Οι Βρετανοί Συντηρητικοί εξασφάλισαν σημαντική νίκη στο πλαίσιο μιας επαναληπτικής αναμέτρησης στη μεταβιομηχανική πόλη του Χάρτλπουλ μετά περίπου μισό αιώνα. Το κυβερνών κόμμα του Μπόρις Τζόνσον κατάφερε να παρουσιαστεί ως κόμμα της αλλαγής, παρόλο που κυβερνά το Ηνωμένο Βασίλειο τα 11 τελευταία χρόνια, και να αποσπάσει έδρες σε παραδοσιακά προπύργια των Εργατικών τις τελευταίες δεκαετίες. Επιπλέον, οι Τόρις σημείωσαν σοβαρά εκλογικά κέρδη σε πολλά τοπικά συμβούλια στην Αγγλία.
«Τα πρώτα αποτελέσματα είναι πολύ ενθαρρυντικά», σχολίασε την επαύριον της εκλογικής «σούπερ Πέμπτης» ο Τζόνσον. Περίπου 50 εκατ. ψηφοφόροι συμμετείχαν σε μια σειρά αναμετρήσεων, πολλές εκ των οποίων είχαν αναβληθεί για ένα χρόνο λόγω της πανδημίας στη Βρετανία, που πλήρωσε από τους βαρύτερους «φόρους αίματος» στην Ευρώπη.
Στο Χάρτλπουλ, μία από τις φτωχότερες πόλεις της Αγγλίας, η Συντηρητική υποψήφια Τζιλ Μόρτιμερ εξελέγη με 52% έναντι 29% του Πολ Ουίλιαμς εκ μέρους των Εργατικών. «Είναι ένα πραγματικά ιστορικό αποτέλεσμα», είπε η νικήτρια.
Ερώτημα παρέμενε αν η ηγέτις του Εθνικού Κόμματος Σκωτίας (SNP), πρωθυπουργός της Σκωτίας, Νίκολα Στέρτζεον, πρόκειται να προωθήσει τη διενέργεια ενός δεύτερου δημοψηφίσματος μετά τη διαφαινόμενη νίκη του κόμματός της. Η ίδια έχει διαμηνύσει, πάντως, ότι πρώτα θα αντιμετωπίσει την πανδημία και την οικονομική ανάκαμψη. Η Σκωτία αποτελεί τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου από το 1707 και το ζήτημα της ανεξαρτησίας της φάνηκε να διευθετείται μετά το δημοψήφισμα του 2014, όταν οι ψηφοφόροι απέρριψαν την απόσχιση με ποσοστό 55% έναντι 45%. Ωστόσο, η απόφαση της Βρετανίας να εγκαταλείψει την Ευρωπαϊκή Ενωση αντιβαίνει στις επιθυμίες της πλειοψηφίας των Σκωτσέζων. Το 62% ψήφισε υπέρ της παραμονής στην Ε.Ε., ενώ, αντίθετα, η πλειοψηφία Αγγλων και Ουαλλών τάχθηκε υπέρ του Brexit το 2016. Αυτό αναπτέρωσε το ηθικό των Σκωτσέζων εθνικιστών που επιθυμούν την ανεξαρτησία της χώρας.
Πολιτικοί αναλυτές αποδίδουν την επικράτηση των Τόρις στις αναμετρήσεις της περασμένης Πέμπτης στο μονοπώλιο που έχει το κόμμα στις ψήφους των υπέρμαχων του Brexit, ενώ, αντίθετα, το στρατόπεδο των οπαδών της παραμονής στην Ευρώπη έχει διασπαστεί μεταξύ Εργατικών, Πρασίνων και Φιλελευθέρων, με τους δύο τελευταίους σχηματισμούς να κερδίζουν έδαφος στις τοπικές εκλογές. Παράλληλα, οι Συντηρητικοί κεφαλαιοποίησαν εκλογικά την επιτυχημένη εκστρατεία εμβολιασμού έπειτα από έναν αρχικό τραγικό απολογισμό νεκρών στην πανδημία, απόρροια κυρίως της καθυστέρησης του Τζόνσον να επιβάλει lockdown, στο όνομα της προστασίας της οικονομίας. «Οι Τόρις τα πήγαν καλά επειδή επικεντρώθηκαν στις προτεραιότητες των πολιτών», διακήρυξε ο Βρετανός πρωθυπουργός.
