Υπάρχουν χώρες όπου η λέξη όραμα μοιάζει με «κενό γράμμα». Αυτό όμως δεν ισχύει στην Τουρκία, όπου σήμερα τα οράματα περισσεύουν. Βλασταίνουν και ευδοκιμούν με φρενήρεις ρυθμούς, ακολουθώντας τη σκέψη και τον δυναμισμό του κατ’ εξοχήν οραματιστή Ταγίπ Ερντογάν. Ηδη πολυδιάστατο, το όραμα του Τούρκου πρωθυπουργού εμπλουτίζεται από ολοένα και πιο φιλόδοξες πτυχές όσο πλησιάζουν οι εκλογές της 12ης Ιουνίου, με τεκμήριο αδιάψευστο το μανιφέστο του Κόμματος της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης (ΑΚΡ), που έχει τίτλο «Η Τουρκία είναι έτοιμη. Στόχος το 2023». Το έτος είναι συμβολικά φορτισμένο· πρόκειται για την επέτειο εκατό χρόνων από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας από τον Κεμάλ Ατατούρκ.
Το μανιφέστο δόθηκε στη δημοσιότητα πριν από μια εβδομάδα, το περιεχόμενό του συνεχίζει όμως να κυριαρχεί στην ειδησεογραφία. Πόλος έλξης του ενδιαφέροντος δεν είναι τόσο τα σημεία που αφορούν την «ανεπτυγμένη δημοκρατία» και το νέο δημοκρατικό Σύνταγμα, την ευόδωση της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας, τον μεγαλεπήβολο στόχο για την αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος στα 25.000 δολάρια, με ανάδειξη της Τουρκίας σε 10η διεθνή οικονομική υπερδύναμη έως το 2023. Το ενδιαφέρον εντός και εκτός Τουρκίας έχει κεντρίσει το «τρελό και μεγαλοπρεπές σχέδιο» του κ. Ερντογάν για την Κωνσταντινούπουλη, με επίκεντρο τη «Διώρυγα της Κωνσταντινουπόλεως», «υποκατάστατο» του Βοσπόρου – και ταφόπλακα διεθνών συνθηκών, όπως του Μοντρέ, λένε κάποιοι.
«Η Κωνσταντινούπολη είναι η πεμπτουσία της Τουρκίας, όχι μόνο η δική της καρδιά αλλά του κόσμου ολόκληρου. Οποιαδήποτε προσφορά προς αυτήν είναι δώρο προς την Ανατολία και τη Θράκη, δώρο προς την ανθρωπότητα», διακήρυξε ο κ. Ερντογάν στις 29 Απριλίου, όταν δημοσιοποίησε σε προεκλογική συγκέντρωση το σχέδιό του για τη διώρυγα που θα ενώνει τη Μαύρη Θάλασσα με τη Θάλασσα του Μαρμαρά. Λέξη δεν είπε για το κόστος ή άλλες λεπτομέρειες, μολονότι έδωσε στη δημοσιότητα ηλεκτρονική μακέτα όπου απεικονίζεται το έργο, που θα σώσει τον Βόσπορο από την περιβαλλοντική καταστροφή και την κυκλοφοριακή συμφόρηση πετρελαιοφόρων και άλλων εμπορικών πλοίων με επικίνδυνο φορτίο.
Το έργο θα σώσει και την «ιστορική» Κωνσταντινούπολη, που θα ανασάνει από τον υπερπληθυσμό, εφόσον στην αρχή -ίσως κοντά στη Σηλυβρία- και στο τέλος της διώρυγας οι γύρω περιοχές θα γνωρίσουν πρωτοφανή οικιστική, οικονομική, πολιτισμική, περιβαλλοντική και τεχνολογική ανάπτυξη.
Οσο περνούν οι μέρες, στον τουρκικό Τύπο κυκλοφορούν λεπτομέρειες μεγαλοσύνης, που όμως μάλλον σύγχυση προκαλούν, αν και είναι ελκυστικές για επίδοξους επενδυτές.
Αποκαλύφθηκε ότι το ΑΚΡ σχεδιάζει να χτίσει δύο νέες πόλεις, μία στην ευρωπαϊκή πλευρά, μία άλλη στην ασιατική, με παράλληλη διαίρεση της Κωνσταντινούπολης σε δύο διοικητικές αρχές, η μία γύρω από τη Σηλυβρία, η άλλη ένθεν του Καρτάλ. Η Πόλη του υπερπληθυσμού θα «νοικοκυρευτεί» χάρη στο Σχέδιο Περιβαλλοντικής Τάξης, «κάτι σαν Σύνταγμα της Κωνσταντινουπόλεως», εξηγεί η εφημερίδα «Ζαμάν». Σκέφτονται να «κατασκευάσουν» ακόμη και νησί, κατά τα πρότυπα του Ντουμπάι, «κρίκο» της ευρωπαϊκής και ασιατικής πλευράς.
Ο κ. Ερντογάν γνώριζε πολύ καλά τον θόρυβο που θα προκαλούσε προεκλογικά το «τρελό» σχέδιό του, «το νεανικό του όραμα πριν ακόμη γίνει δήμαρχος της Πόλης». Την Πέμπτη, νέα στοιχεία φώτισαν τις παράπλευρες λεπτομέρειες. Για να επιλέγεται η νέα διώρυγα, που θα ολοκληρωθεί το 2023, μελετάται και η αύξηση των τελών διέλευσης που καταβάλλουν τα πλοία στον Βόσπορο (!).
«Η Τουρκία είναι μια εξαιρετικά σύνθετη χώρα, με περίπλοκα κοινωνικά προβλήματα, με φτώχεια και ανισότητες, με το κουρδικό ζήτημα. Ισως, αντί για μεγαλοπρεπή αλλά μακροπρόθεσμα σχέδια που αντιπαρέρχονται διεθνείς συνθήκες, καλό θα ήταν να ασχοληθεί κανείς με τα τρέχοντα και σε βραχυπρόθεσμη προοπτική. Το ΑΚΡ θα κερδίσει πιθανότατα τις εκλογές, αλλά το 2023 είναι μακριά», σημειώνει φιλοκυβερνητικός αρθρογράφος, ελαφρώς ανήσυχος με τα μεγαλοπρεπή σχέδια.
Το PKK απειλεί με «μεγάλο πόλεμο»
Το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (ΡΚΚ) ανέλαβε, προχθές, την ευθύνη για την επίθεση εναντίον του λεωφορείου της αστυνομίας, που συνόδευε άλλο λεωφορείο του κυβερνώντος ΑΚΡ, την περασμένη Τετάρτη στην Κασταμονή του Πόντου. Λίγο αργότερα, ο έγκλειστος στις φυλακές της Νήσου των Σκύλων ηγέτης του ΡΚΚ Αμπντουλάχ Οτσαλάν απείλησε με «μεγάλο πόλεμο», εάν αμέσως μετά τις εκλογές της 12ης Ιουνίου η νέα τουρκική κυβέρνηση δεν αρχίσει ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις. Η επίθεση στην Κασταμονή, που κόστισε τη ζωή σε έναν αστυνομικό και τον τραυματισμό σε άλλους δύο, εκδηλώθηκε αμέσως μετά το τέλος προεκλογικής συγκέντρωσης του ΑΚΡ και την αναχώρηση του Ταγίπ Ερντογάν. Σύμφωνα με τη «Ζαμάν», που επικαλείται ραδιοεπικοινωνία μεταξύ ανταρτών του ΡΚΚ, μαγνητοφωνημένη από τη ΜΙΤ, πραγματικός στόχος της επίθεσης ήταν το ΑΚΡ.