Η τελική έκβαση της εμφύλιας σύγκρουσης στη Λιβύη ήταν προδιαγεγραμμένη, από τη στιγμή που Γαλλία και Βρετανία στήριξαν τους αντιπάλους του Καντάφι, συμπαρασύροντας ΗΠΑ και ΝΑΤΟ. Τα μοναδικά ερωτήματα ήταν πόσο χρόνο θα έπαιρνε και ποιο θα ήταν το κόστος της σύγκρουσης. Τώρα που τα ερωτήματα αυτά φαίνονται να απαντιούνται, η διεθνής κοινότητα προβληματίζεται για την επόμενη ημέρα στη Λιβύη. Ο Καντάφι ηττήθηκε τόσο λόγω της φθοράς που προκάλεσαν στον στρατό του οι δυτικές δυνάμεις (που, παρεμπιπτόντως, αντιμετώπιζαν επιχειρησιακά προβλήματα, ενώ φάνηκαν ξεκάθαρα τα όρια των ευρωπαϊκών στρατιωτικών ικανοτήτων), όσο και επειδή οι φυλετικές συμμαχίες που αποτελούσαν τη βάση ισχύος του ανετράπησαν από τους πρώην εταίρους του, που συνειδητοποίησαν ότι ο Καντάφι αποτελούσε πλέον «καμένο χαρτί». Ερωτηματικό αποτελεί προς το παρόν και η τύχη του Λίβυου ηγέτη. Φαίνεται μάλλον αργά για να βρει καταφύγιο σε άλλη χώρα, αν και τίποτε δεν μπορεί να αποκλειστεί. Αν συλληφθεί ζωντανός, πιθανότατα θα δικαστεί στη χώρα του κατά το παράδειγμα του Μουμπάρακ. Τι φέρνει η νίκη των αντικαθεστωτικών; Ευρεία «απο-κανταφοποίηση» της χώρας; Πάντως, οι μνήμες και το κόστος της «απο-μπααθοποίησης» του Ιράκ είναι ακόμα νωπά. Δημοκρατικό καθεστώς: Πρόκειται για μια χώρα χωρίς ξεκάθαρη εθνική ταυτότητα, με φυλετική πληθυσμιακή σύνθεση και με μόνο 60 χρόνια ύπαρξης ως ανεξάρτητο κράτος. Τα δε τελευταία 42 χρόνια η χώρα κυβερνιόταν από έναν ηγέτη, τον Μουαμάρ Καντάφι, ο οποίος μπορεί να χαρακτηριστεί -επιεικώς- ιδιόμορφος, απρόβλεπτος και ανελέητος. Δεν θα ήταν ρεαλιστικό να αναμέναμε ότι η Λιβύη θα πραγματοποιήσει σύντομα τη μετάβαση σε μια δημοκρατία δυτικού τύπου. Το πιθανότερο σενάριο θα είναι μια ημιτελής δημοκρατία, εφόσον οι σημαντικότερες φυλές καταφέρουν να σχηματίσουν έναν νέο συνασπισμό εξουσίας, κάτι καθόλου εύκολο και προφανές. Η μόνη βεβαιότητα -αν και δεν φαίνεται να επηρέασε την απόφαση εμπλοκής των Δυτικών- είναι ότι ορισμένες γαλλικές, βρετανικές και αμερικανικές πετρελαϊκές εταιρείες έχουν κάθε λόγο να χαίρονται με την αλλαγή καθεστώτος. Επόμενο καυτό ζήτημα στην περιοχή: Συρία.
* Γενικός διευθυντής ΕΛΙΑΜΕΠ