«Τα μάτια μας συναντιούνται μέσα στο δωμάτιο που είναι γεμάτο κόσμο. Ενδεχομένως να είναι ένας έρωτας με την πρώτη ματιά ή να μην μπορούν καν να σμίξουν τα βλέμματά μας από την αντιπάθεια». Η κριτικός τέχνης του Οπσέρβερ Λόρα Κάμινγκ το θέτει σωστά. Οι αυτοπροσωπογραφίες των περισσότερων ζωγράφων διακρίνονται από την ένταση που εκπέμπουν. Οπως επισημαίνει στο καινούργιο της βιβλίο, που είναι αφιερωμένο στο θέμα αυτό με τίτλο «A Face to the World», ακόμα και τα παιδιά μπορούν να ξεχωρίσουν τους πίνακες όπου κάποιος ζωγράφος απεικονίζει τον εαυτό και από εκείνους που έχει στήσει έναν άνθρωπο απέναντι από το καβαλέτο του.
Το πιο γοητευτικό στοιχείο του πονήματός της είναι ότι γράφει για τα πορτρέτα αυτά σαν να ήταν ζωντανοί άνθρωποι. Η αυτοπροσωπογραφία του Τιντορέτο λ.χ. είναι τόσο δυνατή, που αιχμαλωτίζει τον θεατή με την επιβλητική θωριά και τα κατάμαυρα μάτια του. «Νομίζεις ότι μπαίνεις σε ένα πεδίο από το οποίο δεν μπορείς εύκολα να αποχωρήσεις». Τα πολλαπλά αυτοπορτρέτα του Ρέμπραντ ή του Αντι Γουόρχολ είναι τόσο διαφορετικά μεταξύ τους που θα μπορούσαν να σε πείσουν ότι η ανθρώπινη φύση δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά η συνύπαρξη πολλαπλών προσωπικοτήτων μέσα στο ίδιο κορμί. Ο Κουρμπέ έπαιξε με την εικόνα του και την μεταμόρφωνε κατά βούληση από εραστή σε τροβαδούρο. Ο Ντεγκά είχε χρησιμοποιήσει μια κρίσιμη ρητορική ερώτηση επί του θέματος «Γεννηθήκαμε για να κοιτάμε ο ένας τον άλλο, έτσι δεν είναι;». Γιατί λοιπόν οι ίδιοι οι ζωγράφοι να μην επιφορτισθούν με το να αφήσουν στην ιστορία την εκδοχή του εαυτού τους. Βελτιωμένη; Καταραμένη; Αντικειμενική; Αποκαλυπτική; Γεμάτη κρυψίνοια; Αναλόγως…
Ο Ρέμπραντ λ.χ. όσο οι δουλειές του πάνε καλά και βρίσκεται στο απόγειο της καριέρας του, τα μάτια λαμπιρίζουν από την σιγουριά. Στο γεροντικό του πορτρέτο όμως το βλέμμα του έχει μια πικρή, ειρωνική σοφία που διατηρείται αναλλοίωτη μέχρι σήμερα. Ο ζωγράφος γίνεται πρωταγωνιστής και αφήνει τον παρασκηνιακό ρόλο.
Στο βιβλίο της Κάμινγκ γίνεται μια ευρεία παράθεση ονομάτων καθώς η ιστορία της τέχνης είναι γεμάτη σημαντικές αυτοπροσωπογραφίες. Ετσι και η συγγραφέας διερευνά τον πλούτο αυτό σε υποκεφάλαια. Ο Πουσέν, ο Τισιανός, ο Βαν Εκ χαρίζουν στον θεατή την ευκαιρία να τους γνωρίσει κανείς σε μεγαλύτερο βάθος από αυτό που μας επιτρέπουν οι ίδιες του οι πινελιές όταν ζωγραφίζουν άλλα θέματα. Οι πίνακες αυτοί έχουν ακινητοποιήσει τον χρόνο, τον πάγωσαν και μας επιτρέπουν να ρίξουμε και εμείς μια ματιά. «Ολες αυτές οι φιγούρες του παρελθόντος δράττουν τη στιγμή, κοιτούν στο δικό μας τώρα, όσο εμείς στρέφουμε το βλέμμα μας προς αυτούς. Ζούμε ο ένας στα μάτια του άλλου και οι ιστορίες μας δεν θα τελειώσουν ποτέ», λέει η Κάμινγκ.