Οι εικόνες που παρουσιάζουν ακραία καιρικά φαινόμενα στις οθόνες μας, στο Ιντερνετ ή στις εφημερίδες γίνονται υπερβολικά οικείες. Μεγάλες εκτάσεις γης κάτω από το νερό, άνδρες με παιδιά στους ώμους να προσπαθούν να προχωρήσουν μέσα στο νερό, μια μητέρα που σκάβει μέσα στη λάσπη που έχει κατακλύσει το σπίτι της σε μια απελπισμένη προσπάθεια να περισώσει ό,τι μπορεί από την περιουσία της, ουρές ανθρώπων που περιμένουν νερό και τρόφιμα. Αυτές είναι λίγες μόνο από τις φωτογραφίες ειδήσεων που είδα την περασμένη εβδομάδα μετά το πέρασμα του τυφώνα Νοέλ από την Καραϊβική. Μόλις μία ημέρα μετά, παρόμοιες φωτογραφίες διηγούνταν τη φρικτή ιστορία για τις πλημμύρες στο Μεξικό. Ο τυφώνας Νοέλ, μετά το πέρασμά του, άφησε μια σειρά καταστροφών στη Δομινικανή Δημοκρατία, στην Αϊτή και στην Κούβα, και, ακόμα χειρότερα, πάνω από εκατό νεκρούς.
Μέσα σε 48 ώρες, η υπηρεσία ανθρωπιστικής βοήθειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είχε αποδεσμεύσει ποσό 1,5 εκατ. ευρώ για παροχή επείγουσας βοήθειας στη Δομινικανή Δημοκρατία, το οποίο διατέθηκε άμεσα στις κυριότερες διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις επιτόπου για την παροχή βασικής υγειονομικής περίθαλψης στους έχοντες ανάγκη. Από την μία πλευρά, είμαι ικανοποιημένος που μπορούμε να ανταποκριθούμε αποτελεσματικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, όμως η συχνότητα και η κλίμακα αυτών των φυσικών καταστροφών προκαλεί μεγάλη ανησυχία. Μόνο από τον Ιούλιο τρέχοντος έτους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει διαθέσει δεκάδες εκατομμυρίων ευρώ στα θύματα φυσικών καταστροφών στην Κολομβία, στη Νικαράγουα, στην Καραϊβική, στο Περού, στην Κένυα, στην Ινδία, στο Νεπάλ, στη Βόρεια Κορέα, στο Σουδάν. Και ο κατάλογος συνεχίζεται…
Τα τελευταία χρόνια, η σχέση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής και της συχνότητας εμφάνισης και έντασης ακραίων καιρικών φαινομένων είναι εμφανής. Οι επτά στις δέκα φονικότερες φυσικές καταστροφές των τελευταίων είκοσι χρόνων έχουν συμβεί μεταξύ του 2000 και του 2006. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι χώρες που θα πληγούν περισσότερο από την κλιματική αλλαγή θα είναι οι αναπτυσσόμενες χώρες. Είναι λοιπόν επιτακτική ανάγκη να πράξουμε ό,τι μπορούμε για να μειώσουμε τις συνέπειες στις χώρες αυτές που είναι ήδη οι πλέον ευάλωτες.
Για τους λόγους αυτούς, η κλιματική αλλαγή περιλαμβάνεται στις άμεσες προτεραιότητες του προγράμματός μας κατά τις Ευρωπαϊκές Ημέρες Ανάπτυξης που φιλοξενεί αυτή την εβδομάδα η Πορτογαλική Προεδρία της Ε.Ε. στη Λισσαβώνα. Το φόρουμ αυτό, που δημιουργήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, φιλοδοξεί να γίνει ένα νέο «Νταβός» για αναπτυξιακά θέματα, και να συγκεντρώσει χίλιους περίπου υπευθύνους χάραξης πολιτικής ανά τον κόσμο στον αναπτυξιακό τομέα. Μαζί με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, τους κρατικούς υπευθύνους, τους διεθνείς οργανισμούς, την κοινωνία των πολιτών και εκπροσώπους της κοινής γνώμης, φιλοδοξούμε να γεφυρώσουμε το χάσμα μεταξύ της αναπτυξιακής πολιτικής και της κλιματικής αλλαγής και να διασφαλίσουμε ότι αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παγκόσμιας συνεργασίας για την ανάπτυξη.
