ΒΕΡΙΓΓΕΙΟΣ ΠΟΡΘΜΟΣ. Φιλόδοξη ρωσο-αμερικανική αποστολή πραγματοποιείται αυτόν τον καιρό στα νερά του Βερίγγειου Πορθμού, με στόχο την απογραφή της θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας της περιοχής, που θεωρείται κρίσιμη για την κατανόηση του γρίφου της κλιματικής αλλαγής.
Η καθηγήτρια Ωκεανολογίας του Πανεπιστημίου της πολιτείας της Ουάσιγκτον Ρεμπέκα Γούντγκεϊτ εκτιμά ότι ο «Βερίγγειος Πορθμός είναι το κλειδί της τήξης των πάγων της Αρκτικής». Για το λόγο αυτό, πενήντα επιστήμονες από πανεπιστημιακά ιδρύματα των δύο χωρών ταξιδεύουν από τα μέσα Αυγούστου στο ρωσικό ωκεανογραφικό πλοίο «Καθηγητής Χραμόφ», μελετώντας την περιοχή των θαλασσών του Βερίγγειου και του Τσκούκτσι, εκατοντάδες ναυτικά μίλια βόρεια των νήσων Βράνγκελ, ανοιχτά των ακτών της Βορειοδυτικής Ρωσίας.
Η πρώτη τέτοια αποστολή το 2007 είχε διαπιστώσει ανησυχητική υποχώρηση των πάγων στην περιοχή, ενώ η τάση αυτή επαναλήφθηκε και το φετινό καλοκαίρι, σύμφωνα με το αμερικανικό Κέντρο Χιονιού και Πάγου. Το φαινόμενο της τήξης των πάγων ευνοείται από τη ροή θερμότερου νερού από τον Ειρηνικό, μέσω του Βερίγγειου Πορθμού, προς τον Αρκτικό Ωκεανό. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν επίσης ότι όσο περιορίζεται το εμβαδόν των πάγων, το νερό απορροφά περισσότερη ηλιακή ακτινοβολία, που με τη σειρά της λιώνει περισσότερο πάγο.
«Ουδείς αμφισβητεί πλέον το γεγονός ότι η ατμόσφαιρα θερμαίνεται και ότι η Αρκτική θερμαίνεται με ταχύτερο ρυθμό από κάθε άλλη περιοχή του πλανήτη», λέει ο Αλεξέι Οστρόφσκι, ένας από τους Ρώσους συντονιστές της αποστολής και πρώην διπλωμάτης, που συνεχίζει λέγοντας: «Για το λόγο αυτό, οι επιστήμονες επέλεξαν αυτή τη θαλάσσια περιοχή για τις έρευνές τους, καθώς η μεταβολή του κλίματος είναι ιδιαίτερα εμφανής εδώ».
Δύσκολη η άδεια
Η επιστημονική ομάδα δυσκολεύτηκε ιδιαίτερα για να εξασφαλίσει άδεια για την αποστολή της από το ρωσικό υπουργείο Αμυνας και τις υπόλοιπες αρμόδιες υπηρεσίες, ώστε να επιτραπεί η είσοδος Αμερικανών επιστημόνων και του ογκώδους εξοπλισμού τους στη χώρα, χωρίς να απειληθεί η εθνική ασφάλεια της Ρωσίας. Οι κινήσεις της επιστημονικής αποστολής ελέγχονται έτσι στενά από το ρωσικό πολεμικό ναυτικό.
Μετά την πρώτη ρωσοαμερικανική αποστολή στους πάγους, που ονομάσθηκε RUSALCA, το 2004 οι επιστήμονες κατέγραψαν την ύπαρξη θαλάσσιων ειδών, όπως καβούρια και ασπόνδυλα, που μέχρι πρότινος δεν θεωρούνταν ικανά να επιβιώσουν σε τόσο μεγάλα γεωγραφικά πλάτη. «Το ερώτημα του τι ακριβώς συμβαίνει στην περιοχή είναι πολύ ενδιαφέρον. Τι σημαίνει το ότι ο πάγος, που πάντα υπήρχε σε αυτές τις θάλασσες, λιώνει σήμερα;», λέει ο Τέρι Ουίτλετζ του Πανεπιστημίου της Αλάσκα στο Φέρμπανκς, που είναι και επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας της αποστολής RUSALCA 2009 και ένας από τους πιο έμπειρους ωκεανολόγους του ταξιδιού, με περισσότερες από 90 αποστολές στο ενεργητικό του.
Ακόμη και η ραγδαία υποχώρηση των πάγων παρουσιάζει σημαντικές ερευνητικές ευκαιρίες για την επιστημονική ομάδα στο σκάφος «Καθηγητής Χραμόφ». Αυτό το καλοκαίρι, η μικρή έκταση των πάγων στην Αρκτική επέτρεψε στο «Χραμόφ» να ταξιδέψει πιο βόρεια από κάθε άλλη φορά, μελετώντας τα αφιλόξενα οικοσυστήματα του Αρκτικού Ωκεανού.