ΤΕΧΕΡΑΝΗ. Η ιστορική συμφωνία Δύσης – Ιράν τέθηκε χθες σε εφαρμογή, με το Ιράν να διακόπτει τις πιο ευαίσθητες εργασίες εμπλουτισμού ουρανίου και τις ΗΠΑ και την Ε.Ε. να αίρουν κάποιες από τις κυρώσεις που έχουν επιβάλει στην Τεχεράνη. Πρόκειται για την έναρξη εξάμηνης περιόδου, στη διάρκεια της οποίας θα επιχειρηθεί ευρύτερη συμφωνία.
«Πρόκειται για σημαντική καμπή», δήλωσε χθες ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Ουίλιαμ Χέιγκ, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι δεν είναι αυτός ο τελικός στόχος. «Είναι σημαντικό να παραμείνουν οι υπόλοιπες κυρώσεις και να συνεχίσει να ασκείται πίεση στο Ιράν» προκειμένου να υπάρξει συνολική τελική διευθέτηση του ιρανικού πυρηνικού ζητήματος.
Ως χθες, το Ιράν εμπλούτιζε ουράνιο σε ποσοστό 5% ως καύσιμο πυρηνικών αντιδραστήρων και 20% για ιατρικά ισότοπα. Το ποσοστό εμπλουτισμού που απαιτείται για την κατασκευή πυρηνικής βόμβας ξεπερνά το 90%.
Με τη συμφωνία του Νοεμβρίου, που τέθηκε σε εφαρμογή χθες, ο εμπλουτισμός ουρανίου σε ποσοστό 20% στις εγκαταστάσεις Νατάνζ και Φόρντο σταμάτησε. Επιθεωρητές της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας επιβεβαίωσαν τη διακοπή και εν συνεχεία οι υπουργοί Εξωτερικών της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες ενέκριναν τη μερική άρση των κυρώσεων.
«Με τις ενέργειες αυτές, για πρώτη φορά ύστερα από δέκα και πλέον χρόνια, το Ιράν εφαρμόζει μέτρα που αποδεδειγμένα σταματούν την πρόοδο του πυρηνικού του προγράμματος και σε κάποιους κρίσιμους τομείς το συρρικνώνουν», δήλωσε ο εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Τζέι Κάρνι.
Η συμφωνία προβλέπει και τη μετατροπή σε οξείδιο της μισής ποσότητας ουρανίου εμπλουτισμένου σε ποσοστό 20% που έχει ήδη παραγάγει το Ιράν. Η μετατροπή αυτή δυσχεραίνει την επανατοποθέτηση του ουρανίου στις συσκευές φυγοκέντρισης, σε περίπτωση κατάρρευσης της συμφωνίας. Πέραν τούτου, παγώνει η κατασκευή του αντιδραστήρα βαρέος ύδατος στο Αράκ του Κεντρικού Ιράν. Ο αντιδραστήρας αυτός θα παρήγε πλουτώνιο, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή πυρηνικών όπλων.
Ως αντάλλαγμα, αίρονται άμεσα οι κυρώσεις στα πετροχημικά προϊόντα, στον χρυσό και άλλα πολύτιμα μέταλλα, στην αυτοκινητοβιομηχανία, τα ανταλλακτικά αεροσκαφών της πολιτικής αεροπορίας και τις υπηρεσίες. Δεν αίρονται οι κυρώσεις στις εξαγωγές πετρελαίου, αλλά παραμένουν στα τωρινά τους επίπεδα, τα οποία, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους, κυμαίνονται στο 60% των εξαγωγών προ διετίας.
Η εφαρμογή της συμφωνίας που υπέγραψε η κυβέρνηση του μεταρρυθμιστή προέδρου Ρουχανί αντιμετωπίστηκε ως καταστροφή από τους Ιρανούς σκληροπυρηνικούς. Η προσκείμενη στους σκληροπυρηνικούς εφημερίδα «Βατάν-ε-Εμρόοζ» κυκλοφόρησε χθες ολόμαυρη, κάνοντας λόγο για «πυρηνικό ολοκαύτωμα». «Σήμερα ο Νετανιάχου είναι ο πιο χαρούμενος άνθρωπος στον κόσμο», υποστήριξε η εφημερίδα. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός υποστηρίζει το ακριβώς αντίθετο, ανακοινώνοντας ότι «η ενδιάμεση συμφωνία δεν αποτρέπει την πραγματοποίηση του στόχου του Ιράν για απόκτηση πυρηνικών όπλων».
Οι ΗΠΑ τόνισαν χθες ότι οι πιέσεις προς το Ιράν εξακολουθούν. «Η οικονομία του Ιράν δεν θα μπορέσει να λειτουργήσει μέχρι να υπάρξει συνολική συμφωνία με τη διεθνή κοινότητα για όλα τα εκκρεμή ζητήματα», δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος.