Αγνοώντας τη διεθνή κατακραυγή, ο συριακός στρατός απέστειλε τανκς, τεθωρακισμένα οχήματα και ελεύθερους σκοπευτές στο συμβολικό κέντρο της Χάμα -μιας πόλης που αναδεικνύεται κινητήριος μοχλός της εξέγερσης- σε μια κίνηση που θεωρείται ενδεικτική της αποφασιστικότητας του προέδρου Ασαντ να συνθλίψει οποιονδήποτε αμφισβητεί την εξουσία του. Η στρατιωτική επιδρομή στην πλατεία Ασι, όπου τους τελευταίους μήνες έχουν πραγματοποιηθεί οι μεγαλύτερες διαδηλώσεις κατά του καθεστώτος, εθεωρείτο μέχρι την Πέμπτη αδιανόητη από τη συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της πόλης. Το γεγονός ότι, εν τέλει, αυτό ακριβώς συνέβη και μάλιστα στην πόλη που το 1982 ουσιαστικά ισοπεδώθηκε από τον πατέρα του Μπασάρ Ασαντ, Χαφέζ, καθιστά ξεκάθαρο πως το καθεστώς δεν θα διστάσει να φτάσει στα άκρα προκειμένου να διασφαλίσει την επιβίωσή του.
Τι κρύβεται όμως πίσω απ’ αυτή την κίνηση, η οποία ενδέχεται να ρίξει λάδι στη φωτιά της εξέγερσης, φέρνοντας ίσως πολύ διαφορετικά αποτελέσματα απ’ αυτά που επιθυμεί ο πρόεδρος Ασαντ; Στα τέλη της περασμένης εβδομάδας, το καθεστώς πιθανότατα θορυβήθηκε από τη μαζικότητα των διαδηλώσεων σε ολόκληρη τη χώρα και έκρινε πως αυτή τη φορά απειλείται πράγματι η επιβίωσή του. Η «ενέργεια» από τις διαδηλώσεις στη Χάμα ήταν τέτοια που πυροδότησε ογκώδεις διαδηλώσεις στην πέμπτη μεγαλύτερη πόλη της Συρίας, Ντέιρ Αζ Ζαάρ.
Ακτιβιστές από τη Χάμα ισχυρίζονταν ότι η πόλη δεχόταν αδιάκοπο σφυροκόπημα από το πυροβολικό του στρατού από το μεσημέρι της Δευτέρας και πως τα πρώτα τανκς εμφανίστηκαν στην πλατεία Ασι τις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης. Οι ίδιες πηγές υποστήριζαν ότι οι κάτοικοι έστησαν οδοφράγματα σε μια μάταια προσπάθεια να ανακόψουν την πορεία των αρμάτων μάχης. «Ο στρατός έχει καταλάβει την πλατεία Ασι», έγραψε κάποιος στη σελίδα της Συριακής Επανάστασης στο Facebook. «Η ηρωική νεολαία της Χάμα τους αντιμετωπίζει», συνεχίζει το σύντομο μήνυμα. Αλλες πηγές, ωστόσο, ανέφεραν ότι τα πυρά του πυροβολικού είναι πυκνά και ως εκ τούτου οι κάτοικοι παραμένουν κλεισμένοι στα σπίτια τους.
Διεθνής απομόνωση
Οι πρακτικές της κυβέρνησης -δειλά βήματα στην κατεύθυνση της μεταρρύθμισης που ακυρώνονται από την κλιμάκωση της βίας- έχει βυθίσει τη Συρία σ’ ένα άνευ προηγουμένου καθεστώς διεθνούς απομόνωσης. Την Πέμπτη, για παράδειγμα, ο πρόεδρος Ασαντ καθιέρωσε με έκτακτο διάταγμα ένα πολυκομματικό σύστημα, ικανοποιώντας ένα από τα βασικά αιτήματα των διαδηλωτών. Η αντιπολίτευση όμως το απέρριψε ως προσπάθεια αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης από τις θηριωδίες στη Χάμα. Η βίαια καταστολή δε, η οποία έχει στοιχίσει τη ζωή σε περισσότερους από 2.000 ανθρώπους, έχει δώσει νέα ώθηση σε μια εξέγερση, στην οποία μέχρι προσφάτως δεν συμμετείχαν παρά μερικές χιλιάδες πολίτες. Η επίθεση στη Χάμα διεξήχθη στην αρχή του ιερού για τους μουσουλμάνους μήνα του Ραμαζανιού, κατά τη διάρκεια του οποίου οι πιστοί νηστεύουν από την ανατολή μέχρι τη δύση του ήλιου. Το γεγονός αυτό εξαγρίωσε ένα μεγάλο ποσοστό της συριακής κοινής γνώμης. Τι ώθησε, λοιπόν, τους σχεδιαστές της πολιτικής του καθεστώτος Ασαντ σε μια επίθεση εν μέσω Ραμαζανιού; Ολες οι ενδείξεις συνηγορούν πως φοβήθηκαν ότι η αντιπολίτευση θα επιχειρούσε να εκμεταλλευτεί τις μεγάλες συναθροίσεις στα τεμένη της χώρας, προκειμένου να διευρύνει την εξέγερση.
