Παρότι οι εξεγέρσεις αποτελούν κοινό φαινόμενο, η αποτυχημένη απόπειρα εξέγερσης στον λόφο του Καπιτωλίου ήταν μοναδική, παρότι αφορούσε την κινητοποίηση πλήθους και την ανάπτυξη της ισχύος του με στόχο τις δομές εξουσίας, που συνήθως είναι κάποιο βασιλικό ανάκτορο ή προεδρικό μέγαρο ή κτίριο κοινοβουλίου. Η κατάληψη ενός τέτοιου καθεστωτικού συμβόλου αποτελεί την κορωνίδα της εξεγερτικής διαδικασίας.
Κάτι τέτοιο, όμως, είναι αδύνατον όταν ο ηγέτης δεν είναι ο στόχος του πλήθους, αλλά αυτός που ωφελείται από την εξέγερση. Αυτό που συνέβη την Τετάρτη στην Ουάσιγκτον δεν ήταν σε καμία περίπτωση απόπειρα πραξικοπήματος. Η φύση τέτοιων έκνομων πολιτικών ενεργειών σημαίνει ότι αυτές διοργανώνονται και προετοιμάζονται κάτω από συνθήκες άκρας μυστικότητας και μέσα από σιωπηρές συνωμοσίες. Η ταυτότητα και η ιδεολογία των πραξικοπηματιών αποκαλύπτονται από τις πρώτες τους δημόσιες τοποθετήσεις, αφού οι πραξικοπηματίες κρατούν γερά στα χέρια τους την εξουσία. Μια πολυπληθής, πολύχρωμη και κραυγαλέα ομάδα δεν μπορεί να πραγματοποιήσει πραξικόπημα.
Πολλά κρούσματα αυτού που μπορεί να περιγραφεί ως μαζικός εκφοβισμός με στόχο κοινοβούλια έχουν καταγραφεί σε όλο τον κόσμο. Ολα τα περιστατικά αυτά, όμως, προκλήθηκαν από το πέρασμα –ή την κατάργηση– συγκεκριμένου νόμου, με τους εξεγερμένους να επιβάλλουν διά της βίας τη θέλησή τους στα μέλη του κοινοβουλίου. Για να γίνει αυτό, οι βουλευτές πρέπει να βρίσκονται στην αίθουσα της Βουλής, όπου πολιορκούνται από το οργισμένο πλήθος. Αυτό δεν συνέβη στην Ουάσιγκτον, καθώς οι εισβολείς της Τετάρτης ήθελαν μόνο να καταλάβουν το κτίριο και όχι να απαγάγουν νομοθέτες για να τους υποχρεώσουν να ψηφίσουν κατά της εκλογής Μπάιντεν.
Δεδομένων των παραπάνω εξαιρέσεων, εξάγεται ένα μόνο συμπέρασμα: η εισβολή αποτελούσε ανακουφιστικό ξέσπασμα οργής εξαιτίας των αδικιών που πιστεύουν ότι έχουν υποστεί οι οπαδοί του Τραμπ. Οι ψηφοφόροι του Τραμπ θεώρησαν ότι η νίκη του στις εκλογές του 2016 υποβαθμίστηκε από τις εκκλήσεις πολλών ισχυρών αντιπολιτευτικών φωνών για «αντίσταση», λες και ο νεοεκλεγείς πρόεδρος ήταν ξένος στρατός κατοχής. Τις φωνές αυτές αναπαρήγαγαν τα μέσα ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων και όσων υποστηρίζουν τον Τραμπ.
Αμέσως μετά, η νίκη του Τραμπ κηλιδώθηκε από τις αενάως επαναλαμβανόμενες κατηγορίες για συμμαχία του με τη Ρωσία, με πρώην επικεφαλής αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών να κατηγορούν τον Τραμπ ως πράκτορα του Πούτιν, αρνούμενοι όμως να προσφέρουν στοιχεία για τις κατηγορίες αυτές, υποστηρίζοντας ότι αυτά ήταν απόρρητα. Τα πρώην στελέχη αυτά επέμειναν για τέσσερα χρόνια να υπογραμμίζουν την «υποταγή» του Τραμπ στον Πούτιν, αρνούμενοι να παραδεχθούν ότι, σε ενδεχόμενη αντιπαράθεση των ΗΠΑ με την Κίνα, θα ήταν πιο συμφέρον να παραβλέψουν τα αμαρτήματα του Πούτιν, όπως ο Νίξον είχε προσεγγίσει την Κίνα του Μάο για να πλήξει στρατηγικά την ΕΣΣΔ.
Η εκτόνωση μέσα από την έκφραση παραπόνων είναι υγιής διαδικασία, ενώ η ορκωμοσία του Μπάιντεν, που θα πραγματοποιηθεί απαρέγκλιτα στις 20 Ιανουαρίου, ίσως δείξει ότι τα γεγονότα της Τετάρτης υπήρξαν ωφέλιμα. Η επίμονη άρνηση του Μπάιντεν να υιοθετήσει τη ρητορική της αντίστασης το 2016 και η αποχή του από καταγγελίες για ανάμειξη της Ρωσίας (ακόμη και όταν αντιμετώπισε αήθη επίθεση με αφορμή τον γιο του) επιτρέπουν στον εν αναμονή πρόεδρο να επιλέξει την οδό της συμφιλίωσης και της ενότητας, μετά την ορκωμοσία του. Οι υπερβολικές φωνές που κάνουν λόγο για απόπειρα πραξικοπήματος, για κίνδυνο εξέγερσης ή ακόμη και για στρατιωτικό πραξικόπημα μοιάζουν να προκαλούν απολαυστικό ρίγος (το γαλλικό frisson) σε κάποιους κύκλους. Στη Wall Street, όμως, οι αγορές έδειξαν ότι είναι ικανές να διατηρούν την ολύμπια ηρεμία τους. Οι μετοχές κατέγραψαν σημαντική άνοδο, καθώς αναμένεται όλα να τελειώσουν στις 20 Ιανουαρίου.
* Ο κ. Edward Luttwak είναι ιστορικός και έχει γράψει εκτενώς για την πρακτική και τη φύση των πραξικοπημάτων.