Τις τελευταίες εβδομάδες, η οικονομία βρέθηκε στο επίκεντρο της αμερικανικής προεκλογικής εκστρατείας. Ωστόσο, οι δύο υποψήφιοι για τον Λευκό Οίκο αποφάσισαν να στρέψουν τώρα την προσοχή τους στην εξωτερική πολιτική. Σε αυτόν τον τομέα, ο Μπαράκ Ομπάμα μειονεκτεί. Είναι νέος, η θητεία του στη Γερουσία είναι μικρή και το κόμμα του κατά παράδοση θεωρείται αδύναμο σε θέματα διπλωματίας.
Ο κ. Ομπάμα εκφώνησε αυτήν την εβδομάδα ομιλία στην οποία περιέγραψε λεπτομερώς τις θέσεις του για την εξωτερική πολιτική. Υποστήριξε ότι ο πόλεμος στο Ιράκ υπονόμευσε τις αμερικανικές προσπάθειες για επικράτηση στο Αφγανιστάν, όπου οι ισλαμιστές τρομοκράτες ισχυροποιούνται μέρα με την ημέρα. Τόνισε επομένως την ανάγκη να μειωθούν οι αμερικανικές δυνάμεις στο Ιράκ. Δεν διασαφήνισε πόσοι ακριβώς στρατιώτες πρέπει να αποχωρήσουν στο αμέσως προσεχές διάστημα, αλλά κατέστησε σαφές ότι η σταδιακή απεμπλοκή που προτείνει θα ολοκληρωθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, ούτως ώστε να έχει την ευχέρεια να αναπτύξει 10.000 επιπλέον στρατιώτες στο Αφγανιστάν.
Στη συνέχεια, ο Ομπάμα θα μεταβεί στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή για πολυήμερη περιοδεία, αν και οι λεπτομέρειες του ταξιδιού του δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί. Οι Ευρωπαίοι, στη συντριπτική τους πλειοψηφία προτιμούν τον Ομπάμα έναντι του Ρεπουμπλικανού αντιπάλου του, Τζον Μακέιν, τον οποίο θεωρούν επίδοξο συνεχιστή της πολιτικής του Τζορτζ Μπους. Αυτό σημαίνει ότι ο Δημοκρατικός γερουσιαστής θα συναντήσει πιθανότατα ενθουσιώδη υποδοχή στη Γηραιά Ηπειρο, κάτι που θα του εξασφαλίσει και δωρεάν τηλεοπτικό χρόνο κάλυψης στην πατρίδα του. Αναπόφευκτα, πολλοί θα παραλληλίσουν το ταξίδι του με τις ιστορικές επισκέψεις του Τζον Κένεντι και του Ρόναλντ Ρέιγκαν στην Ευρώπη καθώς ο κ. Ομπάμα υπόσχεται να αποκαταστήσει το κύρος της Αμερικής στον κόσμο, να επουλώσει τις πληγές που άνοιξε η θητεία του απερχόμενου προέδρου και να ενισχύσει τις σχέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών με τους συμμάχους τους.
Ο γερουσιαστής θα επισκεφθεί επίσης το Ισραήλ, την Ιορδανία και ενδεχομένως το Ιράκ και το Αφγανιστάν.
Από πολιτικής απόψεως, έχει σημασία το γεγονός ότι ο κ. Ομπάμα εστιάζει την προσοχή του στη βελτίωση των προσπαθειών των Αμερικανών στο Αφγανιστάν. Περιορίζει την εντύπωση ότι ο κ. Ομπάμα είναι μια τυπική «περιστερά», των Δημοκρατικών. Στον ίδιο αρέσει να επαναλαμβάνει ότι δεν είναι εναντίον όλων των πολέμων, «μόνον εναντίον των ανόητων πολέμων». Σφυγμομέτρηση για λογαριασμό της εφημερίδας The Washington Post και του τηλεοπτικού δικτύου ABC, κατέδειξε ότι το 50% των Αμερικανών ψηφοφόρων θεωρούν ότι ο πόλεμος στο Αφγανιστάν δεν πηγαίνει καλά, ενώ ανάλογο περίπου ποσοστό ψηφοφόρων συμφωνεί με το σχέδιο του κ. Ομπάμα για την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ.
Κανένας από τους δύο προεδρικούς υποψήφιους δεν πείθει απολύτως, όμως ο ψηφοφόρος των Δημοκρατικών θα ήταν πιο ευτυχής αν μπορούσε να ψηφίσει με τέτοιο τρόπο ώστε η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ να ασκείται από τον Τζον Μακέιν, καθώς ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος θεωρείται ικανότερος στον χειρισμό των ζητημάτων στην εξωτερική πολιτική. Τούτου λεχθέντος, οι ψηφοφόροι προτιμούν σαφώς τον κ. Μακέιν ως αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων.
Αλλο ερώτημα, ωστόσο, είναι αν ο κ. Ομπάμα μιλά σαφώς για την εξωτερική πολιτική.