«Η Χάμα δέχεται επίθεση τις πρώτες μέρες του Ραμαζανιού», δήλωσε ηγετικό στέλεχος της αντιπολίτευσης, υπό τον όρο της ανωνυμίας του. «Ολοι οι Σύροι είμαστε σοκαρισμένοι», συνέχισε. «Ουδείς μπορούσε να διανοηθεί ότι θα υπήρχαν άνθρωποι χωρίς φαγητό, νερό και ηλεκτρικό ρεύμα μέσα στο κατακαλόκαιρο», υπογράμμισε ο ίδιος. Η επίθεση στη Χάμα συνέπεσε με την εμφάνιση του πρώην προέδρου της Αιγύπτου, Χόσνι Μουμπάρακ, πίσω από κάγκελα σε δικαστήριο του Καΐρου. «Αύριο οι αξιωματούχοι του καθεστώτος Ασαντ θα έχουν την ίδια ακριβώς τύχη», προειδοποίησε ο ηγέτης της αντιπολίτευσης. «Ο κόσμος δεν θα ξεχάσει αυτά που συμβαίνουν σήμερα».
Αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας στη συνεχιζόμενη αιματοχυσία
Η επίθεση στη Χάμα λειτούργησε καταλυτικά όσον αφορά τις διεργασίες του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για μια, υποτυπώδη έστω, αντίδραση της διεθνούς κοινότητας στην αιματοχυσία των τελευταίων μηνών. Μπορεί να μην υπήρξε ψήφισμα – καταδίκη του καθεστώτος Ασαντ, εντούτοις τα μέλη του Συμβουλίου υιοθέτησαν μη δεσμευτικό κείμενο, με το οποίο καταδικάζουν τις «γενικευμένες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη χρήση βίας κατά αμάχων». Επισημαίνεται ότι το μοναδικό μέλος του Συμβουλίου που διαχώρισε τη θέση του ήταν ο Λίβανος, γεγονός που δεν θεωρήθηκε έκπληξη, δεδομένης της μεγάλης επιρροής της Δαμασκού στη συγκεκριμένη χώρα. Η διεθνής πίεση στο καθεστώς Ασαντ, πάντως, διαρκώς αυξάνεται, με την παραδοσιακή του σύμμαχο Ρωσία να εκφράζει έντονη ανησυχία για την κλιμάκωση της βίας. «Δυστυχώς, μεγάλος αριθμός ανθρώπων σκοτώνεται στη Συρία», δήλωσε ο πρόεδρος της Ρωσίας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ. «Αυτό και μόνο μάς προκαλεί τεράστια ανησυχία», υπογράμμισε ο ίδιος. Την ίδια στιγμή, η Ευρωπαϊκή Ενωση ανακοίνωσε πως προτίθεται να διευρύνει τις κυρώσεις προς το καθεστώς Ασαντ, πλην όμως, δεν κατέληξε σε κάποια απόφαση για ένα οικονομικό πλήγμα στην πετρελαϊκή βιομηχανία της Συρίας. Εκπρόσωποι της συριακής αντιπολίτευσης έχουν κατ’ επανάληψη υποστηρίξει ενώπιον Ευρωπαίων και Αμερικανών αξιωματούχων ότι μόνο οι κυρώσεις εις βάρος της πετρελαϊκής βιομηχανίας της Συρίας μπορεί να ανησυχήσουν πραγματικά το καθεστώς Ασαντ.