Σε υπερδύναμη του Διαστήματος αναδεικνύεται, με γρήγορα και σταθερά βήματα, η Κίνα, λαμβάνοντας επάξια ηγετική θέση μεταξύ των παικτών αυτής της γεωπολιτικής σκακιέρας. Το Πεκίνο επιζητεί να εκθρονίσει τις ΗΠΑ από την πρωτοκαθεδρία στις διαστημικές εξερευνήσεις και στην τεχνολογική εξέλιξη. Αναμφίβολα, οι διαστημικές επιτυχίες του τους τελευταίους μήνες είναι πολλές και σημαντικές. Κομβική σημασία στην ανάδειξη της κινεζικής ισχύος στον τομέα έχει η, προ εβδομάδων, έναρξη συναρμολόγησης του διαστημικού σταθμού Tiangong (Επουράνια Ανάκτορα), «καρδιάς» του διαστημικού προγράμματος της χώρας. Το φιλόδοξο εγχείρημα ξεκίνησε με την τοποθέτηση σε τροχιά του κεντρικού τμήματος του σταθμού, του Τianhe (Ουράνια Αρμονία).
Το διαστημικό εργαστήριο αναμένεται να ολοκληρωθεί και να είναι πλήρως λειτουργικό την επόμενη χρονιά. Ο Tiangong ίσως τα επόμενα χρόνια να είναι το μοναδικό εργαστήριο σε χαμηλή τροχιά γύρω από τη Γη. Μέχρι τότε, όμως, θα αποτελεί το «αντίπαλον δέος» του πολύ μεγαλύτερου Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού, θέτοντας το Πεκίνο σε ευθεία ανταγωνισμού τόσο με την Ουάσιγκτον όσο και με τις άλλες χώρες που αποστέλλουν εκεί πληρώματα. Κάποια πειράματα που έχουν ήδη προγραμματιστεί από τους Κινέζους επιστήμονες, θα εκπονηθούν σε συνεργασία με άλλα κράτη (Βέλγιο, Πολωνία, Περού, Ολλανδία, Σαουδική Αραβία, Ρωσία, Ισπανία, Ελβετία κ.ά.), αλλά χωρίς συμμετοχή των ΗΠΑ και της NASA. Ενα από τα πιο ενδιαφέροντα, που θα πραγματοποιήσουν η Γαλλία, η Νορβηγία και η Ολλανδία, αφορά τη μελέτη της εμφάνισης μεταλλάξεων στο γενετικό υλικό μας εξαιτίας της κοσμικής ακτινοβολίας.
Μία ακόμη θριαμβευτική εξέλιξη του κινεζικού προγράμματος συντελέστηκε στον Αρη, με την προσεδάφιση του ρομποτικού οχήματος Zhurong (Θεός της Φωτιάς). Πρόκειται για μέρος του προγράμματος Τianwen-1 (Ερωτήματα προς τα Ουράνια) που στοχεύει στην εξερεύνηση του Κόκκινου Πλανήτη. Η Κίνα γίνεται έτσι η δεύτερη χώρα, παγκοσμίως, που θα έχει πετύχει την ανάπτυξη οχήματος στην αρειανή επιφάνεια και η τρίτη που καταφέρνει ομαλή προσεδάφιση, μετά τις ΗΠΑ και τη Σοβιετική Ενωση. Στα τέλη της περασμένης χρονιάς, επίσης, το κινεζικό διαστημόπλοιο Chang’e-5, που έλαβε το όνομα της θεάς Σελήνης, συγκέντρωσε και μετέφερε στη Γη 2,2 κιλά σεληνιακών πετρωμάτων. Είναι η πρώτη φορά που έγινε κάτι τέτοιο μετά σαράντα χρόνια. Ταυτόχρονα, τοποθέτησε στον φυσικό μας δορυφόρο την κινεζική σημαία, σύμβολο των φιλοδοξιών του Πεκίνου.
Η Αλάνα Κρολικόφσκι, ερευνήτρια στο Κολέγιο Επιστημών και Τεχνογνωσίας του Μιζούρι, επισημαίνει ότι όπως συνέβαινε με τον ανταγωνισμό ΕΣΣΔ και ΗΠΑ για την κατάκτηση του Διαστήματος κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, η ανάδειξη της Κίνας σε ηγετική δύναμη στο Διάστημα, πέρα από τα πρακτικά, εμπορικά και πιθανά στρατηγικά οφέλη, έχει μείζονα συμβολική σημασία. Οι διαστημικές ικανότητες της χώρας αποτελούν διαφήμιση για την τεχνογνωσία και την υψηλή ποιότητα των προϊόντων της, που αντέχουν στη δοκιμασία των διαστημικών ταξιδιών. Επίσης, καθώς κάθε κινεζική επιτυχία στο Διάστημα είναι ορατή παγκοσμίως, βελτιώνει τη διεθνή εικόνα της χώρας, κάτι που ασφαλώς χρειάζεται για να αποκαταστήσει τη ζημία που της προκάλεσε η πανδημία, και ενισχύει τον πατριωτισμό των Κινέζων πολιτών. Παράλληλα οι επιτυχίες του Πεκίνου αποτελούν ένα ισχυρό όπλο σε αυτό που οι Κινέζοι αξιωματούχοι αποκαλούν «γιουλούν ζαν», δηλαδή πόλεμο για την κατάκτηση της κοινής γνώμης. Πρόκειται για τη σταθερή και συνεχή προσπάθεια της Κίνας να αποκτήσει διεθνώς αξιοπιστία, τόσο ως εταίρος όσο και ως δύναμη, αποκρούοντας, ταυτόχρονα, οποιαδήποτε προσπάθεια υποτίμησης του Πεκίνου.
