Η εκτεταμένη σπατάλη τροφίμων τα οποία καταλήγουν στα σκουπίδια αποτελεί πλέον μείζον ζήτημα για πολλές ευρωπαϊκές χώρες και τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου πληθαίνουν οι εκστρατείες για τον περιορισμό του φαινομένου αυτού, το οποίο εκτός από οικονομικές, έχει τεράστιες συνέπειες και στο περιβάλλον, αφού οι ποσότητες μεθανίου που απελευθερώνονται από τις τροφές που σαπίζουν στις χωματερές συμβάλλουν σημαντικά στην ενίσχυση του φαινομένου του θερμοκηπίου.
Τι γίνεται στις ΗΠΑ
Πρόσφατα, συμμαχία της βιομηχανίας τροφίμων στις Ηνωμένες Πολιτείες, με πρωτοβουλία της Ενωσης Παραγωγών Ειδών Διατροφής ανακοίνωσε τη δημιουργία τριετούς σχεδίου με στόχο τη μείωση των τεράστιων ποσοτήτων τροφίμων που οι Αμερικανοί πετούν στα σκουπίδια, ένα μεγάλο μέρος των οποίων θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί κάλλιστα και μετά την πάροδο της ημερομηνίας λήξης που αναγράφεται στις συσκευασίες.
Στη χώρα όπου «το μέγεθος και η ποσότητα μετρά», τα στοιχεία για την τεράστια σπατάλη που συντελείται στα τρόφιμα είναι πραγματικά συγκλονιστικά, όπως μπορεί κανείς να διαπιστώσει: Οι Ηνωμένες Πολιτείες παράγουν περίπου 591 εκατομμύρια τόνους τροφίμων κάθε χρόνο και περίπου τα μισά απο αυτά καταλήγουν στα σκουπίδια, αναφέρει στο βιβλίο του «American Wasteland» (Da Capo Press, 2010), o Jonathan Bloom, o οποίος ξετυλίγει το κουβάρι των τροφίμων, από τις γεωργικές καλλιέργειες που μένουν να σαπίσουν, έως τα χάμπουργκερ που πετιούνται από τα εστιατόρια, και τα ληγμένα γιαούρτια των αμερικανικών ψυγείων που καταλήγουν στα σκουπίδια.
Τα αμερικανικά σούπερ μάρκετ πετούν περίπου 30 εκατομμύρια κιλά τροφίμων κάθε μέρα, ενώ στα αμερικανικά νοικοκυριά, ένα ποσοστό 15%-25% των τροφίμων που αγοράζονται δεν καταναλώνεται ποτέ και καταλήγει στον κάλαθο των αχρήστων.
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τα στοιχεία μελέτης του αμερικανικού υπουργείου Γεωργίας, περίπου 10 εκατομμύρια άνθρωποι τον χρόνο θα μπορούσαν να τραφούν από τη συλλογή του ενός πέμπτου των τροφίμων που πετιούνται, τη στιγμή που 50 εκατομμύρια νοικοκυριά στις ΗΠΑ πάσχουν από υποσιτισμό.
Τι ισχύει στη Βρετανία
Στη Βρετανία, όπου τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι περίπου το ένα τρίτο των τροφίμων που αγοράζονται καταλήγουν στα σκουπίδια, έχει τα τελευταία δύο χρόνια ξεκινήσει μια εκστρατεία με πρωτοβουλία των αρχών, με στόχο τον περιορισμό του φαινομένου αυτού. Το «Love Food, Hate Waste» (Αγάπα το φαγητό, μην το Σπαταλάς), υπολογίζεται ότι έχει πείσει 1,8 εκατομμύρια ανθρώπους να σπαταλούν λιγότερο φαγητό, βοηθώντας τους καταναλωτές να εξοικονομήσουν 325 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο από τα 13 δισ. που υπολογίζεται ότι σπαταλώνται ετησίως.
Μπορεί το λιανικό εμπόριο, με τον τρόπο που συσκευάζει τα τρόφιμα, η κακή αποθήκευση και η σύγχυση γύρω από τις ημερομηνίες λήξης να φέρει ένα μέρος της ευθύνης, όμως σίγουρα ο βασικός υπαίτιος είναι ο κάθε καταναλωτής. «Γιατί αγοράζουμε τρία κοτόπουλα στην τιμή των δύο, ενώ στην πραγματικότητα χρειαζόμαστε μόνο ένα; Γιατί υποφέρουμε από συλλογική αμνησία όταν πρόκειται για τη σοφία του καλού νοικοκυριού των προηγούμενων γενεών, που γνώριζαν πώς να προγραμματίσουν τις αγορές τους και να μαγειρεύουν γεύματα από τα υπολείμματα», αναρωτιόταν σε άρθρο της η πρώην Επίτροπος για τη Γεωργία και την Αγροτική Ανάπτυξη, Marian Fischer Boel, η οποία είχε ασχοληθεί ιδιαιτέρως με το θέμα αυτό.
Στη χώρα μας, όπου δεν καταγράφονται επίσημα στοιχεία για τη σπατάλη των τροφίμων, η Τράπεζα Τροφίμων, η οποία δημιουργήθηκε το 1995 με πρωτοβουλία του Γεράσιμου Βασιλόπουλου, αποτελεί μια σημαντική προσπάθεια στον τομέα της καταπολέμησης της πείνας και τον περιορισμό της σπατάλης των τροφίμων. Κάθε μήνα η Τράπεζα αναδιανέμει 100 τόνους τροφίμων σε 25.000 απόρους (ΤΑ ΝΕΑ, 4.1.12), στηριζόμενη στη συνεργασία περίπου 100 βιομηχανιών τροφίμων.