H συντριβή του Αirbus A310 της Yemenia Air στον Ινδικό Ωκεανό ήταν το «χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου». Η γαλλική Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, που πραγματοποίησε ελέγχους στο μοιραίο αεροσκάφος το 2007, διαπίστωσε ότι «τα προβλήματά του» ήταν πολλά και η συντήρησή του ελλιπής. Ανάλογες υπήρξαν οι παρατηρήσεις των γερμανικών και ιταλικών υπηρεσιών. Η κοινότητα των κατοίκων των Κομορών που ζουν στη Μασσαλία είχε προειδοποιήσει: «Τα αεροπλάνα αυτά είναι ιπτάμενα φέρετρα». Μάλιστα, είχε συσταθεί η οργάνωση «SΟS Ταξίδια στις Κομόρες» με στόχο την άσκηση πίεσης ώστε να βελτιωθεί η αεροπορική σύνδεση με τις Κομόρες. Οι Βρετανοί, επίσης, σήμερα ισχυρίζονται ότι οι πιλότοι της Yemenia Air δεν ήταν καλά εκπαιδευμένοι και συχνά δυσκολεύονταν να προσγειωθούν στο Χίθροου.
Παρόλα αυτά δεν ελήφθη κανένα μέτρο για την προστασία του επιβατικού κοινού. Οι Γάλλοι ουδέποτε ειδοποίησαν κανέναν για την επικινδυνότητα των πτήσεων της Yemenia Air, ούτε καν την κυβέρνηση των Κομορών. Η εταιρεία βρισκόταν «υπό εποπτεία» μήνες ολόκληρους μέχρι τελικά να αποφασιστεί εάν θα συμπεριλαμβανόταν στη μαύρη λίστα αεροπορικών εταιρειών που απαγορεύεται να πετούν σε ευρωπαϊκό εναέριο χώρο. Ούτε αυτό συνέβη ποτέ.
Λίγες ώρες μετά το τραγικό δυστύχημα, ο επίτροπος της Ε.Ε. για θέματα Μεταφορών, Αντόνιο Τατζάνι, πρότεινε τη δημιουργία μιας νέας μαύρης λίστας αερομεταφορέων με παγκόσμια ισχύ, την οποία θα εφαρμόζουν όλα τα κράτη-μέλη του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ΙCΑΟ) από τη Γαλλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι το Αφγανιστάν.
Πρόκειται για μια θαυμάσια όσο κι ανέφικτη ιδέα, ένα πυροτέχνημα. Με ποιο τρόπο θα επιβληθεί στα φτωχότερα κράτη, που θα μπουν στη νέα μαύρη λίστα, να καθηλώσουν στο έδαφος π.χ. τον μοναδικό τους αερομεταφορέα μέχρις ότου καταφέρουν να τον αναβαθμίσουν (χωρίς βοήθεια); Πώς θα διασφαλιστεί ότι κάτι τέτοιο δεν θα αποτελέσει μέσο πολιτικής πίεσης από τους ισχυρούς στους λιγότερο δυνατούς; Ηδη χθες η Yemenia Air διεμήνυσε στη Γαλλία «μην είστε τόσο σκληροί μαζί μας διότι θα ακυρώσουμε την παραγγελία 10 Airbus που έχουμε κάνει». Η αξία της παραγγελίας, δύο δισεκατομμύρια δολάρια.
Η πρόταση παγκόσμιας μαύρης λίστας, πάνω απ’ όλα, δείχνει ότι οι ιθύνοντες «δεν πήραν το μήνυμα»: ότι, δηλαδή, οι αντιδράσεις της Ε.Ε. ήταν υπερβολικά αργές (η Yemenia Air βρισκόταν στα πρόθυρα της μαύρης λίστας από τον Ιούλιο του 2007 έως τα τέλη του 2008 χωρίς τελικά να ενταχθεί ποτέ), ενώ η επικοινωνία μεταξύ των φορέων πτητικής ασφάλειας στην Ε.Ε. ήταν εμφανώς ανύπαρκτη.
Ισως, πριν σκεφτούμε οποιοδήποτε νέο μέτρο, πρέπει να εξασφαλίσουμε τη σωστή λειτουργία των υπαρχόντων φορέων. Ισως, αν λειτουργούσαν πιο αποτελεσματικά, να μη θρηνούσαμε τον τελευταίο μήνα τόσους νεκρούς σε αεροπορικά δυστυχήματα. Ισως, τελικά, να μην υπήρχε καν ανάγκη να συζητάμε τώρα για μαύρες υπερλίστες και πράσινα άλογα…