Η διαφορά Πεκίνου, NASA
Ενας από τους παράγοντες που συνέβαλαν στην εξέλιξη της Κίνας στον τομέα των διαστημικών ταξιδιών είναι ότι, εν αντιθέσει προς τη NΑSA, όπου οι μεταβολές της διεύθυνσης, της κατεύθυνσης των προγραμμάτων και των φιλοδοξιών είναι συχνές, το Πεκίνο τηρεί ευλαβικά τους στόχους και το χρονοδιάγραμμα που έχει καθορίσει για την κατάκτηση του Διαστήματος.
Την ίδια στιγμή, οι κινεζικές επιτυχίες εισάγουν μια νέα εποχή παγκόσμιας συνεργασίας και διπλωματικών κερδών, όπως άλλωστε αποδεικνύει η δηλωμένη διάθεση Μόσχας και Νέου Δελχί να συμμετάσχουν στον κινεζικό σταθμό. Οταν μάλιστα παροπλιστεί ο ΔΔΣ μετά το 2024, το κινεζικό θα παραμείνει το μοναδικό διεθνές διαστημικό εργαστήριο σε χαμηλή τροχιά γύρω από τη Γη, γεγονός που θα καταστήσει την Κίνα ντε φάκτο υπερδύναμη του Διαστήματος. Η δυναμική πορεία της Κίνας φυσικά δεν είναι αποκλειστικά στρωμένη με εντυπωσιακές επιτυχίες. Ηδη, μετά το τελευταίο κινεζικό εγχείρημα για τη συναρμολόγηση του Tiangong, δυτικοί αναλυτές κατήγγειλαν την κινεζική ηγεσία για επικίνδυνη και ανεύθυνη συμπεριφορά εξαιτίας της αδιαφορίας της για την τύχη των διαστημικών σκουπιδιών που αφήνει πίσω της. Ακόμη και αν δεν υπάρξει νέα «κούρσα του Διαστήματος» όπως την ψυχροπολεμική περίοδο, τα κινεζικά εγχειρήματα προμηνύουν την έλευση μιας χρυσής εποχής διαστημικών εξερευνήσεων.
Tα κουφάρια
Το πρόβλημα των διαστημικών σκουπιδιών ανέδειξε η «βουτιά» του κινεζικού προωθητικού πυραύλου «Long March 5» στον Ινδικό Ωκεανό την περασμένη Κυριακή. Ο βάρους 20 τόνων πύραυλος, αφού επί ημέρες παρέμενε ως δαμόκλειος σπάθη πάνω από τη Γη, κατέληξε στα ωκεάνια βάθη των Μαλδιβών. Αν και δεν προκάλεσε ανθρώπινες απώλειες ή υλικές ζημιές, το γεγονός αποκαλύπτει τις απειλές των διαστημικών σκουπιδιών και δεν μπορεί να αγνοηθούν. Οι παλαιοί δορυφόροι και τα τμήματα πυραύλων, που βρίσκονται σε ύψος εκατοντάδων χιλιομέτρων από τον πλανήτη μας, αποτελούν κίνδυνο τόσο για την ανθρώπινη κοινότητα όσο και τη διαστημική εξερεύνηση. Περισσότεροι από έξι χιλιάδες δορυφόροι βρίσκονται σε τροχιά. Οι μισοί δεν λειτουργούν πια, είναι δηλαδή μεταλλικά κουφάρια, που θα μπορούσαν ανά πάσα στιγμή να μας καταπλακώσουν. Οι πιθανότητες είναι βέβαια ελάχιστες, χωρίς ωστόσο αυτό να υποβαθμίζει το πρόβλημα. Τα διαστημικά σκουπίδια, που με την εντατικοποίηση των συμπαντικών εξερευνήσεων αυξάνονται, συχνά συγκρούονται μεταξύ τους. Οσο το πλήθος τους μεγαλώνει, τόσο πολλαπλασιάζονται και οι συγκρούσεις, δημιουργώντας ακόμη περισσότερα θραύσματα που, με τη σειρά τους, προκαλούν περισσότερες συγκρούσεις. Δεν αποκλείεται μελλοντικά η δυναμική κατάσταση, ακόμη και αν γλιτώσει η Γη, να μετατρέψει μια διαστημική ζώνη σε πηχτό ωκεανό κονιορτοποιημένου πλαστικού και μετάλλου, που θα καταστρέφει οποιονδήποτε πύραυλο διέλθει, βάζοντας άδοξο τέλος στη διαστημική εποχή.
REUTERS, A.P.