, να διατάξει τη μετάβαση τμημάτων της 101ης Αερομεταφερόμενης Ταξιαρχίας, στο Λιτλ Ροκ, να συνοδεύσουν τους μαύρους μαθητές στις τάξεις τους και να απωθήσουν τα πλήθη των οργισμένων λευκών, οι οποίοι προσπαθούσαν να εμποδίσουν τους μαύρους από τη «μόλυνση» του λυκείου τους.
Φυλετική ισορροπία
Εκτοτε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι των φυλετικών αντιπαραθέσεων, οι προτομές των «Εννέα του Λιτλ Ροκ» κοσμούν το μουσείο του λυκείου κι εφέτος ο ομοσπονδιακός δικαστής απεφάνθη ότι στη μεγαλύτερη σχολική περιφέρεια των 27.000 μαθητών του Αρκάνσας, όπου σήμερα επικρατεί το μαύρο στοιχείο, σε ποσοστό 70%, έχει επιτευχθεί η φυλετική ανάμειξη, ώστε να μην χρειάζεται ομοσπονδιακή παρέμβαση για τη διασφάλιση της απαιτούμενης αναλογίας μαύρων-λευκών.
Αρχές του χρόνου, το αμερικανικό νομισματοκοπείο κυκλοφόρησε ασημένιο νόμισμα επ’ευκαιρία της επετείου και καθ’ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας οργανώθηκαν ποικίλες εκδηλώσεις για την επέτειο αυτού του σημείου καμπής, στην αμερικανική ιστορία. Ωστόσο, όπως αναφέρει σε σχετικό άρθρο του, το περιοδικό ΤΙΜΕ το εορταστικό κλίμα σκιάζει μια δυσάρεστη αίσθηση, καθώς τα αμερικανικά σχολεία εξακολουθούν να είναι τόσο χωρισμένα, όσο και πριν από 50 χρόνια. Περίπου τα τρία τέταρτα των Αφροαμερικανών φοιτούν σήμερα σε σχολεία, όπου πάνω από το 50% των μαθητών είναι μαύροι ή λατίνοι, ενώ ο μέσος λευκός μαθητής πηγαίνει σε σχολείο, όπου το 80% είναι λευκοί, σύμφωνα με μελέτη του Εθνικού Κέντρου για την Εκπαιδευτική Στατιστική, το 2001. Παρομοίως, μια μελέτη του Προγράμματος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Χάρβαρντ, το 2003 βρήκε ότι 27 από τα μεγαλύτερα αστικά σχολικά διαμερίσματα της χώρας «κυριαρχούνται» από μαύρους και λατίνους μαθητές και είναι φανερός ο διαχωρισμός. Το ποσοστό των λευκών μαθητών, που πηγαίνουν στο σχολείο με μαύρους μαθητές ήταν «χαμηλότερο το 2000 από ό,τι το 1970, πριν αρχίσει η εφαρμογή της πολιτικής για τη φυλετική ισορροπία», αναφέρει η μελέτη.
Δημογραφικές αλλαγές
Επιπλέον, η δημόσια εκπαίδευση στις ΗΠΑ δεν είναι μόνο διαχωριστική είναι και άνιση. Σε σχετικό άρθρο της, η εφημερίδα «New York Times» έγραψε το 2005 ότι ο μέσος μαύρος ή λατίνος μαθητής, που αποφοιτά απ’ τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση «γνωρίζει ανάγνωση και αριθμητική μόνο στο επίπεδο του μέσου λευκού μαθητή της πρωτοβάθμιας». Την ίδια στιγμή, κατά μέσο όρο, τα λευκά παιδιά της βασικής εκπαίδευσης πηγαίνουν σε σχολείο, όπου περίπου το ένα τρίτο των μαθητών επωφελείται από τα δωρεάν ή χαμηλού κόστους γεύματα, ενώ ο τυπικός μαύρος και λατίνος μαθητής πηγαίνει σε σχολείο, όπου τα δυο τρίτα των παιδιών μετέχουν στο πρόγραμμα με τα γεύματα χαμηλού κόστους.
Ο ξεκάθαρος ρατσισμός του 1957 μπορούσε να εξηγήσει το χάσμα των ευκαιριών και της προόδου ανάμεσα στα μαύρα και τα λευκά παιδιά. Ωστόσο, σήμερα είναι πολύ δυσκολότερο να δει κάποιος ξεκάθαρα αυτό το πρόβλημα και τα αίτια των σημερινών ανακολουθιών είναι πιο περίπλοκα και σύνθετα. Στην εποχή του Λιτλ Ροκ, κανείς δεν θα μπορούσε να προβλέψει ότι οι ισπανόφωνοι θα γίνονταν η μεγαλύτερη μειονότητα στη χώρα κι ενδεχομένως η πιο απομονωμένη ομάδα, αλλά σήμερα ισχύουν και τα δυο. Είναι επίσης αλήθεια, ότι η φυγή των λευκών και τώρα η έξοδος των μεσαίων μαύρων οικογενειών, που μετακομίζουν στα προάστια, για να ξεφύγουν από το έγκλημα εξακολουθεί να απομακρύνει καλούς μαθητές και ενεργούς γονείς από τα σχολεία των πόλεων. Ωστόσο, ένας ακόμη μεγαλύτερος παράγοντας στην Αμερική των αρχών του 21ου αιώνα είναι η μείωση του αριθμού των λευκών παιδιών σχολικής ηλικίας και η αύξηση εκείνου των μειονοτήτων. Τέτοιου είδους δημογραφικές αλλαγές καθιστούν ακόμη δυσκολότερη την ανάμειξη στα αμερικανικά σχολεία, κατά φυλή ή κοινωνική τάξη.
Εκπαίδευση για όλους
Αλλά ενώ οι Αμερικανοί γιορτάζουν σήμερα ό,τι συνέβη πριν από 50 χρόνια, στις ένδοξες μέρες του κινήματος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η πολιτική θέληση για ανάμειξη των σχολείων, σ’ αυτή τη χώρα έχει χαθεί προ πολλού, επισημαίνει ο αρθρογράφος του ΤΙΜΕ. Το ίδιο και η επιθυμία να αποκατασταθεί οποιαδήποτε οικονομική ανισότητα, πριν από την ποιοτική εκπαίδευση όλων των παιδιών.
Αλλά υπάρχει ελπίδα. Πενήντα χρόνια, αφότου κάποιοι επέκριναν έναν Ρεπουμπλικάνο πρόεδρο ότι διακινδύνευσε έναν εμφύλιο πόλεμο, με την αποστολή ομοσπονδιακών στρατευμάτων, σε μια πόλη του Νότου, για να επιβάλει τη φυλετική ανάμειξη, ένας άλλος Ρεπουμπλικάνος, ο πρόεδρος Μπους επιδιώκει ανανέωση του Νόμου «Κανένα Παιδί να μη Μείνει Πίσω», που καθιστά υπεύθυνα τα σχολεία για την εκπαίδευση όλων των μαθητών και τη μείωση του χάσματος αδιακρίτως του χρώματος του παιδιού, του εισοδήματος ή της οικογενειακής προέλευσης. Παρά τα μειονεκτήματά του, αξίζει απλώς και μόνο επειδή επιμένει ότι όλα τα παιδιά μπορούν να μάθουν, αλλά παραμένει το ζήτημα του τρόπου, με τον οποίο θα εξασφαλιστεί ότι όλα τα παιδιά θα εκπαιδεύονται ανεξαρτήτως φυλής.