Φέτος τον Ιούνιο, η Ε.Ε. ηγήθηκε της προώθησης διεθνούς δράσης για την κλιματική αλλαγή με στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου τουλάχιστον κατά 20% μέχρι το 2020 και κατά 30% σε περίπτωση που υπάρξει διεθνής συμφωνία. Τον Σεπτέμβριο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκανε ακόμα ένα βήμα για την καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη προτείνοντας μια παγκόσμια συμμαχία μεταξύ της Ε.Ε. και των φτωχών αναπτυσσόμενων χωρών, προκειμένου να διασφαλίσει ότι η κλιματική αλλαγή θα καταστεί αναπόσπαστο μέρος της καταπολέμησης της φτώχειας.
Ευκαιρία οι Ημέρες Ανάπτυξης
Οι Ημέρες Ανάπτυξης θα είναι η πρώτη ευκαιρία για μας να καθίσουμε με τους εταίρους μας των αναπτυσσόμενων χωρών και να εξετάσουμε μαζί τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπίσουμε αυτή την πρόκληση.
Ορισμένα από τα θέματα που πρέπει να εξετάσουμε είναι η μείωση των εκπομπών λόγω αποψίλωσης δασών και η στήριξη των φτωχών χωρών ώστε να επωφεληθούν από την παγκόσμια αγορά άνθρακα και να προετοιμαστούν καλύτερα για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Πράγματι, εφόσον αναγνωρίζουμε ότι η κλιματική αλλαγή έχει επιπτώσεις σε τόσους πολλούς τομείς της ζωής μας, χρειάζεται όλο και περισσότερο να «θωρακίσουμε έναντι του κλίματος» όλες τις πολιτικές και τις δράσεις μας, καθώς και τις αναπτυξιακές στρατηγικές μας και τα προγράμματα. Το περιβάλλον αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα στην αναπτυξιακή βοήθεια που θα χορηγήσει η Ε.Ε. στις χώρες της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού τα επόμενα 6 χρόνια με συνολικό κονδύλιο ύψους 23 δισ. ευρώ.
Στο Κονγκό, για παράδειγμα, η αποψίλωση δασών τα επόμενα 40 χρόνια μπορεί να αποδεσμεύσει χονδρικά ποσοστό διοξειδίου του άνθρακα ίσο με τις εκπομπές του Ηνωμένου Βασιλείου τα τελευταία 60 χρόνια. Από το 1990, σε όλο τον κόσμο, εξαφανίζεται μια δασική περιοχή μεγέθους σχεδόν όσο η έκταση της Ελλάδας. Και έπειτα, είναι οι επιπτώσεις αυτής της κατάστασης στους απελπισμένους ανθρώπους που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους για να αναζητήσουν πιο σταθερές περιοχές. Από διάφορες μελέτες προκύπτει το συμπέρασμα ότι μπορεί να υπάρξουν εκατοντάδες εκατομμύρια «πρόσφυγες λόγω κλίματος» μέχρι το 2050. Μόλις την περασμένη εβδομάδα, σχεδόν εκατό χιλιάδες άνθρωποι στη Δομινικανή Δημοκρατία αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να καταφύγουν σε άλλες περιοχές εξαιτίας των πλημμυρών από τον τυφώνα Noel. Οι Ημέρες Ανάπτυξης μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη κοινού οράματος με τους εταίρους μας των αναπτυσσόμενων χωρών για τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στους ευάλωτους πληθυσμούς. Αλλά πάνω απ’ όλα, αυτό το φόρουμ είναι μια ευκαιρία για όλους μας να αναγνωρίσουμε ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να τείνει μόνο χείρα βοηθείας όπως ήμαστε την περασμένη εβδομάδα για τους φίλους και εταίρους μας της Καραϊβικής, αλλά να έχει καταλυτικό ρόλο στην υιοθέτηση μιας σφαιρικής στρατηγικής για την κλιματική αλλαγή, που θα πρέπει όλοι να ενστερνιστούμε.