Κατά τις πρώτες του επαφές στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, την περασμένη Τετάρτη, ο πρόεδρος Ομπάμα σημείωσε πρόοδο σε δύο ζητήματα, αποσπώντας αφενός την υπόσχεση της Ρωσίας ότι θα εξετάσει το ενδεχόμενο νέων αυστηρών κυρώσεων κατά του Ιράν και εξασφαλίζοντας αφετέρου τη ρωσική και κινεζική υποστήριξη για μια απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας στο θέμα της μείωσης των πυρηνικών όπλων.
Η επιτυχία καταγράφηκε καθώς ο κ. Ομπάμα εξηγούσε στους ηγέτες του κόσμου ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες προτίθενται να ανοίξουν μια νέα εποχή δεσμεύσεων, στο πλαίσιο μιας δυναμικής ομιλίας προς τη Γενική Συνέλευση, με την οποία επιδίωξε να αποσαφηνίσει τις διαφορές μεταξύ της κυβέρνησής του και εκείνης του Τζορτζ Μπους.
Ενας από τους καρπούς αυτών των διαφορών -παρότι αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου απέφυγαν να αναγνωρίσουν δημοσίως ότι έγινε κάποια ανταλλαγή- διαπιστώθηκε στη διάρκεια της συνάντησης του κ. Ομπάμα, το απόγευμα της Τετάρτης, με τον Ρώσο πρόεδρο Ντμίτρι Μεντβέντεφ – της πρώτης συνάντησης μεταξύ των δύο ανδρών από τότε που ο Αμερικανός πρόεδρος αποφάσισε να αντικαταστήσει το αμυντικό πυραυλικό πρόγραμμα του κ. Μπους στην Ευρώπη με μια άλλη εκδοχή, λιγότερο απειλητική, για τη Ρωσία. Εχοντας τον Μπαράκ Ομπάμα στο πλευρό του, ο κ. Μεντβέντεφ διεμήνυσε για πρώτη φορά ότι η Ρωσία θα ακούσει με προθυμία τα πάγια αμερικανικά αιτήματα για την επιβολή σκληρότερων κυρώσεων στο Ιράν, εάν, όπως αναμένεται, οι συνομιλίες με την Τεχεράνη, με θέμα το πυρηνικό της πρόγραμμα, που έχουν προγραμματιστεί για τον ερχόμενο μήνα, δεν σημειώσουν πρόοδο.
«Είπα στην εξοχότητά του, στον κ. πρόεδρο, ότι πιστεύουμε πως πρέπει να βοηθήσουμε το Ιράν να πάρει τη σωστή απόφαση», δήλωσε ο κ. Μεντβέντεφ, προσθέτοντας ότι οι «κυρώσεις σπανίως οδηγούν σε εποικοδομητικά αποτελέσματα, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις, οι κυρώσεις είναι αναπόφευκτες».
Αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου μετά βίας έκρυβαν τη χαρά τους. «Δεν θα μπορούσα να το πω με ωραιότερα λόγια εγώ ο ίδιος», δήλωσε στους δημοσιογράφους, μετά τη συνάντηση, ο επιφανής σύμβουλος του Ομπάμα, κ. Μάικλ Μακφόλ. Επέμεινε, πάντως, ότι η κυβέρνηση δεν προσπάθησε να εξαγοράσει τη συνεργασία της Ρωσίας με την απόφασή της να αποσύρει το σχέδιο εγκατάστασης μερών της αμερικανικής αντιπυραυλικής άμυνας στην Ευρώπη.
Κατ’ ιδίαν, αρκετοί κυβερνητικοί αξιωματούχοι αναγνώρισαν ότι η αντιπυραυλική άμυνα μπορεί να έχει κάποια σχέση με τη νέα φρασεολογία της Μόσχας στο θέμα του Ιράν. Το αν οι δηλώσεις του κ. Μεντβέντεφ σημαίνουν αποφασιστική δράση στο Συμβούλιο Ασφαλείας για το θέμα των πυρηνικών του Ιράν μένει να αποδειχθεί. Στο παρελθόν, η Μόσχα έχει προκαλέσει απογοήτευση σε Αμερικανούς αξιωματούχους με την άρνησή της στο θέμα των κυρώσεων, ενώ ο πρωθυπουργός κ. Μεντβέντεφ απέφυγε πρόσφατα να αναγνωρίσει τη σημασία της επιβολής τους.
Πυρηνικά
Ο κ. Ομπάμα πάντως σημείωσε μία ακόμη επιτυχία στη Γενική Συνέλευση, καθώς η Ρωσία και η Κίνα συμφώνησαν να υποστηρίξουν την ενίσχυση της Συνθήκης Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Οπλων. Θέλοντας να προετοιμάσει την υπογραφή μιας νέας πιο δεσμευτικής συνθήκης, η κυβέρνηση Ομπάμα έδωσε στη δημοσιότητα σχέδιο συμφωνίας που καλεί τα κράτη να θέσουν περιορισμούς στις εξαγωγές πυρηνικών, έτσι ώστε οι εμπειρογνώμονες της διεθνούς κοινότητας να είναι εξουσιοδοτημένοι να συνεχίσουν τον έλεγχο της χρήσης ορισμένων πυρηνικών υλικών, ακόμη κι όταν μια χώρα αποσυρθεί από το σύμφωνο μη διάδοσης. Αυτό δεν συμβαίνει συχνά, αλλά η Βόρεια Κορέα, επί παραδείγματι, διακήρυξε το 2003 ότι αποσύρεται και οι επιθεωρητές αναγκάστηκαν τότε να φύγουν από τη χώρα.
Η κυβέρνηση Ομπάμα χαιρέτισε την επικείμενη απόφαση ως σημαντικό βήμα προς τα εμπρός. Η απόφαση όμως θα γίνει δεσμευτική μόνο εάν το Συμβούλιο Ασφαλείας αξιώσει από τα κράτη να επιβάλουν τέτοιου είδους αυστηρούς περιορισμούς. Πολλές χώρες διστάζουν να δεσμευτούν, κάτι που αποδεικνύει πόσο δύσκολο είναι το έργο της ενίσχυσης της συνθήκης, της οποίας η αναθεώρηση έχει προγραμματιστεί για το ερχόμενο έτος.