Ο γερουσιαστής απέσυρε από την σελίδα του στο Διαδίκτυο προβλέψεις σύμφωνα με τις οποίες, η αύξηση των Αμερικανών στρατιωτών στο Ιράκ δεν θα είχε ως αποτέλεσμα να βελτιωθεί η κατάσταση στη χώρα. Τώρα αναγνωρίζει τη μερική επιτυχία της αύξησης του αριθμού των Αμερικανών στρατιωτών, ενώ τονίζει ότι οι Ιρακινοί θα πρέπει να σημειώσουν μεγαλύτερη πρόοδο σε πολιτικό επίπεδο. Το γεγονός ότι επανέλαβε την υπόσχεσή του για αποχώρηση των στρατευμάτων από το Ιράκ λίγο πριν από την πιθανή επίσκεψή του σε αυτή τη χώρα, θα περιπλέξει ενδεχομένως τις συνομιλίες με τους διοικητές του αμερικανικού στρατού στο Ιράκ. Ο κ. Ομπάμα προτίθεται, ωστόσο, να πραγματοποιήσει αυτό το ταξίδι.
Πρόβλημα το Πακιστάν
Σωστά ο κ. Ομπάμα παρατηρεί ότι ενώ η βία έχει περιοριστεί στο Ιράκ (ο περασμένος Μάιος ήταν ο μήνας με τις λιγότερες απώλειες για τους Αμερικανούς από την εισβολή στη χώρα το 2003), έχει αυξηθεί στο Αφγανιστάν. Τον περασμένο Μάιο και τον περασμένο Ιούνιο, περισσότεροι Αμερικανοί στρατιώτες και στρατιώτες του ΝΑΤΟ σκοτώθηκαν στο Αφγανιστάν απ’ όσους σκοτώθηκαν στο Ιράκ. Σωστά επισημαίνει επίσης ότι το Πακιστάν αποτελεί σημαντικό μέρος του προβλήματος όσο και το Αφγανιστάν. Η κυβέρνηση του Αφγανιστάν κατηγορεί τους Πακιστανούς ότι αυτοί κρύβονται πίσω από τη βομβιστική επίθεση της πρεσβείας της Ινδίας στην Καμπούλ την περασμένη εβδομάδα. Οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών είναι πολύ τεταμένες και θα πρέπει, ωστόσο, να συνεργαστούν και η Αμερική να τις στηρίξει αμφότερες, προκειμένου να εξουδετερώσει εναπομείναντες θύλακες της Αλ Κάιντα στη μεθόριο του Πακιστάν με το Αφγανιστάν.
Διακρίνουμε, ωστόσο, ευσεβείς πόθους στην προσοχή που δείχνει ο κ. Ομπάμα στο Αφγανιστάν. Ο κ. Ομπάμα θέλει να προσφέρει αναπτυξιακή βοήθεια στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, αυτό όμως δεν θα συμβάλει ιδιαιτέρως στην ανάπτυξη της οικονομίας και στην πάταξη της τρομοκρατίας. Ο κ. Ομπάμα, όπως και ο κ. Μακέιν, ζητεί την ανάπτυξη περισσότερων νατοϊκών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν, τα οποία θα έχουν λιγότερους περιορισμούς στη δράση τους.
Ωστόσο όποιος εκλεγεί πρόεδρος των ΗΠΑ θα πρέπει να δώσει μάχη για να πείσει τους συμμάχους τους να συμφωνήσουν να στείλουν και άλλα στρατεύματα, για έναν πόλεμο που διαρκεί πλέον επτά χρόνια.
Μακέιν και Ιράκ
Η αύξηση των Αμερικανών στρατιωτών στο Ιράκ είχε ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Ο κ. Ομπάμα, ο οποίος ανεδείχθη αντιτασσόμενος στον πόλεμο του Ιράκ, επιθυμεί τώρα να δώσει έμφαση στην κατάσταση στο Αφγανιστάν και σε ζητήματα όπως πυρηνικά, τρομοκρατία και ανάγκη δημιουργίας συμμαχιών.
Ο κ. Μακέιν, για τον οποίο οι καταστροφές στο Ιράκ ήταν κάποτε βαρύ φορτίο, τώρα δεν χάνει ευκαιρία να μιλά για το Ιράκ. Αναγκάστηκε επίσης να απαντήσει στον κ. Ομπάμα με μια ομιλία για το Αφγανιστάν και να υποσχεθεί ότι θα αναπτύξει εκεί τουλάχιστον όσα στρατεύματα προτίθεται να αναπτύξει και ο Ομπάμα, και ίσως περισσότερα. (Εχει πει ότι η μείωση του αριθμού των Αμερικανών στρατιωτών στο Ιράκ μπορεί να εξασφαλίσει τα στρατεύματα που τόσο χρειαζεται το Αφγανιστάν). Η συζήτηση για την αμερικανική εξωτερική πολιτική κατά την προεκλογική εκστρατεία εξελίσσεται σε κάτι πολύ πιο ενδιαφέρον από τις παλινωδίες για το Ιράκ, τις οποίες θα αναμέναμε πριν από μερικούς μήνες.