Οι Πολωνοί δεν συγχωρούν στους Ρώσους την άρνησή τους να αναλάβουν την ευθύνη της δολοφονίας 20.000 αιχμάλωτων Πολωνών στα δάση γύρω από το Κατίν. Η Μόσχα παραδέχθηκε το γεγονός μόλις το 1990, αν και τα ρωσικά δικαστήρια αποφάνθηκαν ότι δεν πρόκειται για έγκλημα πολέμου, ενώ το Κρεμλίνο αρνείται ακόμα να αποχαρακτηρίσει απόρρητα σχετικά αρχεία.
«Ανήθικο» σύμφωνο
Περισσότερο λάδι στη φωτιά έριξε η ρωσική κρατική τηλεόραση, δικαιολογώντας την εισβολή του Κόκκινου Στρατού στην Πολωνία στις 17 Σεπτεμβρίου του 1939 ως μία απαραίτητη ενέργεια, εξαιτίας φημολογούμενων διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην πολωνική κυβέρνηση και την ηγεσία του Γ΄ Ράιχ, με σκοπό την υπονόμευση της Σοβιετικής Ενωσης.
Πάντως, ο ίδιος ο Ρώσος πρωθυπουργός Βλαντιμίρ Πούτιν σε συνέντευξή του σε μεγάλης κυκλοφορίας πολωνική εφημερίδα χαρακτήρισε «ανήθικο» το μυστικό γερμανο-σοβιετικό σύμφωνο, παραμονές της έναρξης του πολέμου, ενώ δεν παρέλειψε να εκφράσει τη λύπη του για τις σφαγές που έγιναν στο Κατίν (τα γεγονότα στο Κατίν ήταν και το θέμα της πρόσφατης ταινίας του διάσημου Πολωνού σκηνοθέτη Αντρέι Βάιντα).
Στη χθεσινή κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Πολωνό ομόλογό του, ο Πούτιν αναγνώρισε ότι υπάρχουν ανοιχτά μέτωπα στον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύουν οι δύο χώρες την πρόσφατη Ιστορία, αλλά ζήτησε να αφήσουν στην άκρη τα προβλήματα του παρελθόντος και να εστιάσουν σε αυτά του μέλλοντος. O Ρώσος πρωθυπουργός υποσχέθηκε να ανοίξει τα ρωσικά αρχεία σχετικά για το Κατίν με την προϋπόθεση ότι θα ανοίξουν και οι Πολωνοί τα δικά τους.
Το Γκντανσκ έχει φυσικά και άλλους λόγους για να γιορτάζει. Στα πιο κεντρικά σημεία της πόλης βλέπεις το χαρακτηριστικό έμβλημα της «Αλληλεγγύης», σημαίες και συνθήματα, ακόμα και αν έχουν περάσει αρκετές εβδομάδες από τον επίσημο εορτασμό των είκοσι χρόνων δημοκρατίας στη χώρα.
Ηταν το 1989 όταν η Πολωνία προχώρησε στις πρώτες ελεύθερες εκλογές, αν και μόνο το 36% των εδρών του Κοινοβουλίου θα μπορούσε να καλυφθεί από τους δημοκρατικά εκλεγμένους εκπροσώπους.
Η αντιπολίτευση της «Αλληλεγγύης» κέρδισε όλες τις «ελεύθερες» έδρες, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για τον σχηματισμό της πρώτης μη κομμουνιστικής κυβέρνησης σε ολόκληρο το πρώην ανατολικό μπλοκ.
Πηγή έμπνευσης
Οι Πολωνοί υπερηφανεύονται ότι «όλα ξεκίνησαν εδώ» και δεν έχουν άδικο. Η «Αλληλεγγύη» εξακολουθεί να είναι πηγή έμπνευσης: παιδιά αγέννητα την εποχή των μεγάλων αλλαγών εμφανίζονται στην τηλεόραση και μιλάνε για την «Αλληλεγγύη», το νόημα των αξιών της σε μια τόσο διαφορετική Πολωνία.
Τη Δευτέρα είχαμε την ευκαιρία να συναντήσουμε τον Λεχ Βαλέσα και να διαπιστώσουμε πόσο εξαιρετικά δημοφιλής παραμένει. Μιλάει με πάθος, ο αυθορμητισμός του σπάει κόκαλα, δεν έγινε ποτέ ο πολιτικός που θα μασήσει τα λόγια του.
Μπορεί να είναι υπερήφανος ότι η χώρα του, εβδομήντα χρόνια μετά το ξέσπασμα του δεύτερου μεγάλου πολέμου και είκοσι χρόνια ύστερα από την αποκατάσταση της δημοκρατίας, είναι ξανά μια μεγάλη, ανοιχτή ευρωπαϊκή χώρα, γεμάτη αυτοπεποίθηση και με τις καλύτερες προοπτικές μπροστά της για πρώτη φορά εδώ και πολλές δεκαετίες.