ΠΟΤΟΚΑΡΙ, ΒΟΣΝΙΑ. Δεκαεπτά χρόνια μετά τη σφαγή της Σρεμπρένιτσα, οι κηδείες των θυμάτων συνεχίζονται, καθώς το μακάβριο όσο και τιτάνιο έργο της αναγνώρισης των οστών δεν έχει ολοκληρωθεί.
Με την ταφή 520 σορών χθες στο μνημείο του Ποτοκάρι στην Ανατολική Βοσνία ο αριθμός των θυμάτων που έχουν αναγνωριστεί και ταφεί έφθασε τα 5.657.
Συνολικά περίπου 8.000 μουσουλμάνοι άνδρες και αγόρια έπεσαν θύματα της σερβοβοσνιακής εκστρατείας εθνοκάθαρσης υπό τον στρατηγό Μλάντιτς, στις 11 Ιουλίου 1995. O Σερβοβόσνιοι διαχώρισαν τους άνδρες από τις γυναίκες, τα παιδιά και τους ηλικιωμένους και εν συνεχεία εκτέλεσαν συστηματικά τους άνδρες μέχρις ενός. H σφαγή στον θεωρούμενο ασφαλή θύλακα της Σρεμπρένιτσα είναι η χειρότερη της μεταπολεμικής ευρωπαϊκής ιστορίας, ενώ η αδράνεια των υπό ολλανδική διοίκηση δυνάμεων του OHE που βρίσκονταν στην περιοχή αποτελεί ακόμη και σήμερα κηλίδα στη συνείδηση της Ολλανδίας και των Ηνωμένων Εθνών.
Ο 70χρονος Μλάντιτς, ο οποίος κρυβόταν σε χωριό της Βόρειας Σερβίας, συνελήφθη πέρυσι τον Μάιο, ενώ η δίκη του στο Δικαστήριο Εγκλημάτων Πολέμου για την πρώην Γιουγκοσλαβία ξεκίνησε τη Δευτέρα. Στη διάρκεια του εμφυλίου της Βοσνίας, που διήρκεσε από το 1992 ώς το 1995, έχασαν τη ζωή τους 100.000 άνθρωποι, ενώ μετά τη σφαγή της Σρεμπρένιτσα επενέβη από αέρος το NATO, συντρίβοντας τις σερβοβοσνιακές δυνάμεις. Ενώ όμως τα πειστήρια των εγκλημάτων πολέμου βρίσκονται παντού, η σύνδεση των εγκλημάτων αυτών με την κορυφή της στρατιωτικής και πολιτικής ιεραρχίας των αντιμαχομένων πλευρών αποτελεί το κύριο διακύβευμα των δικών της Χάγης.
Οι Σερβοβόσνιοι και ο πρόεδρός τους Ράντοβαν Κάρατζιτς είχαν αρνηθεί να αναγνωρίσουν την απόσχιση της Βοσνίας από τη Γιουγκοσλαβία και επιχείρησαν να δημιουργήσουν «εθνικά καθαρές» περιοχές τις οποίες εν συνεχεία να προσαρτήσουν στη Σερβία. Οι αντίπαλοί τους Κροάτες και Μουσουλμάνοι στη δεύτερη φάση της σύγκρουσης πολέμησαν και μεταξύ τους.
Η κληρονομιά του αδελφοκτόνου πολέμου της Βοσνίας σημαδεύει και σήμερα τη χώρα, η οποία κυβερνάται ως δυσλειτουργικό διεθνές προτεκτοράτο και από αυτήν την άποψη, ο συμβολισμός των μαζικών τάφων της Σρεμπρένιτσα, που ακόμη δεν έχουν κλείσει, είναι κάτι παραπάνω από ακριβής.
Λίγους μήνες μετά τη σφαγή, το φθινόπωρο του 1995, Σερβοβόσνιοι στρατιώτες επέστρεψαν στην περιοχή, ανέσκαψαν τους μαζικούς τάφους και συγκέντρωσαν τα πτώματα σε 28 νέους μαζικούς τάφους, σε μια απόπειρα συγκάλυψης του μεγέθους του εγκλήματος.
Ακόμη και σήμερα, οι Μλάντιτς και Κάρατζιτς θεωρούνται ήρωες από μερίδα Σέρβων και Σερβοβοσνίων. Στο μήνυμά του για την επέτειο της σφαγής στη Σρεμπρένιτσα, ο Αμερικανός πρόεδρος Ομπάμα δήλωσε ότι «το όνομα Σρεμπρένιτσα θα θυμίζει πάντοτε μία από τις σκοτεινότερες πράξεις του 20ού αιώνα». «Οι ΗΠΑ απορρίπτουν τις προσπάθειες διαστρέβλωσης του μεγέθους της φρικαλεότητας, εξορθολογισμού των κινήτρων, επίρριψης ευθυνών στα θύματα και άρνησης του αδιαμφισβήτητου γεγονότος ότι επρόκειτο για γενοκτονία» πρόσθεσε.
Στη διάρκεια της χθεσινής τελετής, οι τοπικοί αξιωματούχοι αποδοκιμάστηκαν από το πλήθος, λόγω της πρόσφατης δικαστικής απόφασης που στερεί από τους μουσουλμάνους που έχουν φύγει από την περιοχή το δικαίωμα ψήφου στον Δήμο της Σρεμπρένιτσα, με πιθανό αποτέλεσμα το πέρασμα του ελέγχου της δημοτικής αρχής στα χέρια Σέρβων.