Ενα μικροσκοπικό τηλεσκόπιο από γυαλί, με μέγεθος που δεν υπερβαίνει αυτό ενός μπιζελιού, θα αποκαταστήσει την όραση ατόμων των οποίων ο αμφιβληστροειδής χιτώνας έχει καταστραφεί. Ενα τέτοιο μικροσκοπικό μόσχευμα θα τους βοηθήσει να διαβάζουν, να παρακολουθούν τηλεόραση, να βλέπουν καλύτερα τα πρόσωπα των αγαπημένων τους και να έχουν ξανά μία φυσιολογική ζωή. Και βέβαια, το μίνι τηλεσκόπιο δεν ανήκει στον κόσμο της επιστημονικής φαντασίας. Αντιθέτως, έχουν ήδη γίνει εμφυτεύσεις με επιτυχία και το μόνο που αναμένουν οι κατασκευαστές τους είναι η άδεια κυκλοφορίας από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDΑ).
Μεγεθύνει τις εικόνες
Η νέα μικροσυσκευή (η εμφύτευσή της είναι εύκολη) στοχεύει στο να βελτιώσει τη ζωή ανθρώπων που πάσχουν από μία προχωρημένη μορφή εκφυλισμού της ωχράς κηλίδας. Το τηλεσκόπιο μεγεθύνει τις εικόνες στον αμφιβληστροειδή χιτώνα και τις επεκτείνει κατά τρόπο ώστε να «πέσουν» πάνω σε υγιή κύτταρα, έξω από τον κατεστραμμένο χώρο του οφθαλμού, εξηγεί ο Αλεν Χιλ, διευθύνων σύμβουλος της VisionCare Ophthalmic Τechnologies στη Σαρατόγκα της Καλιφόρνιας, που είναι η κατασκευάστρια εταιρεία του εμφυτεύματος. Τον Μάρτιο, η συμβουλευτική επιτροπή του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ πρότεινε να χορηγηθεί έγκριση για τη χρήση του μίνι τηλεσκοπίου, όπως, εξάλλου, έχει γίνει στην Ευρώπη.
«Το τηλεσκόπιο-μόσχευμα υπόσχεται πολλά στους ασθενείς που βρίσκονται στο τελευταίο στάδιο του εκφυλισμού της ωχράς κηλίδας», υποστηρίζει η ερευνήτρια Τζάνετ Π. Σζλικ, μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του FDA και διευθύντρια της οργάνωσης Chicago LightΗouse γι’ αυτούς που πάσχουν από τύφλωση ή έχουν σοβαρά προβλήματα όρασης. Η πρωτοποριακή συσκευή, ωστόσο, δεν θεραπεύει τη νόσο, αλλά βελτιώνει την οπτική οξύτητα. Παραδείγματος χάριν, ένας άνθρωπος που βλέπει θολά το πρόσωπο του φίλου του μπορεί, με τη βοήθεια αυτού του τηλεσκοπίου – μεγεθυντικού φακού, να βλέπει θολά μόνο το σημείο του στόματος ή τα μάτια του φίλου του, αλλά να διακρίνει το υπόλοιπο πρόσωπο κανονικά.
