Ο Ρομπέρτο Σαβιάνο δεν είναι ακόμη 30 χρόνων. Ζει με αστυνομική προστασία και με τα φώτα της δημοσιότητας.
Εκανε κάτι μοναδικό: Ανέτρεψε μύθους και «αλήθειες» για μία απ’ τις πιο κλειστές εγκληματικές οργανώσεις, την Καμόρα.
Για να γίνει αυτό χρειάστηκε να κάνει ρεπορτάζ. Η Καμόρα και η Μαφία πάντα προκαλούσαν. Μυθιστορήματα και κινηματογράφος «κατέγραψαν» πολλές φορές την «αλήθεια», όμως, άλλο το σενάριο και άλλο το βιωματικό ρεπορτάζ του Σαβιάνο.
Η επιτυχία του Σαβιάνο, όπως και άλλων παλαιότερα, του Γκρας, της Γέλινεκ, του Κλάους και άλλων οφείλεται στο ότι η μυθιστορία υποκλίνεται ενίοτε στο ντοκουμέντο.
Ναι, μπορεί κανείς μας να μην είναι σίγουρος αν τα ονόματα, οι χαρακτήρες και τα περιστατικά που περιγράφει ο Σαβιάνο είναι έτσι. Αλλού βρίσκεται η επιτυχία του. Παραδείγματος χάρη στο «Λας Βέγκας»: «Φτάσαμε – γράφει – στο Λας Βέγκας, στα βόρεια της Νάπολης. Εδώ τη ζώνη αυτή την ονομάζουν Λας Βέγκας για διάφορους λόγους. Οπως το Λας Βέγκας στη Νεβάδα είναι χτισμένο στη μέση της ερήμου, έτσι κι αυτοί οι οικισμοί μοιάζουν να ξεφυτρώνουν από το πουθενά. Για να φτάσεις εδώ, πρέπει να διανύσεις μια έρημο δρόμων. Δρόμοι χτισμένοι όχι για το αυτοκίνητο αλλά για τα φορτηγά, όχι για να μετακινούνται πολίτες αλλά για να μεταφέρονται ρούχα, παπούτσια, τσάντες. (…) Ομως εδώ το Λας Βέγκας είναι πράγματι Λας Βέγκας. Οποιοσδήποτε θέλησε να αποπειραθεί μια επιχειρηματική αναρρίχηση στην περιοχή είχε επί σειρά ετών τη δυνατότητα να το κάνει».
Συμπλήρωμα
Ο Σαβιάνο γράφει για έναν ιταλικό Νότο όπου, αν δεν ήταν η Καμόρα, ενδεχομένως να μην αναπτυσσόταν ο βιομηχανικός Βορράς. Τεκμηριώνει δηλαδή, πως η Καμόρα περισσότερο από «μεσογειακή ιδιαιτερότητα» αποτέλεσε και αποτελεί ένα συμπληρωματικό κομμάτι στο κενό που άφησε το ιταλικό κράτος.
Ο Σαβιάνο βρέθηκε στην κηδεία του Εμανουέλε, ενός φουκαρά που ζούσε στο Πάκο Βέρντε, βόρεια της Νάπολης.
Ο Εμανουέλε ήταν ληστής. Εστηνε ενέδρες στα ζευγαράκια και τα λήστευε. Μια νύχτα τον κυνήγησαν αστυνομικοί. Εβγαλε περίστροφο και τους σημάδεψε. Τον σκότωσαν. Το περίστροφο ήταν ψεύτικο. Κάποιοι, δυο μέρες μετά έφτιαξαν ένα αυθαίρετο εκκλησάκι στο μέρος που σκοτώθηκε. Ο Δήμος έστειλε τις μπουλντόζες για να το γκρεμίσουν. Για δυο μέρες το Πάκο Βέρντε βρέθηκε στη μέση μιας εξέγερσης. Στη νεκρώσιμη ακολουθία για τον Εμανουέλε («Μανού» τον φώναζαν οι φίλοι του) ήταν παρών και ο Σαβιάνο. Εκεί άκουσε τον ιερέα να λέει: «Σήμερα κηδεύουμε έναν ήρωα».
Τι σόι εγκληματική οργάνωση είναι αυτή που χρησιμοποιεί τους «Εμανουέλε» αλλά αυτοί ηρωοποιούνται έτσι από το πιο ισχυρό κομμάτι του ιταλικού κράτους, την Καθολική Εκκλησία;
Ο Σαβιάνο έθεσε το ερώτημα και ακολούθησε τον δρόμο για τις απαντήσεις. Μαζί με μέλη της Καμόρα. Ανακάλυψε τον μεγάλο ανταγωνισμό με τους Κινέζους που χτύπησαν το μαλακό υπογάστριο της Καμόρα: Επιδίωξαν εκτός από τα φθηνά υφάσματα (προσφορά μεγάλων εταιρειών του Βορρά!) να αντιγράψουν τα σχέδια και τη λοιπή διαδικασία του φασόν. Και τότε όλες αυτές οι χιλιάδες ανειδίκευτων που στέγαζαν τις ελπίδες τους και τη συνδρομή της Καμόρα κάτω από σκάλες σε πρόχειρες «βιοτεχνίες» τι θα απογίνονταν; Ο Σαβιάνο έμαθε την απάντηση όταν άρχισαν να του μιλούν για τους δολοφονημένους Κινέζους.
Στο ρεπορτάζ, έλεγε ένας μεγάλος δάσκαλος της ελληνικής δημοσιογραφίας, ο Λέων Καραπαναγιώτης, όταν υπάρχει -τουλάχιστον μία – ευχαριστημένη πλευρά, τότε το ρεπορτάζ είναι λάθος.
Κι ο Σαβιάνο κατάφερε να μην είναι κανείς ευχαριστημένος από την έρευνά του. Η Καμόρα διότι απομυθοποιήθηκε. Δεν είναι η ελέω Θεού ή όπλων δύναμη των οικογενειών αλλά η μεσιτεία τους από το -νόμιμο- σύστημα που τους δίνει τη δύναμη. Και αναπόφευκτα, όποιος νιώσει δυνατός θέλει να αυτονομηθεί.
Η συνοδεία
Αλλά δυσαρεστήθηκαν και οι «Αρχές». Η -πολλές φορές- προκλητικά πολυάριθμη συνοδεία που του παρείχαν λειτούργησε και αντίστροφα.
Ο Σαβιάνο έκανε το ρεπορτάζ και το συγκέντρωσε στο «Γόμορρα». Στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Και ήδη είναι best seller σε 33 χώρες.