Μέχρι τώρα γνωρίζαμε ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση βλάπτει την υγεία του ανθρώπου, κυρίως όσον αφορά το αναπνευστικό σύστημα και την καρδιακή λειτουργία. Δύο έρευνες από τις ΗΠΑ έρχονται να φωτίσουν μια άγνωστη μέχρι τώρα πλευρά: Το νέφος «κτυπά» και στο μυαλό, καθώς η αυξημένη ρύπανση του αέρα στις πόλεις φαίνεται να καθυστερεί τη νοητική εξέλιξη των παιδιών σε σημαντικό βαθμό!
Ευρήματα
Πρόκειται για αποτελέσματα δύο σημαντικών μελετών από σοβαρά ιδρύματα των Ηνωμένων Πολιτειών, που παρακολούθησαν με συγκεκριμένο τρόπο την έκθεση των παιδιών σε ρύπους – δείκτες, από έμβρυα μέσα στην κοιλιά της μητέρας τους μέχρι την ηλικία των πέντε ή των οκτώ – έντεκα ετών αντίστοιχα.
Τα ευρήματα και των δύο ερευνών κινούνται στην ίδια κατεύθυνση: τα παιδιά που είχαν εκτεθεί κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων της ζωής τους σε υψηλές συγκεντρώσεις ρύπανσης παρουσίαζαν μικρότερο βαθμό ανταπόκρισης σε τεστ νοημοσύνης. Οσο κι αν αμφισβητείται από πολλούς η εγκυρότητα των συγκεκριμένων τεστ, το γεγονός ότι η μεγάλη πλειονότητα των παιδιών που μεγάλωσαν σε συνθήκες ρύπανσης εμφάνισαν χειρότερες επιδόσεις δεν μπορεί να προσπεραστεί. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια ακόμα πλευρά της φθοράς της ανθρώπινης υγείας από την υποβάθμιση του περιβάλλοντος, η οποία έχει βέβαια και έντονο ταξικό χρώμα, καθώς στις πιο υποβαθμισμένες και δηλητηριασμένες περιοχές κατοικούν φτωχές οικογένειες.
Η πλέον πρόσφατη μελέτη δημοσιεύτηκε τον περασμένο Αύγουστο στο περιοδικό «Pediatrics». Η έρευνα συντονίστηκε από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Κολούμπια και αφορούσε παιδιά που γεννήθηκαν και διαβιούν σε περιοχές της Νέας Υόρκης με υψηλή ρύπανση (Χάρλεμ και Νότιο Μπρονξ), καθώς και σε μια ανάλογη γειτονιά της Ουάσιγκτον. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι υπάρχει πιθανή συσχέτιση ανάμεσα στην αυξημένη ατμοσφαιρική ρύπανση και στη μειωμένη νοητική απόδοση των παιδιών.
Η έρευνα ήταν πραγματικά εντυπωσιακή, καθώς ξεκίνησε με την παρακολούθηση εκατοντάδων μητέρων, μη καπνιστριών, με διαφορετική καταγωγή (αφροαμερικανίδες, λευκές κ.λπ.), από την περίοδο της κύησης. Στην κάθε μητέρα προσαρμόστηκε ένας προσωπικός αισθητήρας, που κατέγραφε τις συγκεντρώσεις πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων στο περιβάλλον που κινούνταν.
Οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (ΠΑΥ) είναι χημικές ενώσεις που απελευθερώνονται στον αέρα από την καύση άνθρακα, ντίζελ, πετρελαίου, φυσικού αερίου, καθώς και από το τσιγάρο. Βασική πηγή θεωρούνται οι εξατμίσεις των αυτοκινήτων. Και στην Ελλάδα η παρουσία των πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων είναι σημαντική, συνήθως πάνω σε αιωρούμενα μικροσωματίδια.
Οι ερευνητές παρακολούθησαν στη συνέχεια τα παιδιά που γεννήθηκαν μέχρι την ηλικία των πέντε ετών. Μια σειρά παράγοντες του περιβάλλοντός τους, που μπορούσαν να επιδράσουν επίσης στη νοητική τους ανάπτυξη (ποιότητα γονικής φροντίδας, επίπεδο μόρφωσης της μητέρας, έκθεση σε παθητικό κάπνισμα ή σε ρύπανση από μόλυβδο) καταγράφονταν αναλυτικά.
Μαθησιακή απόδοση
Οταν τα παιδιά έφτασαν σε ηλικία πέντε ετών τους δόθηκε ένα τεστ ευφυΐας. Εκείνα που είχαν μεγάλη έκθεση σε ρύπανση από ΠΑΥ (τα 140 από τα 249 παιδιά), βρέθηκε να έχουν μικρότερη επίδοση στο τεστ IQ κατά 4,31-4,67 μονάδες σε σχέση με τα παιδιά που μεγάλωσαν αναπνέοντας πιο καθαρό αέρα. Ενα μέσο «κανονικό» επίπεδο νοημοσύνης θεωρείται γύρω στις 100 μονάδες. Η δρ Frederica Perera, επικεφαλής της μελετητικής ομάδας, σχολίασε ότι η μείωση που παρατηρείται στα επίπεδα νοητικής ανταπόκρισης μπορεί να είναι σημαντική στη μαθησιακή απόδοση του παιδιού. «Θυμίζει τις συνέπειες από τον μόλυβδο», είπε. Ο μόλυβδος βέβαια μειώθηκε δραστικά μετά την εμφάνιση της αμόλυβδης βενζίνης, αλλά τα προβλήματα από τη ρύπανση επανέρχονται.