Την πρώτη του επίσημη επίσκεψη στη Μόσχα πραγματοποιεί από αύριο έως την Τετάρτη ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, συνοδευόμενος από τη σύζυγό του Μισέλ και πιθανόν από τις δύο κόρες του. Αν και όλες οι συναντήσεις των προέδρων της Ρωσίας και των ΗΠΑ αποτελούν είδηση, η συγκεκριμένη για μια σειρά γεγονότων αποτελεί ίσως την πιο ιδιαίτερη των τελευταίων χρόνων.
Νέοι ηλικιακά και οι δύο πολιτικοί καλούνται να λύσουν διμερή προβλήματα που επί των ημερών Μπους έφτασαν στα όριά τους.
Αυτό που μένει να αποδειχθεί από τις συνομιλίες είναι αν η επανεκκίνηση (reset) των σχέσεων που ευχήθηκε η Χίλαρι Κλίντον τον περασμένο Μάρτιο στην Ουάσιγκτον στον Σεργκέι Λαβρόφ μπορεί να γίνει πραγματικότητα. Ενδεικτικό του όγκου αλλά και της λεπτότητας των διμερών θεμάτων είναι πως η συνάντηση που θα έχουν οι δύο πρόεδροι προβλέπεται να διαρκέσει πέντε ώρες.
Στην κορυφή της ατζέντας αναμένεται να βρεθούν οι συνομιλίες για τα πυραυλικά συστήματα μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς, με μια συμφωνία για τη μείωση των πυρηνικών κεφαλών να είναι ορατή. Εχοντας ως δεδομένο πως η υπάρχουσα συνθήκη για τη μείωση των στρατηγικών όπλων START1 εκπνέει τον Δεκέμβριο, η αμερικανική πλευρά αναμένεται να προτείνει τη μείωση των πυρηνικών κεφαλών σε 1.000, ενώ η Ρωσία να αντιπροτείνει περίπου 1.700. Συνήγορος των δύο πλευρών σε αυτό το βήμα είναι και η οικονομική κρίση. Η υλοποίηση μάλιστα μιας τέτοιας συμφωνίας για τη Μόσχα μπορεί να αποτελέσει σωσίβιο, καθώς η κρίση έχει ως αντίκτυπο την καθυστέρηση της εισόδου του ακριβού πυραυλικού συστήματος TOPOL-M στο ρωσικό οπλοστάσιο, την ίδια στιγμή που η συντήρηση των πυρηνικών της συστημάτων ανέρχεται σε 2,5 δισ. ευρώ.
Μόσχα – Καράκας
Ενα άλλο αγκάθι που έχει να κάνει με πυραύλους, είναι αυτό της αντιπυραυλικής ασπίδας στην Τσεχία και την Πολωνία, ζήτημα που θα τεθεί επιτακτικά από τον Ντμίτρι Μεντβέντεφ στον Αμερικανό ομόλογό του. Δεν αποκλείεται μάλιστα η υπογραφή ή όχι της Ρωσίας για τη μείωση των πυρηνικών κεφαλών να εξαρτηθεί από τις απαντήσεις που θα λάβει από τον Μπαράκ Ομπάμα για την πορεία της αντιπυραυλικής ασπίδας. Αναζητώντας τα πιο δύσκολα ζητήματα των επαφών, βλέπουμε τη νατοϊκή προοπτική της Ουκρανίας και της Γεωργίας που προξενεί αλλεργία στη Μόσχα και τη συνεχή ενδυνάμωση της εξοπλιστικής συνεργασίας μεταξύ Μόσχας και Καράκας που μόνο χαμόγελα δεν σκορπά στην Ουάσιγκτον.
