Ερεισμα για να κινηθεί εναντίον των επικεφαλής του αιγυπτιακού στρατού ο πρόεδρος Μοχάμεντ Μόρσι βρήκε σε ομάδα κατώτερων αξιωματικών, που κατηγορούσαν την ηγεσία για τα προβλήματα στις ένοπλες δυνάμεις και τις παρεμβάσεις τους στα πολιτικά τεκταινόμενα.
Η καταρράκωση του ηθικού των στρατιωτών έχει πολλά αίτια, εξηγεί ένας αξιωματικός. Μεταξύ αυτών, οι χαμηλοί μισθοί, ο παλαιού τύπου εξοπλισμός που καλούνται να χρησιμοποιήσουν και η έλλειψη αξιοκρατίας που επικρατεί. Αυτό, όμως, που προβληματίζει περισσότερο απ’ όλα είναι η σύγχυση που επικρατεί σχετικά με τον ρόλο που θα πρέπει να διαδραματίσει η στρατιωτική ηγεσία. Ο θάνατος από πυρά ενόπλων 16 οπλιτών στη Χερσόνησο του Σινά αποτέλεσε απλώς τη χαριστική βολή.
Η αλλαγή φρουράς στην κορυφή της ιεραρχίας δημιουργεί μια πολύ θολή εικόνα. Τα ηνία της εξουσίας κρατά σήμερα ο πρόεδρος Μοχάμεντ Μόρσι, αλλά το Ανώτατο Συμβούλιο των Ενόπλων Δυνάμεων που διοικούσε τη χώρα μετά την ανατροπή Μουμπάρακ παραμένει στη θέση του.
Πολλοί αναλυτές, κρίνοντας από την αδράνεια των στρατιωτικών, πιστεύουν ότι ο Μόρσι «συμφώνησε» με τη νεότερη γενιά στρατιωτικών που προσπαθεί να αποκαταστήσει την αξιοπιστία των ενόπλων δυνάμεων και να διατηρήσει την προνομιακή θέση που αυτές είχαν πάντα.
Από την ανατροπή του Χόσνι Μουμπάρακ έως σήμερα η «θέση του στρατού» αποτελεί αντικείμενο μιας αέναης διελκυστίνδας ανάμεσα στο ισχυρότερο κόμμα της Αιγύπτου, τη Μουσουλμανική Αδελφότητα και τις ένοπλες δυνάμεις του στρατάρχη Ταντάουι και του στρατιωτικού συμβουλίου.Η αντιπαλότητα εντάθηκε όταν η Αδελφότητα και ο Μόρσι διεκδίκησαν την προεδρία την περασμένη άνοιξη και τελικά εξελίχθηκε σε πόλεμο για την πολιτική εξουσία, που απείλησε με πόλωση ακόμα περισσότερο το ήδη διχασμένο έθνος.
Ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του Αμερικανικού Πανεπιστημίου του Καΐρου Εμάντ Σαχίν πιστεύει ότι οι διαπραγματεύσεις των περασμένων μηνών δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα. Ισως γι’ αυτό οι νεότεροι στρατιωτικοί να δέχθηκαν θετικά την αλλαγή προσώπων στην κορυφή της ιεραρχίας. Ο στρατηγός Αμπντούλ Φατάχ ελ Σίσι, που ο Μόρσι διόρισε αντικαταστάτη του στρατάρχη Ταντάουι, είναι ένα από τα νέα πρόσωπα που θα προσπαθήσει να ανασκευάσει την εικόνα των ενόπλων δυνάμεων.
Πρώτο βήμα
Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει ποια ακριβώς ζητήματα τέθηκαν στο τραπέζι πριν από την αλλαγή της ηγεσίας. To στρατιωτικό κατεστημένο προφανώς έχει ορισμένες απαιτήσεις, όπως π. χ. τη δυνατότητα άσκησης βέτο σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, που μπορούν να εμπλέξουν την Αίγυπτο σε πόλεμο. «Κι απαιτεί τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της οικονομικής τους αυτοκρατορίας», τονίζει ο Ομάρ Ασούρ, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Εξετερ.
Μένει, πλέον, να δούμε αν και κατά πόσον θα διαταραχθούν οι ισορροπίες ανάμεσα στις ένοπλες δυνάμεις και τις πολιτικές αρχές καθώς και αν η Μουσουλμανική Αδελφότητα ή η δημοκρατική πολιτεία ελέγχουν το στράτευμα. Πιθανώς η αλλαγή στην ιεραρχία των ενόπλων δυνάμεων να είναι ένα πρώτο βήμα του Μόρσι προκειμένου να κερδίσει την εμπιστοσύνη των νέων αρχηγών, απαραίτητη για το επόμενο βήμα.