Πόση είναι η επίδραση των κλιματικών αλλαγών στο λιώσιμο των πολικών πάγων και, αντίστροφα, σε ποιο βαθμό αυτή η συρρίκνωση των παγόβουνων μπορεί να επιταχύνει την υπερθέρμανση του πλανήτη; Αυτή είναι η απάντηση που θα επιχειρήσει να δώσει ο δορυφόρος Cryosat-2 της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA), o οποίος αναμένεται να εκτοξευθεί στις 8 Απριλίου από το κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ στο Καζακστάν. Εγκατεστημένος μέσα σε έναν Ντεμπνρ, έναν τροποποιημένο διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο, ο δορυφόρος θα τεθεί σε τροχιά σε ύψος 700 χιλιομέτρων πάνω από τη γήινη επιφάνεια, ώστε να χαρτογραφεί σε καθημερινή βάση τις εκτάσεις πάγου που καλύπτουν την Ανταρκτική και την Αρκτική. Με αυτόν τον τρόπο αναμένεται να δώσει στους επιστήμονες την ακριβέστερη εικόνα που είχαν ποτέ για τα παγοκαλύμματα του πλανήτη.
Βέβαια, δεν είναι η πρώτη φορά που οι ειδικοί βασίζονται σε διαστημικά δεδομένα για να μελετήσουν τους δύο γήινους πόλους. Τόσο ο δορυφόρος IceSat της ΝΑSΑ όσο και τα μη επανδρωμένα διαστημόπλοια ERS και Envisat της ESA στο παρελθόν έχουν προσφέρει σημαντικές αντίστοιχες πληροφορίες. Πληροφορίες που άλλωστε έχουν επιβεβαιώσει πως, λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη, οι πάγοι συρρικνώνονται ολοένα και πιο γρήγορα: για παράδειγμα, σύμφωνα με την έκθεση του 2007 της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή, «οι δορυφορικές μετρήσεις δείχνουν πως η επιφάνεια που καλύπτεται από πάγο στην Αρκτική μειώνεται από το 1978 κατά 2,7% ανά δεκαετία».
Ωστόσο, αν και οι δορυφόροι αυτοί προσδιόριζαν την έκταση των πολικών πάγων, δεν μπορούσαν να υπολογίσουν τη μάζα τους. Γι’ αυτό και ο Cryosat-2 έχει εξοπλιστεί με ένα υπερσύγχρονο ραντάρ-υψομετρητή, το οποίο μπορεί να αναλύσει στις τρεις διαστάσεις το ανάγλυφο των παγοκαλυμμάτων. Κι έτσι, θα καταφέρει να υπολογίσει το πάχος τους με ακρίβεια λίγων εκατοστών, γεγονός που θα δώσει τη δυνατότητα να συσχετιστεί η μείωση των πάγων με άλλα κλιματικά φαινόμενα, όπως οι τυχόν μεταβολές στα ωκεάνια ρεύματα ή η άνοδος της στάθμης της θάλασσας. Αλλωστε, είναι χαρακτηριστικό πως η απόφαση για την κατασκευή του Cryosat-2 ελήφθη λίγους μόλις μήνες μετά την αποτυχημένη εκτόξευση του προκατόχου του Cryosat, ο οποίος το 2005 συνετρίβη στη θάλασσα λόγω βλάβης στον πύραυλο που θα τον έθετε σε τροχιά.
Η εκτόξευση του συγκεκριμένου δορυφόρου έρχεται σε μια συγκυρία όπου πληθαίνουν όσοι αντιμετωπίζουν την κλιματική αλλαγή ως μία ακόμη θεωρία συνωμοσίας, ειδικά μετά το σκάνδαλο «Climategate» και τη διαρροή δεκάδων e-mail που αποκαλύπτουν πως κλιματολόγοι παραποίησαν τα στοιχεία τους ώστε να δείξουν πως η παγκόσμια θερμοκρασία παρουσιάζει πρωτόγνωρη αύξηση τα τελευταία εκατό χρόνια. Και οι μετρήσεις του αναμένεται να προσφέρουν ένα σημαντικό επιχείρημα σε όσους ειδικούς υποστηρίζουν πως, μπορεί το σκάνδαλο να πλήγωσε όντως το γόητρο της επιστημονικής κοινότητας, όμως δεν αποδεικνύει πως η πλανητική υπερθέρμανση είναι μύθος.