Η Μόσχα, δείχνοντας τον πόλεμο του περασμένου Αυγούστου στον Καύκασο, θα προσπαθήσει να πείσει τον Μπαράκ Ομπάμα να άρει η χώρα του «την ασυλία» προς τον επικίνδυνο για το Κρεμλίνο Μιχαήλ Σαακασβίλι. Οσον αφορά την Ουκρανία, ο μεγαλύτερος φόβος της Ρωσίας έγκειται στο γεγονός πως τυχόν ένταξη της «αδελφής χώρας» στο ΝΑΤΟ θα σημάνει την απώλεια της ναυτικής βάσης της στην Κριμαία. Μεντβέντεφ και Ομπάμα θα εξετάσουν τις ολοένα αυξανόμενες προκλήσεις της Βόρειας Κορέας, τα πρόσφατα τραγικά γεγονότα στο Ιράν και φυσικά το Μεσανατολικό.
Στα καθαρά διμερή ζητήματα, μεγάλο βάρος προβλέπεται να δοθεί στην οικονομική συνεργασία, με τους δύο προέδρους να εξετάζουν κοινούς τρόπους για έξοδο από την κρίση. Από το πρόγραμμα των επαφών του Αμερικανού προέδρου δεν θα μπορούσε να απουσιάσει και η συνάντησή του με τον Ρώσο πρωθυπουργό Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος προγραμματίζει γεύμα προς τιμήν του.
Αναμένοντας τα αποτελέσματα της συνάντησης των δύο προέδρων, στη ρωσική πλευρά επικρατεί σκεπτικισμός, καθώς εκτιμάται πως η αλλαγή της πολιτικής των ΗΠΑ δεν είναι ουσίας αλλά βιτρίνας. Σύμφωνα μάλιστα με εκτιμήσεις του πολιτικού αναλυτή και προέδρου του Συμβουλίου Εξωτερικής και Αμυντικής Πολιτικής της Ρωσίας, Σεργκέι Καραγκάνοφ, οι Αμερικανοί δεν θα φανούν ιδιαίτερα πρόθυμοι για ουσιώδεις αλλαγές, όπως η μη διεύρυνση του ΝΑΤΟ και η υπογραφή της προτεινόμενης από τη Μόσχα Πανευρωπαϊκής Συνθήκης Ασφάλειας.
Προβλήματα ετών
Πιο αισιόδοξος, αλλά στο ίδιο μήκος κύματος, ο Αμερικανός αναλυτής Στίβεν Πάιφερ τονίζει πως έχοντας ως βάση την πολύ καλή επαφή τους στο Λονδίνο, από αύριο οι δύο πρόεδροι μπορούν να οικοδομήσουν σε αυτήν, διευκρινίζοντας ωστόσο πως μέσα σε μια νύχτα προβλήματα ετών δεν επιλύονται. Αυτό που μένει να δούμε είναι αν ο μελωδικός τρόπος με τον οποίο επέλεξε ο Μπαράκ Ομπάμα να αρχίσει την επίσκεψή του στη Μόσχα πηγαίνοντας στο Μπολσόι θα παραμείνει στον ίδιο τόνο μέχρι το φινάλε του ταξιδιού του.
Παιγνίδια της μοίρας
Μπορεί η φράση τα «παιγνίδια της μοίρας» να έχει μετατραπεί σε κλισέ, στην περίπτωση όμως του Αμερικανού πρέσβη στη Μόσχα Τζον Μπέιρλ ταιριάζει απόλυτα. Το 1945, λίγους μήνες πριν από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο πατέρας του κατόρθωσε να δραπετεύσει από γερμανικό στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου. Κατευθυνόμενος προς τα ανατολικά εντοπίστηκε κρυμμένος σε ένα θάμνο από σοβιετικούς στρατιώτες. Αν και η πρώτη του σκέψη ήταν πως θα τον σκότωναν, τους προσέφερε τσιγάρα Lucky Strike και τους επόμενους μήνες πολέμησε στο πλευρό τους. Σήμερα, 64 χρόνια μετά, ο γιος του ήρωα που έλαβε τέσσερα μετάλλια από τον Γέλτσιν είναι αυτός που καλείται να δημιουργήσει το κατάλληλο κλίμα για να έρθουν οι δύο υπερδυνάμεις πιο κοντά από ποτέ.