Ωστόσο, λίγες μέρες πριν από τις εκλογές, η εικόνα για την κυβέρνησή του και τον ίδιο προσωπικά ήταν πολύ διαφορετική. Mόλις την περασμένη εβδομάδα ξεκίνησε ανεξάρτητη έρευνα γύρω από τη χρηματοδότηση της ανακαίνισης της πρωθυπουργικής κατοικίας στο νούμερο 10 της Ντάουνινγκ Στριτ. Οι εργασίες στοίχισαν 58.000 στερλίνες και καλύφθηκαν από αδήλωτες πηγές δωρητών. Μάλιστα κάποια ΜΜΕ στη Βρετανία κάνουν λόγο για τριπλάσιο κόστος. Θεωρητικά το μέγιστο ποσό για ετήσιες επισκευές στην πρωθυπουργική κατοικία είναι 30.000 στερλίνες, ενώ οιαδήποτε δωρεά άνω των 500 λιρών σε Βρετανούς βουλευτές πρέπει να δηλώνεται εντός 28 ημερών.
Παρά την αλγεινή εντύπωση που προκάλεσαν οι αποκαλύψεις, ο Τζόνσον κατάφερε να βγει αλώβητος εκλογικά από την υπόθεση. Σε αυτό βοήθησε και η εθνικιστική στάση του στο ζήτημα της κρίσης με τη Γαλλία για το καθεστώς αλιείας στη Μάγχη, μετά την απειλή των Γάλλων ότι θα διακόψουν την ηλεκτροδότηση στη νήσο Τζέρσεϊ αν δεν αποκατασταθούν τα δικαιώματα των ψαράδων της χώρας. Επί έξι ώρες οι Γάλλοι ψαράδες πραγματοποίησαν παράσταση διαμαρτυρίας και η απάντηση της Βρετανίας έδειξε ότι το Λονδίνο δεν έχει καμία πρόθεση αποκλιμάκωσης. Δύο πλοία του βασιλικού ναυτικού εστάλησαν για περιπολίες στην περιοχή.
Αμφισβήτηση του Στάρμερ
Η δεινή ήττα των Εργατικών την Πέμπτη πυροδότησε πάραυτα πιέσεις από την αριστερή πτέρυγα του κόμματος στον ηγέτη του, σερ Κιρ Στάρμερ, να αλλάξει ρότα. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της καταστροφικής εμφάνισης της αξιωματικής αντιπολίτευσης, είναι μόλις η τέταρτη φορά μεταπολεμικά που μια κυβέρνηση κερδίζει έδρα από την αντιπολίτευση σε επαναληπτικές εκλογές. Εκτός από τη βαριά απώλεια της έδρας στο Χάρτλπουλ, την οποία κατείχαν οι Εργατικοί από το 1974, εξίσου απογοητευτικά ήταν τα αποτελέσματα και σε άλλες τοπικές εκλογές. Ο Στάρμερ προσπάθησε να ακολουθήσει μια πιο κεντρώα πολιτική σε σχέση με τον προκάτοχό του Τζέρεμι Κόρμπιν, αλλά ούτε αυτή η στρατηγική αποδίδει καρπούς, αποδεικνύοντας ότι η κρίση στους κόλπους των Εργατικών είναι πολύ βαθύτερη και προφανώς ξεκινάει από την εποχή των «Νέων Εργατικών» υπό τον πρώην πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ. Κατηγορώντας τον Στάρμερ για έλλειψη σοσιαλιστικών πρωτοβουλιών, στελέχη της αριστερής πτέρυγας υπενθύμιζαν ότι υπό την ηγεσία Κόρμπιν η ίδια έδρα κατακτήθηκε δύο φορές από το κόμμα.