Oι Βρυξέλλες θα έχουν τη δυνατότητα να μπλοκάρουν κονδύλια σε ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που υπονομεύουν το κράτος δικαίου ή την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, με βάση τη συμφωνία που συνήφθη χθες μεταξύ Ευρωκοινοβουλίου και κρατών-μελών. Η ευτυχής κατάληξη μιας επώδυνης φάσης, όπως χαρακτηρίστηκε, θα επιτρέψει σε μια ενισχυμένη πλειοψηφία χωρών-μελών να επιβάλλουν κυρώσεις σε κυβερνήσεις που αποτυγχάνουν να διατηρήσουν τα δημοκρατικά ιδεώδη της Ε.Ε. Η διαδικασία με βάση το άρθρο 7 των ευρωπαϊκών συνθηκών κινήθηκε το 2017 κατά της Πολωνίας και το 2018 εις βάρος της Ουγγαρίας. Ουσιαστικά οι «27» συμφώνησαν χθες επί του μηχανισμού σύνδεσης της εκταμίευσης των ευρωπαϊκών πόρων με το κράτος δικαίου, αίροντας τα βασικά εμπόδια για την έγκριση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού και του σχεδίου ανάκαμψης απέναντι στην πανδημία του κορωνοϊού.
Η προσωρινή συμφωνία στην οποία κατέληξαν οι διαπραγματευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τα κράτη-μέλη προβλέπει ότι οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης που δεν σέβονται το κράτος δικαίου (ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, ελευθερία της έκφρασης κ.λπ.) ενδέχεται να απολέσουν την πρόσβαση προς τους ευρωπαϊκούς πόρους.
Τώρα πρέπει η συμφωνία να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τις κυβερνήσεις των χωρών-μελών. Οι ευρωβουλευτές απαιτούσαν τη θέσπιση ισχυρού μηχανισμού για τον σεβασμό του κράτους δικαίου, κόκκινη γραμμή για να δώσουν την αναγκαία έγκριση στον προϋπολογισμό 2021-2027 και στο σχέδιο οικονομικής ανάκαμψης ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ.
«Το Κοινοβούλιο και η γερμανική προεδρία κατέληξαν σε ιστορική συμφωνία… Στόχος ήταν να καταλήξουμε σε έναν αποτελεσματικό μηχανισμό και το καταφέραμε», έγραψε στο Twitter ο Φινλανδός ευρωβουλευτής και επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Πέτρι Σαρβαμάα.
Η Ουγγαρία και η Πολωνία, οι οποίες βρίσκονται το στόχαστρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με την κατηγορία της εισαγωγής μεταρρυθμίσεων που παραβιάζουν την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, είχαν απορρίψει γερμανική πρόταση για το κράτος δικαίου, που χρησίμευσε ως βάση για τις διαπραγματεύσεις.
«Δεν θα υπάρχουν πλέον ευρωπαϊκά χρήματα για εκείνους που παραβιάζουν τους κανόνες», δήλωσε ο Ντατσιάν Τσιόλος, πρόεδρος της ομάδας Renew Europe του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. «Είναι απαράδεκτο ορισμένες χώρες της Ε.Ε. να συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τα χρήματα των Ευρωπαίων φορολογουμένων για να παραβιάζουν τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών… Η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν είναι “ΑΤΜ”, είναι πάνω απ’ όλα μια ένωση αξιών και θεμελιωδών δικαιωμάτων τα οποία θα πρέπει να υπερασπιζόμαστε».
Η συμφωνία προβλέπει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αφού διαπιστώσει την ύπαρξη παραβίασης του κράτους δικαίου από κάποιο κράτος-μέλος, θα προτείνει την ενεργοποίηση του μηχανισμού. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα έχει στη διάθεσή του ένα μήνα για να εγκρίνει κυρώσεις με απόφαση που θα λαμβάνεται με ειδική πλειοψηφία.