Το μίνι τηλεσκόπιο εμφυτεύεται στο ένα μάτι και χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο για να διευκολύνει το διάβασμα και την αναγνώριση των προσώπων. Το άλλο μάτι, που οι ειδικοί «δεν πειράζουν καθόλου», χρησιμοποιείται για την περιφερειακή όραση κατά τη διάρκεια άλλων δραστηριοτήτων, παραδείγματος χάριν για έναν περίπατος. Οπως εξηγεί ο Χένρι Χάντσον, ειδικός στον αμφιβληστροειδή χιτώνα στο Τάκσον της Αριζόνας και συντάκτης δύο μελετών για το μίνι εμφύτευμα, δεν μπορούν να υποβληθούν στην επέμβαση όλοι οι ασθενείς που πάσχουν από εκφυλισμό της ωχράς κηλίδας. «Μέχρι σήμερα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την πρωτοποριακή μέθοδο σε είκοσι από τους εκατό ασθενείς που μας το ζητούν. Για τους υπόλοιπους δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα εξαιτίας του σχήματος των οφθαλμών τους ή διότι μπορεί να παρουσιάζουν κι άλλα προβλήματα. Ισως, για παράδειγμα, να μην έχουν καλή αίσθηση της ισορροπίας, κάτι που έχει κομβική σημασία», υπογραμμίζει ο δρ Χάντσον. Μετά την έγκριση του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων, η VisionCare θα καταθέσει αίτηση έτσι ώστε η εφαρμογή της νέας μεθόδου να καλύπτεται πλήρως και από τη δημόσια ασφάλιση των ΗΠΑ. Μέχρι στιγμής, πάντως, δεν είναι γνωστό το κόστος της θεραπείας.
Ο δρ Μπρους Ρ. Ρόζενταλ είναι διευθυντής στα προγράμματα μειωμένης όρασης της LightHouse International στη Νέα Υόρκη, όπου μίνι τηλεσκόπια προσαρμοσμένα σε σκελετούς γυαλιών όρασης χορηγούνται στους πάσχοντες από εκφυλισμό της ωχράς κηλίδας. Οπως λένε οι ασθενείς, η όρασή τους βελτιώνεται σημαντικά και με αυτά τα παράξενα γυαλιά, περίπου όσο και με την εμφύτευση του μίνι τηλεσκοπίου στον οφθαλμό.
«Αν και οι μελέτες για τα εμφυτεύματα κατέγραψαν ελάχιστες επιπλοκές, τίποτα δεν είναι απολύτως ασφαλές όταν τοποθετείς ξένα σώματα στον οφθαλμό. Ακόμη και μια εγχείρηση ρουτίνας, όπως για καταρράκτη, μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση», καταλήγει ο Αμερικανός ειδικός. Ο δρ Ρόζενταλ πιστεύει ότι τα νέα εμφυτεύματα είναι ιδιαίτερα ωφέλιμα για κάποιους ασθενείς, ιδιαίτερα αυτούς που δεν θέλουν να «αποκαλύψουν» στον κόσμο ότι έχουν προβλήματα όρασης. Αντιθέτως, τα τηλεσκόπια που προσαρμόζονται πάνω στους σκελετούς γυαλιών όρασης τα βλέπει κανείς από μακριά.
Κλινικές δοκιμές
Ταυτόχρονα, όμως, ανησυχεί ότι όσοι υποβάλλονται στην επέμβαση θα αντιμετωπίσουν προβλήματα ισορροπίας. «Είναι προφανές ότι κάποιος που στο ένα μάτι βλέπει μια τεράστια εικόνα και στο άλλο μια φυσιολογική μπορεί εύκολα να παραπατήσει και να πέσει», εξηγεί.
Κατά τη διάρκεια των κλινικών δοκιμών της μεθόδου, πάντως, δεν κατεγράφη αύξηση των ατυχημάτων και των πτώσεων σε αυτούς που υποβλήθηκαν στην επέμβαση.
Η νέα μέθοδος έχει εφαρμοστεί σε τουλάχιστον 200 ασθενείς που οι ερευνητές παρακολούθησαν επί πέντε χρόνια. Οπως διαπιστώθηκε, οι περισσότεροι προσαρμόστηκαν με ευκολία στη νέα πραγματικότητα, δηλαδή, τη χρήση του ενός οφθαλμού για τη μακρινή όραση και του άλλου για το διάβασμα και την αναγνώριση προσώπων. Τελικά, ο μέσος ασθενής που υποβλήθηκε στην επέμβαση από εντελώς τυφλός κατάφερε με το μόσχευμα να διαβάζει βιβλία με μεγάλα τυπογραφικά στοιχεία.